rapamycin

• memelilerin yaşam süresini uzatabildiği bulunan (yaşlanma ve yaşlanmaya bağlı hastalıkları geciktiren) ilk madde. farelerin yaşam sürelerini erkelerde %9 dişilerde %13 kadar uzattıgı birbirinden bagımsız araştırmalarda bulunmuş.
  
  bu güne kadar farelerde başarılı bir diğer yontem ise düşük kalori diyeti idi.
  
  aha bu da kaynak;
  
  http://www.nature.com/…ent/full/nature08221.html#a1
  
  bu da makalenin haberi;
  
  http://www.technologyreview.com/…icine/22974/page1/
• hücre büyümesinde önemli bir rol oynayan tor (target of rapamycin) pathway'ini, spesifik olarak mtor adlı proteini, inhibe ederek yaşlanma (ve yanılmıyorsam büyüme) hızını azaltan antifungal madde. mayada, nematodda, sinekte ve farede yaşam süresini uzattığı görülmüş.
  
  adını paskalya adası'nın orijinal adı olan rapa nui'den almış. zira orada keşfedilmiş (bunu üreten bakteri türü orada keşfedilmiş galiba).
  
  ek: tor pathway basitçe şöyle: growth factor'lar ve hücrede artan enerji kaynağı ve protein miktarları mtor (mammalian target of rapamycin; memeli olmayanlarda proteinin adı sadece tor herhalde) proteinini aktif hale getiriyor. aktif mtor s6k1 diye bir proteine fosfat ekliyor. fosforile olmuş s6k1 ribozom proteinlerinin sentezi için gerekli olan mrna'ların transkripsiyonunu sağlıyor. kısaca hücredeki ribozom miktarını hızla artırıyor, bu da hücrenin daha hızlı protein üretip daha hızlı büyümesini sağlıyor.
• bağışıklık sistemini bastırma etkisine sahip sirolimus adlı ilaç ile aynı şey olduğu gerçeği var bir de.
• farelere yaşlılık döneminde verildiğinde etkisi daha da artmıştır ve yaşam süresini %35 civarında uzatmıştır. yani 80 yaşında bu maddeyi kullandığınızda ömrünüz 30 yıl daha uzayacaktır gibi bir sonuç çıkıyor ortaya.
• yaşam uzatma etkisinin dışında insülin direnci de ortaya çıkarıyormuş:
  
  http://www.sciencemag.org/content/335/6076/1638 (bu makalede bu iki etkisini ayrı ayrı göstermesini nasıl başardıkları anlatılıyor anladığım kadarıyla)
  
  (bkz: #26194253) burda bahsedilen (rapamycin'in hedefi olan protein) mtor'un birden fazla görevi varmış. mtorc1 ve mtorc2 denilen iki ayrı komplekste yer alıyor. mtorc1 pathway'inin engellenmesi yaşam uzatma etkisine neden olurken mtorc2 pathway'inin engellenmesi insülinin karaciğerdeki gluconeogenesis'i (yani glikoz üretimini) baskılamasını durduruyormuş. bu da haliyle kan şekeri seviyesinin epey artmasına, ve vücudun insüline normal tepki vermesinin zorlaşmasına neden oluyor.
• yetişkin kök hücrelerde oksidatif stresin zararlı etkilerini azaltan "oxidative stress response" genlerinin ekspresyonunu (genden protein üretilmesi) artırıyormuş:
  
  http://impactaging.com/…pers/v4/n4/full/100451.html
• streptomyces hygroscopicus isimli bir mantar tarafından üretilen bir makrolid antibiyotik olarak da tanımlanabilir.
• rapa nui'de bunu üreten bakteriyi keşfeden bilimadamı suren sehgal da kanserden ölmeden önce (o dönemde kansere etkisi kanıtlanmış olmasa da) rapamycin'i kullanıyormuş; kullanmayı bırakmasıyla ölmesi arasında geçen zaman az olmuş:
  
  "after he was diagnosed with cancer in 1998, his son ajai says, sehgal began taking rapamycin, too—despite the drug not having been approved for anything yet. he had a hunch that it might help slow the spread of his cancer, which had metastasized to his liver and other organs. his doctors gave him two years to live, but he survived for much longer, as the tumors appeared to go dormant. the only side effect he suffered from was canker sores, a relatively small price to pay.
  
  but in 2003, after five years, sehgal, age 70, decided to stop taking the drug. otherwise, he told his wife, he’d never know whether it was really holding back his cancer. the tumors came back quickly, and he died within months, says ajai. “on his deathbed, he said to me, ‘the stupidest thing i’ve ever done is stop taking the drug.’ " " (*)
• rapamycin & metformin, 2 önemli yaşam kalitesini ve süresini uzatma konusundaki umut veren ilaçlar...
• organ transplantı olan kişilerde ret reaksiyonlarını önlemek için kullanılan bir ilaç. doğal olarak immünsüpresandır.
  
  ve bütün immünsüpreasanlar gibi enfeksiyon ve kanser riskini arttırır.