• pascal sebah ve polycarpe joaillier 19. yy'ın ikinci yarısında bir fotoğraf stüdyosu kuruyorlar. ve osmanlı fotoğrafçılığının en bilindik örnekleri bu ikiliden çıkıyor. pascal sebah'ın önceden atölyesinde çıkan yangında tüm negatifleri yok olmasaydı kimbilir daha ne fotoğraflar kalacaktı günümüze.

    mesela şu fotoğrafı hangimiz bilmiyoruz ki?
  • suriyeli katolik bir baba ve ermeni bir annenin osmanlı doğumlu evladı olan pascal sebah ve polycarpe joaillier'ın 1857'de kurdukları fotoğraf dükkanı* için kullanılan ad.

    1800'lü yıllarda çekildiği tahmin edilen şöyle bir panaromik fotoğraf vardır galata kulesi'nden. ve bunun gibi bir kaç fotoğraflarının olduğu facebook gönderisi.
  • olağanüstü arşivleri, joaillier'nin torunu fabrizio casaretto'nun âlicenap gayreti sayesinde sanal dünyada gözlere sunuldu.

    sitede canım istanbul'dan hazine değerinde öyle kareler var ki, bakarken kalbimin çarpıntısı yükseldi, başım döndü resmen!
  • harika bir site olmuş. pascal sebah'la ecnebi bir müzede* tanıştıydım. sebah, 1857'de istanbul'da açtığı "el şark" fotoğraf stüdyosundan sonra, 1873'de kahire'de ikinci bir stüdyo açmış ve mısır fotoğrafları çok ünlü olmuş. umarım, mısır fotoğrafları da benzer bir siteyle -yahut aynı site içinde- gözlerimize, gönüllerimize sunulur.
  • bazı eski fotoğraflarla güncel şehir planını kullanarak istanbul fotoğrafhanesinin adresini kestirebilmek mümkün..

    günümüzde rusya federasyonu istanbul başkonsolosluğu ile santa maria draperis kilisesi arasında kalan ve tarihini tam olarak tespit edemediğim bir zamanda yıkılan orijinal binanın yerinde mülkiyeti beyoğlu belediyesi'ne ait ve ek hizmet binası olarak kullanılmakta olan yeni inşa edilmiş bir yapı bulunuyor..

    güncel duruma göre adresi:

    tomtom mahallesi, istiklal caddesi, no: 217
    34433 beyoğlu/istanbul..

    eski kapı numarası ise pervititch haritaları'na (beyoğlu, pafta: 36) bakılırsa "no: 441"..

    foto 1
    foto 2
    foto 3
    eski harita

    ___
    düzeltme eki: sadece pervitiç haritasına bakarak değerlendirmişim zamanında ama "eski" kapı numarası "439" da olabilir.. eski kartpostallar üzerine bu kapı numarası işlenmiş stüdyonun adresi olarak.. ek bilgi olarak burada bulunsun..
  • yukarıdaki entry sahiplerinin sandığının aksine, sebah & joaillier’deki sebah pascal sebah değil, onun ölümü sonrası stüdyoyu devralıp amcasının tanıştırmasıyla bir başka fotoğrafçı olan policarpe joaillier ile ortaklık kuran oğlu jean sebah’tır.

    el chark’tan foto sabah’a uzanan süreci özetleyecek olursak:

    baba pascal sebah, 1857 yılında, beyoğlu tom tom sokağı’nın* 10 numaralı binasında el chark (şark) isimli bir stüdyo açıyor ve çok geçmeden* stüdyoyu çoğu rakibinin bulunduğu yere, grand rue de pera’ya, rus elçiliğinin hemen yanında bulunan 439 numaralı yere taşıyor.

    rakiplerine nazaran daha mütevazı çalışan pascal sebah, diğerlerinin aksine sultan’dan saray fotoğrafçısı unvanını alabilmek için sarayla ilişki kurmak, araya ricacılar sokmak gibi işlere girişmiyor. zaten dönem itibariyle altın çağlarını yaşamakta olan abdullah biraderler karşısında böyle girişimlerin ne kadar başarılı olacağı da kuşkulu...

    yıllar geçtikçe sessiz sedasız büyümekte olan stüdyo, 1873 yılında açılan ikinci şube ile kahire’de de faaliyet göstermeye başlıyor (abdullah biraderler’in de kahire’de ikinci şubelerinin olduğunu hatırlatırım.)

    baba sebah, 1883 yılında, 60 yaşında beyin kanaması geçirip felç olmuş; 1886 yılında ise hayatını kaybetmiş. felç geçirdiği 1883 yılından oğlu jean sebah’ın stüdyoyu devralacağı 1888 yılına kadar stüdyoyu yönetme işi, kendisi de bir fotoğraf stüdyosu sahibi olan pascal sebah’ın kardeşi cosmi tarafından sürdürülmüş.

