roger casement

• sir roger david casement (1864 - 1916 ) uzman diplomat, sair, irlanda devrimcisi ve cumhuriyetçi. ayrica afrika ve peru’daki kolonizasyona karsi yürüttügü çalismalariyla da taninir.
  
  afrika’daki casement
  
  casement afrika’ya ilk kez 1883 yilinda 19 yasindayken kongo’ya birkaç sirket ve 2. leopold’un sirketi olan “association internationale africaine” için çalismak üzere gitti. burada ünlü kasif henry morton stanley ve genç joseph conrad (o zamanlar hem gemi kaptani hem de yazardi) ile tanisma firsati yakaladi. 1892 yilinda casement kongo’yu nijerya’daki “colonial office” e katilmak için terketti. 1900’de, bu ülkedeki ilk konsoloslugu kurmak üzere kongo’ya geri döndü. burada kendi emrindeki firsatçi kisilerin ve kölelige varan isçi çalistirmanin felaket düzeyine ulasan etkilerini açiga çikardi. avam kamarasi 1903 yilinda insan haklari savunucularinin baskisiyla bir yasa çikarinca casement’dan ülkede bir sorusturma baslatmasi istendi. bunun sonucunda ünlü “kongo raporu” (congo report) nu açikladi. casement’in hükümete raporun gizli tutulmasi yönündeki talebine ragmen 1904te açiklaninca büyük bir skandala sebebiyet verdi. casement raporun yayinlanmasindan kisa bir süre önce british press ile anti-kongo propagandasi yürüten gazeteci edmund dene morel ile tanisti ve bu uzun yillar sürecek bir arkadasligin ve kongo konusundaki isbirliginin baslangici oldu. casement diplomatik statüsü bakimindan kongo konusunda açikça faaliyet gösteremedi fakat morel’e “congo reform association” i kurdurttu.
  
  putumayo
  
  peru’da 1906’dan 1912’ye kadar kongo’da gerçeklestirdiklerine benzer çalismalar yürüttü ve bunun sonucunda sövalyelik unvani ile ödüllendirildi.
  
  irlanda devrimciligi
  
  1912 yilinda koloni hizmetinden ayrildi ve irish volunteers ’ a katildi, bir yil sonra olusumun baskani eoin macneill ile yakin dost oldu. 1914 te savas çiktiginda, ileride irlanda bagimsizligina destek olabilecegi gerekçesiyle amerika üzerinden almanya’ya gitti. kendini irlanda ulusu için çalisan bir büyükelçi olarak gördü. bu seyehat kendi fikriydi ve gerekli finansmani saglayabilmek için clan na gael ‘deki sürgün irlandali cumhuriyetçileri ikna etti. clan na gael’ in birçok üyesi ona tamamen güvenmedi, çünkü casement irish republican brotherhood üyesi degildi ve görüsleri birçogu tarafindan fazla modern bulunuyordu. casement alman hükümetiyle, ileride kendilerine bagimsizlik konusunda yardim edecekleri konusunda bir anlasma imzaladi. burada irlandali savas esirlerinden olusan bir bölük (irish brigade) kurmayi denedi fakat basarili olamadi, ingiltere’ye karsi savasmak için verilen egitim harcanan onca paraya ragmen basarili olamadi ve program iptal edildi. almanlar casamant konusunda süpheliydi fakat irlanda’nin asker konusunda büyük bir güç oldugunu düsünüyordu. bu yüzden irlanda’ya 20.000 silah, 10 makineli tüfek ve cephane gönderdiler fakat silahlari tasiyan gemi ingilizlere yakalaninca geminin kaptani gemiyi havaya uçurdu.
  casement easter rebellion hakkinda plan tam olrak belirlenene dek bilgi sahibi olamadi. irish republican brotherhood üyeleri onu bu olaydan haberdar etmek istemedi, hatta yerine baska birini getirmek istediler. casement bu olayin aslinda padraig pearse ve thomas clarke ’in plani oldugunu belki de hiç ögrenemedi.
  
  yakalanmasi
  
  casement almanya’yi u-19 adli denizalti ile terketti. fakat almanlarin kendisini oyaladigi ve yeterli bilgi vermedigi düsüncesi yüzünden silah gemisinden önce irlanda’ya ulasrak halen örgütün basinda sandigi eoin macneill ’i uyarmak ve isyani durdurmak istedi. fakat geç kalmisti, sagligi da bozulmustu, tutuklandi, halka açik br mahkemede yargilandi ve kraliçeye ihanet, sabotaj ve casusluk suçlamalariyla londra’da 3 agustos 1916 tarihinde idam edildi. idamindan kisa bir süre önce roma katolik kilisesine geçirildi. ölümünden sonra arthur conan doyle ve george bernard shaw casement’a duyduklari saygiyi belirtti, joseph conrad ise birlesik kralliga ihanet ettigi gerekçesiyle casement’i affetmedi.
  
  kara günlükler
  
  idamindan önce, kraliyet tarafindan casement’a ait oldugu iddia edilen günlügün birkaç sayfasi ölüm cezasini hakli göstermek istercesine yayinlandi. irlanda’ya, ingiltere’ye, amerika’ya, canterbury baspiskopozu’na ve kral 5. george’a dagitilan bu sayfalar casement’in o zamanlar birçok ülkede yasak olan homoseksüel iliskilerini anlatiyordu. taktik tuttu ve casement dosyasina verilen destek ‘' the black diaries ” adi verilen günlük sayesinde bir anda kesildi.
  
  casement'in cinselligi
  
  birçok irlandali günlüklerin sahte olduguna ingiliz hükümetinin bir düzmecesi olduguna inandi. fakat son yillarda yapilan bir arastirma bu günlüklerin gerçek oldugunu ortaya çikardi. baslarda irlandalilarin bu olaya bu denli tepki göstermesinin sebebi katolik irlandalilarin kahramanlarina böyle bir yakistirmayi uygun bulmamasi gösterilebilir.
  
  devlet töreni ve glasnevin mezarligii
  
  1960larin ortalarinda casement’in cesedi ilk mezarindan çikarildi ve askeri bir törenle dublin’deki glasnevin mezarligina gömüldü. o zamanki devlet baskani, easter rebellion ’dan sag kurtulan tek kisi olan eamon de valera bile doktorunun israrina ragmen törene katildi. casement irlanda’da ulusal bir kahramandir. belfast’taki bir stadyuma adi verilmistir.
• (bkz: el sueno del celta)