birbirine cok yakin anlamda olan iki sozcugun, ne kadar basit ama onemli nuans farklari oldugunu bir kez daha ortaya koyan baslik. ki alakasiz ama hemen insan zihninde beliriveren su kulaksal bkz lari bu sefer kimseye birakmam:
(bkz:
ortaya koymak)
(bkz:
koymak)
evet
* tabii ki
sorunsal sonradan turetilmis, biraz
oturgacli goturgec havasinda bir sozcuktur, ve
* sozlukte kullanimi iyice bir genislemistir. ancak asagidaki aciklamalarin da isigi ve ikna kabiliyetinin yuksekligine dayanarak, gosterilmeye calisilacaktir ki, sorunsal
efendi bir sozcuktur, lazimdir. hatta sorun ve ingilizceden calinan es anlamlisi problemden daha genis bir kullanim alani oldugu iddia edilebilir. (asagidaki orneklerde keza, "problem" turkcelestirilip "sorun" olarak esanlam hilesi geregince ve yeterince kullanilmistir)
cikis noktasi olan- hatta biraz once vuku bulmus bulunan- duruma atif yapip orneklersek (ama bunu ucuncu sahismis gibi genelleyerek yazip kendimizi aciga vurmadigimizi zannedebiliriz pasa pasa) meramimiz daha kolay anlasilabilir:
arkadasimizin
*** arabasindan inerken arka koltukta paltomuzu unuttugumuzu farkederiz. son yarim saat icinde
sozlu sozluk calismalari yapmak halindeyizdir zaten, yani her seyi,
onumuze gelene bir tekme tarzinda gordugumuz dusundugumuz, diyalogumuzda yer alacak/alabilecek her seyi, sozluk entrisi gibi dizmeye calismaktayizdir. evet kesinlikle ilkokul oyunu gibidir bu, ama konumuzla bunun direkt ilgisi yok ustunde durmayacagim daha fazla.
bu palto unutma hadisesini, sozluk entrisi olarak girseydik, sorun veya sorunsal sozcugu ile en dogru kullanimlar soyle olurdu:
(bkz:
paltoyu arabada unutmama sorunsali)
(bkz:
paltoyu arabada unutma sorunu)
bu orneklerden goruldugu uzere, bize dert olmus seyleri, olumsuz formunda sozluge entry olarak girerken,
sorunsal, normal normal onlardan bizi belki de hic etkilemeyen ,dis kaynakli dertler(bkz:
dis kaynakli muzik)
olarak bahsederken ise
sorun deriz, demeliyiz, desek yeridir.
yukardaki durumda ise, sorun kelimesini kullansaydim, bu kullanim, olayin benden uzaklasip, bana ait degilmis gibi durmasina neden olacakti; hem de kullanim geregi olumlu bir fiille beraber kullanilmasina sebebiyet verecekti-halbuki ben olumsuzla kullanmak onu vurgulamak isterdim-
isbu sebeplerden oturu, sorun kelimesi yerine sorunsalin var olmasina tesekkur edip onu kullanirim.
buradan yan bir ders basligi daha cikiyor: sozlukte olsun bir cok baska yerde olsun, olumsuz durumlar icin bile hede hodo bunu "sagliyor" kullanimi tercih edilir olmustur. halbuki bu durumlarda yanlis kullanim olan bu olumlu kalibin yerine, "beraberinde getiriyor" "..ya sebebiyet veriyor" dense cok daha nefis olurdu.keza, iyi seyler icin de, "sagliyor" yerine hatali bir kullanim ornegi olarak "neden oluyor" dendigine de raslanmistir, bu da vakidir. belki bunlarin arasindan en guzeli "beraberinde getiriyor"dur, cunku o notrdur, olumsuz da olumlu da olabilecek bukalemun jokerdir. dikkat edelim bunlara.
*ilerde ici dolabilecek bu ders icin, hem de yukardaki anlattiklarimizi simgeler,ornekler, ornitorenkler bicimde:
(bkz:
olumsuz sonuclar icin sagliyor dememe sorunsali)
(bkz:
sorunsal)