    1888 yılına geldiğimizde 16 yaşında olan jean sebah, stüdyo yönetimini devralmak için kolları sıvamış ve yavaş yavaş fotoğraf çekimlerine başlamış. aynı dönem amcası cosmi’nin yardımlarıyla istanbul’daki bir başka fotoğrafçı olan policarpe joaillier ile ortak olmuş ve sebah & joaillier ortaklığı böylece başlamış.

    ortaklıkları boyunca birçok başarılı işe imza atan, avrupa’daki fuarlara gönderdikleri fotoğraf seçkileri ile bol bol takdir ve madalya toplayan sebah ve joaillier ikilisi, sarayla ilişki kurma hususunda rakiplerinin gerisinde kaldıkları için ikinci abdülhamit’ten sultan’ın/sarayın fotoğrafçısı unvanını alamasalar da, 1889 yılında osmanlı imparatorluğu’nu ziyarete gelen ikinci wilhelm ve eşi kraliçe augusta victoria’nın fotoğrafını çekerek, sonuçtan epey memnun kalan kayzerden “prusya sarayının fotoğrafçısı”* unvanını almışlar.

    o dönem çektikleri stüdyo fotoğraflarını yapıştırdıkları kartonların arka yüzlerine kazandıkları bu unvan eklenmiş. koleksiyonumda bulunan bir fotoğrafın arka yüzünün sol tarafında, saraydan alınan nişanların ve avrupa sergilerinden kazandıkları madalyaların görsellerinin hemen altında görülebilir: görsel

    ikinci wilhelm’in 1917 yılında, mehmet reşat saltanatında yaptığı son istanbul ziyaretinde osmanlı mareşal üniforması giyerek çektirdiği şu meşhur fotoğraf da tabii ki prusya sarayının fotoğrafçısı sebah & joaillier firması tarafından çekiliyor.

    1900 yılına gelindiğiyse yerlerini iyice sağlamlaştıran sebah ve joaillier, osmanlı’da fotoğraf denince akla gelen ilk stüdyo ve en büyük rakipleri olan abdullah biraderler’in iflas etmesi üzerine, 1200 osmanlı lirası karşılığında bütün aletlerini ve fotoğraf negatiflerini satın almışlar.

    yavaş yavaş sona gelecek olursak, policarpe joaillier, 1900’lü yılların başlarında ortaklıktan ayrılarak fransa’ya dönüyor ve jean sebah stüdyoyu bir süre tek başına yönetiyor. 1905 yılında kahire’deki şubeyi tek başına hem istanbul’a hem de oraya yetişemediği için kapatmak zorunda kalıyor. 1910 yılında ise hagop iskender ile ortaklık başlıyor. stüdyonun eski ismini kullanmaya devam eden ortaklar stüdyoyu 1934 yılına kadar birlikte işlettikten sonra, hagop iskender’in berlin’de fotoğrafçılık eğitimini tamamlayan oğlu bedros iskender’e ve ortağı ismail insel’e devrediyorlar. stüdyoyu photo sebah et iskender ismiyle yönetmeye başlayan bedros iskender, aynı yıllarda paris’te iskender b. adı ile küçük bir fotoğraf stüdyosu açıyor.

    6 haziran 1947’de jean sebah, 1949 yılında ise ortağı hagop iskender hayatını kaybediyor. ismail insel’in ortaklıktan ayrılması ve babasının ölümünden sonra bedros, istiklal caddesi 289 numarada, cumhuriyet dönemindeki dil hareketleri sonucu adı artık foto sabah olan stüdyoyu üç yıl daha yönettikten sonra, 1952 yılında kapatıp, paris’e yerleşmiş ve fotoğrafla ilgili çalışmalarına orada bulunan stüdyosunda devam etmiş. böylece 1857’den 1952’ye, tam 95 yıl boyunca hizmet vermiş olan stüdyonun hikayesi son bulmuş...

    çok daha fazlası için engin özendes’in “fotoğrafta oryantalizm” alt başlıklı sebah & joaillier’den foto sabah’a isimli kitabı okunabilir.

    bonus olarak stüdyonun farklı dönemlerinden koleksiyonumda bulunan birkaç fotoğraf ve fotoğraf saklama zarfı ekliyorum:

    yukarıda arka yüzünü paylaştığım fotoğraf. 1895-1905 yılları arasında kullanılan kart: görsel

    liyakat ve yunan harbi madalyalı bahriyeli subay: görsel (tahmini 1900’lü yıllar.)

    stüdyoyu bedros iskender’in devraldığı döneme ait bir fotoğraf: görsel (sağ tarafta yazan b. iskender isminin hemen üzerinde sebah - juaye yazıyor.)

    son olarak stüdyonun foto sabah olduğu son dönemlerden bir fotoğraf: görsel

    fotoğraf zarfları:

    1- görsel görsel

    2- görsel

    3- görsel
  • eski fotoğrafları sevenler için arşivlerinin internet sayfasını buraya bırakıyorum.
    https://www.sebahjoaillier.com/
    instagram
  • fabrizio casaretto'nun aile arşivinden derlediği sébah & joaillier fotoğrafhanesi çalışması, bu ay türkiye iş bankası kültür yayınları tarafından yayımlandı.
hesabın var mı? giriş yap