puvatya savaşı

• 732 yilinda bugunku fransa'da poitiers kenti yakinlarinda meydana gelmis, endulus araplari ile franklar arasinda cikan muharebe. araplarin kaybetmesi ile, avrupa'daki ilerleyisleri son bulmustur.
• ingilizce literatürde "battle of tours" ya da "battle of poitiers" diye geçer.
• musluman arap lar ispanya dan fransa ya,meroven krallarının yonettigi franklar ın ulkesine gecmeye karar verirler.frankların komutanı charles martel dir,nam ı diger cekic karl.bu cekic karl 732 yılında,yani hz. muhammed in olumunden 100 yıl sonra fransa nın tours kenti yakınlarındaki poitiers adı verilen yerde musluman arapları yener.
  bu savas hıristiyan avrupa nın en onemli kader anlarından biridir.cunku burada yenilmeyen musluman arapların tum fransa yı ele gecirmesi,oradan almanya yı fethetmesi işten bile olmayabilirdi.
  bugun butun avrupa musluman degilse bunun en onemli nedenlerinden biri de poitiers adlı yerde musluman arapların cekic karl a yenilmesidir diyebiliriz.
• avrupamerkezci tarihyazımının şişirdiği bu muharebe aslında müslümanların galya içlerine yaptığı düzenli akınlardan biraz büyükçe olan bir tanesinin dönüş yolunda yolunun kesilmesinden ibarettir. gaziler zengin bir ganimeti terketmek istemedikleri için önlerini kesen frank çetesinin etrafından dolaşmak yerine yarıp ortasından geçmeye karar verince bu arbede medana gelir. netice ne belirleyici ne de büyük çaplıdır: taa 11. yüzyıl'a dek müslüman güçleri güney fransada kaleler tutacak ve düzenli razzialar yapacaklardır. islam fetihlerinin gerçek sınır noktası hazreti eyüp'ün de şehit olduğu 717/18 konstantinopolis kuşatmasıdır.
  
  edit: muharebenin yeri ve tarihi bile tartışmalıymış hatta böyle bir savaş olmadığını düşünenler bile varmış !
• 732 yilinda bugunku fransa'da poitiers kenti yakinlarinda meydana gelmis avrupa kaynakli tarih yazımının şişirdiği bu muharebe ziya pasanin yazdigi endulus tarihi kitabına gore aslında müslümanların galya içlerine yaptığı düzenli akınlardan biraz büyükçe olan bir tanesinin dönüş yolunda yolunun kesilmesinden ibarettir. gaziler zengin bir ganimeti terketmek istemedikleri için önlerini kesen frank çetesinin etrafından dolaşmak yerine yarıp ortasından geçmeye karar verince bu arbede medana gelir. endulusler bir cok kayip verir. akabinde surekli isyanlar ve ic catismalarla ugrasan endulus devleti, bundan sonra daha ileri gidememis ve 11yy. a kadar toprak kaybetmeyi surdurmustur.
• bu savaşın aslında ne oldugu ve hrıstıyan avrupa ıcın ne ıfade ettıgı hala tartısmalıdır.
  gunumuze kadar hemen hemen her batılı tarıhcı ıcın frankların puvatyada arapları yenmesi tarihteki en onemli olaylardan biriydi ve muslumanların batı avrupa'yı fethetmesını sonsuza kadar onlemıstı ama artık tarıhcılerın cogu savasın hıc te oyle makro olcekli bır zafer olmadıgından emındır.zaten burada yenilen emevi ordusu bu bolgeye akın yani esir ve ganımet ıcın gelmıs orta buyuklukte bır orduydu yanı galyayı fethetme amacıyla gelmıs kusatma sılahları olan tam tesekkullu bır ordu degıldı. elındeki esırler ve ganımetlerle ıspanyaya donmek uzere olan bu ordunun yolu franklar tarafından kesılmıs cıkan catısmada bazı frank kuvvetlerının emevı karargahına saldırıp esırleri ve malları kurtarmasıyla, emevi askerlerının bır kısmı ganımetı korumak amacıyla savas alanın terketmıs, bu cekılmeyı onlemek ısteyen komutan abdurrahman ul gafıkı ılerı atıldıgı esnada franklar tarafından oldurulmus, ordunun gerı kalanı da savas meydanından cekılmıstır. arap ordusunun tamamı yok olmadıgı gıbı kalanlar gerı donmusler, charles martel onları takıp etmemıs ve pıreneler hattıyla guney fransa hala emevılerın elınde kalmistir. nıtekım sonrakı yıllarda da emevı akınları devam etmıs ama bu olcude bır catısma yasanmamıstır. savasla ılgılı bılgılerın hepsı ortacag kronıklerınden kalmadır ve gunumuz tarıhcılerı tarafından yanlıs oldugu belgelenmıstır. mısal bu savasla ılgılı resım ve gravurlerde frank sovalyelerı ıle arap atlılarının mucadesı betımlenır ama o donemde frank ordusu tamamen pıyadelerden olusuyorsu ve asıl sılahları savas baltası ıdı. o dönemde üzengi batı ve kuzey avrupada kullanılmıyordu. bundan evvelki emevi akinlarinda bu piyadeler pek cok defa arap atlari karsisinda ezilmisti. yine ortacag kroniklerinde verilen ordu sayilari da korkunc abartilidir. emevi ordusunun 50 ila 80 bin arasinda olmasi imkansizdir. emeviler zaten bu akini galyayi toptan fethetmek icin degil ganimet icin yapmisti. zaten o olcude bir orduyu fransanin ortasina kadar getirmeleri imkansizdi. ornegin 711 de yeni musluman olan berberilerden olusmus vekomutani berberi asilli tarik bin ziyadin ispanyaya ayak basan ordusu 12000 civarindaydi. bu ordu tarikin efendisi olan afrika valisi musa bin nusayr tarafindan fetih icin degil oncu olarak gonderilmis ayrica tarik'a kendisini yani asil emevi ordusunu beklemesini emretmisti. gerci tarik karsisindaki vizigotlarin tırt bir ordu oldugunu anlayinca elindeki az sayida adamla isi halletmistir ama galyadaki ordu kesin fethe gelen bir ordu degildi ki 10binlerce askerden olusmasi mumkun degildir. eger puvatya savasini da emeviler kazansa idi fransa da ayni ispanya ve portekiz gibi arap-musluman egemenligine girerdi gibi bir durum yoktur. emeviler o donemde fransayi toptan fethetmek icin esasli bir girisimde bulunmamisti. zaten bu savastan yaklasik 20 yil sonra abbasiler emevileri yikti endulusteki emevi devleti de bir sure sonra merkezden kopup bir emirlik olarak yasamina devam etti. dolayisiyla fransayi toptan fethetmek gibi bir sart niyet olusmadi.
  
