phenomenon

• 90'larin hala keyifle hatirlanan filmlerinden biri. yonetmeni jon turteltaub diye isminde bile hayir olmayan bir adam tarafindan cekilen, antik donem amerikan genclik idolu john travolta ve gonullerin samurayi ((bkz: ghost dog the way of samurai)) sisko sempatik adam forest whitaker tarafindan oynan, tum zamanlarin consigliere'si robert duvall tarafindan taclandirilan bir film phenomenon.
  
  adi aslinda kabak gibi belli oldugu uzere "fenomen" olmasina ragmen zamaninda "mucize" diye gosterime girmistir (ikisi bambaska anlamlar ifade eder).
  
  bundan sonrasinda filmin "kapanis jenerigini bile yazip bir taraftan da her birinizin evlerine gelip isiklari yakacagim (sinemada film bitti hissiyati uyansin diye) icin lutfen devamini okumayin, okumayin darilirim. kisaca spoiler olabilir ulan.
  
  dogumgununde basina gelenlerden sonra hayati fantastik sekilde degisime ugrayan siradan bir amerikan koylusunun hikayesini anlatiyor film, ama o kadar naif bir anlatim, o kadar sempatik bir tempo var ki izleyenlerde iz birakmayi basariyor. hele ki john travolta, robert duvall, forest whitaker gibi sempati abidesi oyuncular bir araya gelince, adeta o amerikan kasabasinda dogmus buyumuscesine ictenlikle kabul edilen bir atmosfer yaratiyor.
  
  ayni zamanda klasik "aile filmi" mantigindan daha derin bir anlatimi var. birakin adamin superzeki telekinetik gucleri olan birine donusmesini falan bir kenara. aslinda son derece basitce "cahillerin arasindaki zeki" ve "cehaletin ortasindaki bilgi" konusunu isliyor. ve herkesin tahmin edebilecegi gibi ortaya dram cikiyor.
  
  filmin basinda herkes tarafindan kabul goren, ortalamadan sapmayan bir karakter olan george malley son derece sempatik bulunuyor butun kasaba halki tarafindan. ama ne zaman ki basina birseyler geliyor, ogrenme acligi ile yanip tutusan, surekli birseyler uzerine dusunup fikirler gelistiren biri oluyor, "halkin anladigi dilden" degil de, bilimin, felsefe ve dusuncenin dilinden konusmaya basliyor, hemen dislanmaya basliyor.
  
  bunun sebebini de filmdeki doktor cok kolaylikla acikliyor. "cunku insanlar korkuyorlar". ama burada korktuklari aslinda herhangi bir dogadisi olay degil, karsilarindaki kisinin onlardan ustun olmasini, zeki olmasini, birseyleri merak edip birseyleri basarma amacinda olmasini anlamlandiramamanin korkusu bu.
  film siradan koylulerin "iyide niye ugrasasin ki?" "aman ogrenip ne olacak basimiza alim mi kesileceksin?" "cok ugrasirsan kafayi yersin" dusunce yapisini cok guzel yansitiyor.
  
  ayni sekilde devlet de sevmiyor george'u, yine ayni sebepten, korkuyorlar. aynen filmden replikle "senin gibi zeki biri disarida dolastikca devlet asla rahat etmeyecek" diyorlar. zeki birinin sistemin butun oyunlarini bozabilecegini biliyorlar cunku. siradan olmayanin yarattigi tehlikeyi, sorgulayici dusuncenin artmasinin onlar icin yikici olacagini kavriyorlar.
  
  filmdeki (doktor haric) bilim adamlari da ayni korku icinde, cunku karsilarinda onlara ogretilen metodolojinin disinda kalan biri duruyor. ama buna ragmen "cocukca merak" duygusuyla yine de en destekleyici onlar oluyor.
  
  kisacasi cehalet guctur mottosunun gercek hayattaki yansimasini izliyoruz filmi izlerken, tabii bu gibi konular bizim icin yeni ve bilinmeyen birsey degil. cehaletin, korkup dislamanin, anlamadigini yoketmeye calismanin, kabaligin ve anlamazligin kitabi yazilmis bir memlekette bu film cok siradan kaliyor.
  
  yine de filmin sonunda "insanlari, bilim adamlarini ve devleti korkutan" oge ortadan kalkinca herseyin nasil hemen normallestigini gosteriyor yonetmen bize. o gergin ve tehdit edici atmosfer kaybolup hersey yine olmasi gerektigi yone, yani "cehalete" donuyor. korktuklari ogenin ortadan kalkmasinin verdigi rahatlamayla keyifleniyorlar.
  
  kisacasi guzel film be, ben hala arada sirada tekrar acar seyrederim. ustelik oyle "ustun insan" geyiginden de degil, sadece 80'ler ve 90'lar filmlerinde olan o acayip atmosfer icin. zaten "amerikan ruyasi"nin en buyuk basarilarindan biridir bu, bir redneck kasabasini bile "icinde yasanasi sicacik yer" diye tanitabilmek.
• sebastian adli bir beyefendinin şarkısıdır, loop'u güzeldir, böyle oynak, türk ezgileri tadı bırakır.. lakin ne bu şarkı, ne de sebastian denilen herif hakkında internette doğru düzgün bilgi, lyric falan yoktur..
• ufo'nun 1974 senesinde çıkartmış olduğu; doctor doctor ve rock bottom gibi klasik parçaları içeren albüm.
• fenamena gibi okunur.
  melodik okuma icin (bkz: manah manah)
• underrated bir filmdir. film, baştan sona kadar bir gizem içindedir ve sonu dahil hiç anlatmaz baş kahramana ne olduğunu. yani ikinci bir film çekilse yerindedir.
• underrated bir albümdür. yine kendisi de underrated olan ufo grubunun albümüdür.
• basrolunde john travolta'nin oynadigi 1996 yapimi guzel film. basrolu oynayan travolta ve asik oldugu sarisin kadinin sayesinde cok sicak ve icten bir havasi vardir. basindan sonuna ilginc ve yer yer fantastik bir kurgu, hem olmasi pek mumkun olmayan ancak hem de sanki gercekte olabilirmis gibi anlatilan bir konu ve kismen acikli biten sonu ile mutlaka izlenilmesi gereken filmlerdir biridir kanimca.
• hiç varolmamış gibi internette hakkında hiç bir şey bulunmayan sebastian şarkısı.
• bu filmi 90'li yillarin sonlarinda tvde izlemistim. o zamanlar tvlerde guzel filmler oluyordu. imdb puanina bakarak degerlendirilmemesi gerekir. boyle filmleri seviyorum. konusu ne olursa olsun adami hic yormadan akip gidiyor, huzur veriyor. filmdeki karakterleri de sevdim, kyra sedgwick de cok guzel bir performans ciziyor ve kendisine hayran olmustum ilk izledigimde.
  
  ayrica bu filmden sonra ne zaman sheryl crow'dan everyday is a winding road duysam bir kamyonete atlayip tozlu yollarda direksiyon sallayasim geliyor.
• michael schenker'in henüz 19 yaşında scorpions'dan ayrılıp ufo'ya katıldıktan sonra bulunduğu ilk albüm,
  1974 tarihli bu ufo albümünün kadrosu;
  
  phil mogg - vokal
  michael schenker - gitar
  andy parker - davul
  pete way - bas gitar
  
  playlist:
  1.too young to know
  2.crystal light
  3.doctor doctor
  4.space child
  5.rock bottom
  6.oh my
  7.time on my hand
  8.built for comfort
  9.lipstick traces
  10.queen of the deep