safeviler

• türklüğe bilinen en eski tarihinde bakıldığında, türk kültürünü en yoğun yaşatmış devletlerden biridir safevi devleti.
  bir devletin kültürünü belirleyen eşlerini savaşa getirip getirmemeleri değildir kanımca. devletin rengini belirleyen resmi yazışmaları dahil edebiyatında, iliminde kullandıkları dil, şahının şahsen yazdığı şiirlerinin dili ve yaşam tarzıdır.
  osmanlı türklüğü, türkmenleri aşağılamanın ve katletmenin tarihini yazarken, türkmenler kurtuluşu safevi devletinde görmüştür. osmanlı'da türk olmak, türk anılmak en düşük sosyal statülerden biridir. devletin bir halkı temsil ettiğinin en güçlü kanıtı, devletin halkı sahiplenmesinden ve karşılığında da o halkın devletini sahiplenmesinden başka nedir ki? dönemin türk halkıbüyük çoğunlukla osmanlı'yı değil, safevi devletini sahiplenmişlerdir. 500 yıl sonra, egemen kültürün etkisiyle bunu görmezden gelmek ilginçtir.
  bu arada türklüğe bugünden bakar ve bugünkü türklük bilinci olan, türk olmayı hanefi müslüman mezhebine meyletmekten başlatırsak, osmanlı daha türktür, hatta sudan, etiyopya bile safevilerden daha türktür. o zaman da tartışma konusu ortadan kalkar zaten.
  
  ek: dünyanın en güzel devleti safevilerdir demiyorum. zira tarihte yarattıkları karanlıklar ve katliamları osmanlıyla yarışan bir devlettir ayrıca safeviler. sonuçta aradaki tüm savaşlar da sadece türklükten, araplıktan, alevilikten sunnilikten değil, asıl olarak iktidar ve güç mücadelesinden çıkmıştır. iktidar ve güç söz konusu olduğunda bu coğrafyada kardeş kardeşi öldürebilir zaten, kardeş-kardeşi kalıbı gerçek anlamda kullanılmıştır. (bkz: fetret devri). ayrıca padişahlların kardeşlerini boğdurması, şah ismail'in annesini öldürtmesi, vs...
• memleket ''alevilere kalmasın'' diye güneydoğu ve doğu anadolu'da türkmen alevi katliamı yapıp, idris-i bitlisi ile anlaşıp bütün bölgeyi kürtlerle dolduran osmanlı'ya ecdat diyenlerin saldırdığı devlet.
  
  *herhangi bir ırkçılık emaresi yoktur. olay durum tespitidir.
• türk kültürü ile yönetilen az sayıdaki türk devletlerinden biridir.
  
  bu arada yavuz sultan selim son vermemiştir tabi ki bu devlete,
  safevi hanedanı iran'da 18. yy'a kadar devam etmiştir.
• tarihte azerbaycan türkçesini resmi dil ilan etmiş ilk devlet.
• azerbaycan toprakları'nda kurulduğu için azeriler safevileri kendilerinin büyük babaları saymaktalar. hem bugünki azeri diline yakın hem de şii oldukları için azerilerin kendilerinin büyük babaları sayması sebepsiz değildir. ama nasıl bir hikmetse, barcelona-real madrid rekabeti gibi neredeyse yılda 3-4 defa savaşmışlar osmanlı devleti ile. bu karşılaşmalarda osmanlı devleti zaman zaman hezimete uğrasa da turnuva sonunda rakibini mağlup ederek bir alt lige göndermeği başarmıştır, yani safevi devleti sadece 221 yıl resmen mevcut olmuştur. zaten 1689 yılında transfer edilen şah abbasın da başkenti farsların daha çok olduğu isfahana taşıması da uzun vadede başarısızlığa sebep olmuştur.
  
