protestan ahlakı

• (bkz: protestant ethic and the spirit of capitalism)
• insanın varoluşuna toptan aykırı olan, insanı gönüllü kölelik düzenine iten ve bu vesileyle dünyayı da sağlı sollu belleyen değersiz "değer"ler sistemi, hastalıklı düşünüş biçimi.
  
  not: dini kısmının bu dediklerimle alakası yoktur
• almancı bir akrabam geçenlerde türkiye'ye geldi. almanya'da kobi diye adlandırılabilecek 10-15 kişinin çalıştığı bir ferforje atölyesi var. akşam çay içip laflarken konu almanların iş ahlakına geldi. ben yüzeyel adamın önde gideni olduğum için "alman disiplini"nden dem vurunca şöyle bir şey söyledi. almanın şehirde yetişmişi de aynı bizimkiler gibi eyyamcı ama eğer adam köyde doğup büyümüşse, babasının tarlası toprağı, domuz ağılı vs varsa onlar hala alman disiplinini taşıyorlar.
  
  bu disiplin meselesi önemli. protestan ahlakı derken protestanların ahlakından-ahlaksızlığından bahsetmiyoruz. protestan dünya görüşünün doğurduğu şeyden yani kapitalizmden bahsediyoruz. kapitalizmin icat edip medeniyete bahşettiği en önemli şeyin adının "sıkı (firm)" oluşu tesadüf değildir.
• yeni nesil bunu cakallik olarak yorumluyor. allah protestan etiginden ve ahlakindan korusun. amin.
• max weber'e ait tam adı protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu adlı kitabın adıdır. kapitalizmin ruhunu, protestanlık inancı içindeki "çalış, para kazan, ödül de ceza da bu dünyadadır, kazandığın parayı bir gösteriş unsuru olarak değil, üretime geri kazandır... " gibi düsturlardan aldığını özetle kapitalizmin zihniyetinin protestanlıktan geldiğini anlatan ufuk açıcı kitaptır. madde kapitalizmse, manası protestanlıktır der. pratiği kapitalizmse, anlamlar dünyasını protestanlık oluşturur der.
• protestan ahlakı öyle bir şeydir ki sahip olan ile olmayan arasında çok büyük farklar yaratır çok basit bir örnek vereceğim müslüman çoğunluklu bir ülkede işsizlerin hepsine maaş bağlanırsa ve aynısı protestan çoğunluklu ülkede olursa işsizlerin yattığı yerden maaş almaya devam etmelerine rağmen protestan çoğunluklu ülke müslüman ülkeye göre yine de çalışmaya devam ederek ülkesine katma değer üretmeye devam edecektir
• doğuştan sahip olduğum şey. sonra weber'in kitabını okuyunca tam protestanlarla aynı şeyleri hissettiğimi fark ettim.
  
  -çocukken annem sünnet için düğün yapmak istedi. saçma sapan harcama diye yaptırmadım.
  -evlenirken de düğün yapmadım. neredeyse sadece tek damatlık aldım.
  -eşimle aynı evde yaşarken yaptığımız harcamaları ayrı ayrı ödüyorduk.
  -biri ile yemeğe gittiğimde türk usülü ödemem, fişi alır lirasına kadar hesaplarım.
  -misafir geleceği zaman masraflar hakkında önceden müzakare ederim.
  
  insanın içsel bir disiplini var. bu disiplini koruduğu müddetçe insan seçilmiş kişi, cennete gidecek kişi psikolojisi yaşar ve mutlu olur. türk kültürü ise grupta tamamen bu içsel disiplini yıkmaya yöneliktir. "sıkıntı yok", "hallederiz" gibi lafları duyunca irkilirim. türk usülü hesap ödemenin amacı karşı tarafa iyilik yapmak değil, insandaki bu paranın kıymetini biliyorum hissini yok etmeye yöneliktir. bir nevi medeniyete, kurallara, disipline tepki gibi bir şeydir.
  
  peder zamanında harçlık verirdi. bazen kıt bazen gereksiz yere bonkör davranmasına gıcık olurdum. "ulan stabil bir sistemde harçlık versene" diye düşünürdüm. zamanında peder ev alırken borç aldı. sonra sırf gıcıklığına geri ödemedi. paraya tamah ettiğinden değil. sırf o disipline, kurala, nizama gıcık olduğundan. ben de bir daha borç vermedim. oysa o paraları lisede biriktirmiştim. şimdi sokağa düşse gidip borç vermem.
  
  müslüman dininden çıkmamım sebebi de allah'ın özel günlerde 10x, 100x sebap point dağıtmasıydı. sadece detaylı düşünemeyen birinin, hesabını kitabını bilmeyen birinin böyle tutarsız bir ödül - ceza sistemi olur diye düşünürdüm. arbitary, keyfekeder davranışlardan her zaman irrite olmuşumdur.
  
  amerikalılar çay vergisi sebebiyle silaha sarılmış ve merkezi hükümeti yasadışı ilan etmişti. türkiye'ye bakıyorum enflasyon var ve kimse umursamıyor. ulan bazen iyi ki insanlar bana benzemiyor diyorum. ülkenin %30'u bana benzese ülkede vergi boykotları, genel grevler gırla giderdi. mesela beyaz yaka ve memur vergiyi otomatik ödüyor. ya bir cumhuriyette otomatik kesilen vergi mi olur? vergi otomatik kesiliyorsa oraya cumhuriyet denilebilir mi?