şamanizm

• hemen hemen herkes şamanizm bir din değildir diye çok heyecan verici bir retorik ile başlamış girilerine, fakat sonra "bir yaşam/inanış biçimidir", "ritüeller bütünüdür", "inançtır", "millidir" vesaire diyerek oshovari bir kisve giydirip batırmış.
  
  halbuki şamanizm diye bir din asla var olmamıştır. şamanizm diye bir ritüeller birliği de yoktur. binaenaleyh, şamanizm diye bir şey yoktur. şaman denilen şey neredeyse 50 kişiye ulaşmış tüm homo sapiens gruplarında çıban gibi baş gösteren bir geçkin mesleğidir. bugün bir gösterge olarak "şamanizm", aslında çok geniş bir coğrafyanın yaşadıkları dünyayı ve ölümden sonrasını anlamlandırma çabalarının ortak noktalarını derleyerek oldukça ukalâ bir şekilde verilmiş derleme ismidir. bu tıpkı yahudilik, hristiyanlık ve islâm dinlerine topluca ibrâhimizm demeye benzer.
  
  yazılmış girilere baktığımda gerçek mânâda hayret ettim. yerli ve milli din diyenlerden şamanların 30 öğüdü, şamanların 10 hayat felsefesine bir garip yelpaze... yahu kim bu şamanlar? hangi şamanlar birliğinin felsefesiymiş bunlar? kuzey yarımkürede orta doğu dinleri öncesi var olmuş tüm oymak beyleri, dağ kabileleri ve ova halkları geceleri hazar akasyalarının altında bir araya gelip ortak bildirge mi yayımlıyorlarmış hayata dair? şamanizm alt başlığında incelenen farklı silsile geleneklerinin "inançları" en az budizm ile islâm kadar farklıdır. osman karatay bey "hiçbir tektürlülüğü olmayan ama sathî bir görünümde birleşen uygulamalar bütününün adıdır." demiş. kibarlık etmiş. çünkü komşular dışında sathî bir görünümde birleştirmek bile güçtür şamanizm denilen mefhumu.
  
  bana kalırsa şamanizmi şamanizm olarak bugünkü zihinlerde yerleştiği şekliyle bırakmak tipik türkiye tembelliğine muazzam bir örnektir. bugün sağda solda yazılanlara baktığım zaman hâlâ sözde türkoloji uzmanlarının "şamanizmde ruh", "şamanizmde müzik" başlıklı taşra aydınlarını bile eğlendirmeyecek zırvalar kaleme aldıklarını esefle görüyorum.
  
  çok merak ediyorum biz neden macarlar kadar karadeniz kıyılarını ya da orta ve küçük asya'yı tanıyamıyoruz? mesela neden "iskitler türktü, türkler şamandı" temasındaki ilkokul seviyesindeki argümanları temcit pilavı gibi tekrar tekrar piyasaya sürmek yerine iskitlerin "şamanizm" diye genellendirilip geçilen fakat kendi içinde "incelendiğinde" biricik olan ruh-beden ilişkisinin antik yunan'daki psykhe kavramını kökten değiştirdiği üzerine çalışmıyoruz? neden bunu bir hollandalı olan jan n. bremmer bizlere anlatıyor? ya da yüzyıllardır insan uykudayken gezip dolaştığına inanılan ruh kavramının trakya şamanizmi ile tanışıldıktan sonra nasıl bedene hapsedildiğini neden bir irlandalı olan eric robertson dodds sayesinde öğrenebiliyoruz? neden yine iskitlerin aslında kim olduğunu ve iskit şamanizminin ne demek olduğunu bir isviçreli olan karl meuli'nin almanca makalesinden okumaya çalışıyoruz? batılılara her fırsatta kulp takmaya bayılan pek kıymetli türkiye cumhuriyeti'nin entelektüel vatandaşları neden şamanizme bakışlarında batılılarda o nefret ettikleri "primitive other" algısından öteye gidemiyor? işte bunlar hep tembellik.
• tanım : atalarımızın yaşayış ve inanç şeklidir.
  
  günlük hayat içerisindeki batıl inanç kültürünü bizlere miras olarak bırakmışlardır.