  safevilerin dünya sivilizasyonuna en büyük etkileri azeri dilinin hala mevcut olmasındaki çabaları. daha önce türk/azeri olan şairler dahi eserlerini arap ve farsça yazmayı tercih ederken, safevi ı ismailin de azerice eserler yazması bu dilde eserlerin daha cesurca yazılmasını teşvik etmiştir. safevilerin ne kadar büyük devlet olduğu tartışılır, ama azericenin dilden kitaba geçmesindeki katkıları hiçbir zaman yadsınamaz.
• safevi devletinin azeri turkleri tarafindan kuruldugunu iddia etmek, roma imparatorlugunun italyanlar, fransizlar veya ispanyollar tarafindan kuruldugunu iddia etmek gibidir.
  azeri kimliginin olusmasina yol acan devlet.
• adını 14.yy'da iran'da yasayan ve erdebil tekkesi şeyhi olan şeyh safiyüddin' den alan türkmen kökenli , iranı yönetmiş hanedan. dogu anadoluda güçlü bir turkmen devleti olan akkoyunlularla evlilik yoluyla soylarini güçlendirmek isteyip , akkoyunlulara karsi bayrak actiklarinda isyanları bastirilip baslari olan sanirsam şeyh cüneyd ve yakin akrabalari oldurulumustur. akkoyunlular gucsuzlesince onları yikmak ve hanedanı katledip yerini almak görevi düşman akraba safevilere kalir. çoğunluğu sünni olan iran safeviler zamanında siilestirilmistir. özellikle doğu anadolu, tokat, amasya civarı ve toroslarda etkili bir propaganda yürütüp osmanliya küsmüş göçebe türkmenleri iran' a çekmişlerdir, bu bölgelerin nüfusu göç sonucu yarı yarıya azalmıştır. 2. bayezid zamanında çıkan alevi türkmen şahkulu ayaklanmasında önemli rol oynarlar. ortaasya' dan gelen ve anadoludan çektikleri türkmen nüfusu osmanlının aleyhine isler. malum 1514 yılındaki savastan sonra yavuz doğu ve güneydoğu anadoludaki kendi soyundan ama isyana meyilli türkmen beylerini sürüp yerlerine feodal ödünler vererek sadakatlerini sagladigi kurt aşiret beylerini yerleştirir. böylece güneydoguda bugün halen süren kürt feodalitesinin temellerini atar. osmanli anadolu'da halkı sunnilestirmek için nasıl baskıcı yöntemler kullandiysa, karsi taraftan safeviler de iran ve azerbaycanı siilestirmek için osmanliyi aratmayan hatta daha ileri baskı ve zulüm kullanmışlardır.
• 1500-1750 arasında ya$ayan bu devletin hüküm sürdüğü bölge şöyledir:
  http://upload.wikimedia.org/…20/locationsafavid.png
  http://upload.wikimedia.org/…map_safavid_persia.png
• sufi ve tekke kokenli olan, ehlibeyt okulu mensubu pirler onderligindeki turkmenler ve devlete denir. başlarindakilerden biri de meshur azeri lehcesini kullanan turkmen piri ismail safevidir. kendisine hazreti pir, sufi ismail safevi, turkmenbaşi, şah da denilmektedir ki en onemli şahsiyet odur. kendisini karalamak icin turkmen olmasi gozardi edilmekte. şah ismail, azerbaycanin milli kahramani 3 şahistan biri, diger ikisi seyyid nesimi ve fuzulidir. cahili cuhela bunlari bilmez mi, bilir ama onun işi her daim şektir.
• safeviler'in resmi tarihçisi iskender bey münşi, safeviler'in etnik tutumu hakkında enteresan bilgiler verir:
  "qızılbaşların qarşısına çıxan her bir rum ve kürd ile güclü vuruşma baş verdi ve ceng qeleba ile neticelendi. rum ve kürd amir ve möteber adamlarının ekseriyyeti qatl olundu,esir götürüldü, bol qanimetlerle hümayun orduya qayıtdılar."
  
  ilber ortaylı gibi 'otorite' tarihçiler dahi safeviler hakkında gerekli bilgileri verse de, bugün hala safeviler için 'fars - kürt devleti' diyenler vardır. ek olarak, birileri islam dünyası'nın çöküntüsünü safevi devleti'ne bağlamış.
  
  benim bildiğim islamiyet, 1300 yıldır var ve hz. peygamber'in ölümünden bu yana hep bir 'iç savaş' mevcut. merak ediyorum, bugün islam aleminde yaşanan çekişmelerin, mezhep çatışmalarının tek sebebi safeviler mi yani? şu an hala bir alevi ve bir sunni türk, sadece safeviler yüzünden mi birbirine düşman oluyor?