  batili tarihciler savasin hristiyanligin kurtulusu olup olmadigini yada basit bir akindan donen muslumanlarin kilictan gecirilmesinden mi ibaret oldugunu tartisa dursun arap-musluman tarihciler boyle bir olasili hic bir zaman dile getirmemistir. hicbir dogulu belgede bu yenilginin korkunc bir felaket oldugu yada islamin durmasina yol actigi gibi bir ifade yok olmaz. yani araplar bu savasi hic siklememistir.
  
  ama bu savastan 15 yil once yasanan ve emevi ordusu ile donanmasinin bizans-bulgar kuvvetleri tarafindan yok edildigi basarisiz istanbul kusatmasi cok daha buyuk bir felakettir. hem askeri hem de politik olarak. cunku koca bir ordu ve donanma yok edilmis bizans yok edilemedigi gibi istanbul ve egenin alinamamasi ilerki donemde islam imparatorlugunu bir nevi kara devleti yapmistir.
• islam tarihinden çok basit bir hadise olarak tarihe kaydedilen bu muharebe avrupa tarihi için bir dönüm noktası olarak algılanmış ve müslümanların avrupa'da önlerinin kesildiği savaş olarak tarihe kayıt edilmiştir. aslında bataklık olan bu bölgeyi endülüs emevileri fethe değer bulmamışlardır.
  
  versay sarayı'nda fransa tarihinin önemli anlarını gösteren tabloların bulunduğu önemli bir salon bulunuyor. burada sol tarafta 10 ekim 732 senesinde endülüs emevileri ile franklar arasındaki gerçekleşen puvatya muharebesini konu alan bir portre ile başlıyor. tarih sırasına göre devam ediyor.
• age of empires 2 the conquerors oyununun the conquerors campaign başlığı altında bulabilecekleri savaştır. haritada fransa üzerinde baltalı bir adam durur ve altında tours 732 yazılıdır. buna tıklayınca puvatya savaşına fransızların gözünden bakabilirsiniz.
• fransızlarla fransa'da yapıldı falan diye biliyordum ama resmen fransanın ortasında falan olmuş savaş, konumu ile beni dumur etti. o kadar içerde ki, fransanın kuzey batısındaki paris'e ispanya (tabi o zamanlarda bugünün ülkeleri ve sınırları yok ama) sınırından daha yakın.
• aslında iki tane olan savaştır. birinci puvatya savaşı 732 yılında hıristiyan franklar ile müslüman endülüs emevileri arasında gerçekleşmiş ve çarpışmadan franklar galip çıkmışlardır.
  
  ikinci puvatya savaşı ise ingilizler ile fransızlar arasında, 1356 yılında, gerçekleşmiş, yüz yıl savaşları dönemindeki önemli çarpışmalardan biridir. ingilizler o savaşı kazanmışlardır.
  
  (bkz: crecy savaşı)