pergamon

• . ilk parsömen (deriden kagit yapimi)
  . ilk asya kütüphanesi
  . ilk büyük hastane (asklepion)
  . ilk telkinle tedavi (psikoterapi)
  . ilk dogal tedavi (müzik,tiyatro, spor, günes, su ve çamur ile)
  . ilk farmakoloji (bitkisel ilaçlar)
  . ilk afyon maddeli ilaç
  . ilk kent hijyeni (saglik altyapisi)
  . ilk tip-eczacilik simgesi (yilan)
  . ilk mühendislik, “u” borusu yöntemi ile trigonometri
  . ilk kent imar yasasi
  . ilk kent çarsi-pazar yasasi
  . ilk komün devleti
  . ilk grev ve toplu sözlesme, m.ö.248'de ücretli askerlere i.eumenes hakkini verdi.
  . ilk dört tiyatrolu kent
  . ilk ve en dik tiyatrolu kent
  . ilk meslek sendikalari ve sendika konfederasyonu
  . ilk üç dereceli ögretim (ilk,orta,lise)
  . ilk ve en büyük sunak
  . ilk kazi müzesi (arkeoloji deposu ve sonra müze)
  . ilk ahsap sahneli tiyatro
  . ilk hiristiyan kilisesi (yedi kiliseden biri)
  . ilk bati türkçesi grameri (bergamali kadri efendinin müyesseretü'l-ulum adli yapiti)
  . ilk isgali kiran kent (15 haziran 1919) 25. ilk festival yapan sehir (kermes-1937)
• anfi tiyatrosu diğer antik kentlerin aksine tepenin yamacına,oldukça dik bir yamaca kurulmuş olmasıyla sahne sanatlarından daha çok güneşin batışını izlemek isteyen pergamonlular için yapılmıştır.akustiği çok iyi değildir.hastanesinde su sesiyle tedavi yöntemi kullanılmıştır.
• asklepion u gezdikten sonra hanimis bakim bu pergamon meh meh diye goz hizami tararken gorevli arkadasin tepeyi gostermesiyle dumur oldum. evet manyaklar tarafindan yapilmis bir antik kent bizi bekliyordu. lan oglum deli misiniz yapsaniza sunu asagiya, ekmek lazim olur, yumurta lazim olur kim inip cikacak o yokusu, neyse siz ucuyorsunuzdur zaten buyuk ihtimalle.
  
  bu kent hakkinda ileri geri atip tutamam ama bence manyaklardi, dagi duzlestirip kent kurmuslar cunku. tiyatrosu baya enterasan gorunuyor yere dik aciyla gelen 80 kusur katli bir oturma duzeni var. kalintilardaki beyaz ton hosuma gitti, mermerle calisan antik kentli ustalar selam olsun, mermer iyidir. ruzgarla ilgili bir sorun var bu kentte, etek filan degil bildigin insan ucurabilir, 50 kiloya kadar olan narin hanim kizlarimiz tas baglasin bir taraflarina gitmeden once.
• atatürk pergamon tiyatrosunda
• incilde satan'ın ikametgah adresi.
  'where satan has his throne.'
  7 inayet kilisesi, ilk hristiyanların büyük 7 nefret ettiği pagan merkezi.
  efesteki siyah kybele'ye kızdığından daha çok kızmışlar pergamona.
  bugün de o siyah kybele, meryem ana olarak orada.
• bergama ilçe sınırları içinde yer alan kuruluşunun m.ö. 7.-8. yy.lara gittiği düşünülen batı anadolu antik kentlerinden biridir. ayakta kalmış en erken tarihli yapısı m.ö. 4. yy.ın ilk yarısına tarihlenen athena tapınağı'dır. kent pergamon krallığı olarak esas patlamasını hellenistik dönem ile birlikte yapar. hellenistik dönemle birlikte kentteki imar gelişiminde yapılan yapılar da söz konusu tapınağın arkasına bir yelpaze gibi konumlandırılmıştır.
  asklepion kutsal alanı için hastane demek çok doğru değildir, kaplıca veya şifa evi demek daha doğrudur. (hastane ziyadesiyle modern bir tabir kaçıyor.)
  tiyatrosu amfi tiyatro değildir çünkü yarım daire formunda yapılmıştır. amfi kelime anlamı olarak çift demektir ve amfi tiyatrolar tam daire veya elips formlu olurlar. örneğin colosseum bir amfi tiyatrodur. pergamon tiyatrosu ise bir yunan tiyatrosu olarak neredeyse bir yarım daire formundadır ve seyircilerin oturma kısmı olan cavea için arazinin dik yamacından yararlanmıştır.
  tarihçesine bakacak olursak; daha önce de belirttiğim gibi kent bölge üstü önemini iskender'in m.ö. 323'teki ölümünden sonra elde etmeye başlar. iskender'in komutanlarından olan lysimakhos'un kısa süre egemenliği altına aldığı kent, onun ölümünden sonra kendini kral ilan eden nöbetçi bıraktığı subayı philetairos ile attaloslar hanedanlığına geçer ve krallık dönemi başlamış olur. philetairos'un kendini kral ilan edebilmesinde hiç şüphesiz ki bekçiliğini yaptığı bir diğer unsur olan 9 bin talentlik ganimettir. philetairos'un ardından gelen krallar da oldukça başarılı yönetimler göstermiştir. her döneminde roma'yla ilişkilerini iyi tutan krallardan ııı. attalos vasiyet yoluyla krallığı roma'ya bırakınca pergamon roma'nın küçük asya eyaleti'nin merkezi haline gelir. daha da ayrıntılı bilgi isteyenler burdan buyursun.
  
  edit büdüt: düzeltme.
• tiyatronun, dibindeki dionysos tapınağının önü kapanmasın diye skenesi yok. tahtadan portatif sahnenin takılıp çıkarıldığı delikler duruyor hala.
  
  dionysos tapınağıyla olan yakınlığı yüzünden side tiyatrosu'na da benzetenler oluyormuş. başka benzeyen yanı yok, allah benzetmesin.
• bergama
• gezecek olanlara tavsiye, teleferikle çıkmayın bergama merkezden taksiyle yukarı girişe kadar çıkıp z binası yönünden asağıya kale mahallesine inerek kızılavluyu gezin, ardından müze...
  
  günü şehiriçi, arasta bölgesi ile tamamlayın..
  
  zamanlama acısından arastayı gün sonuna bırakmanız sağlıklı olacaktır.
  
  z binasındaki mozaikleri asağıda kaldığı için gelenlerin %90ı görmeden gidiyor. asağıya yuruyerek inerseniz herseyi görüp tam olarak gezmiş olursunuz.
• (bkz: akropol)
  (bkz: asklepion)
  (bkz: bazilika)
  (bkz: allianoi)