shenzhen

• çin halk cumhuriyeti'nin ilk open policy stratejisi olan boomtown
  
  son 6 ayda shenzhen'e 3 ziyaretim oldu. annemizi babamızı bu kadar görmedik mamafih. ticari ilişkiler hasebiyle malzeme almaca, yatırım yapmaca, limited şirketlemece vesaire derken çin ticari hayatına az buçuk göz gezdirdik. vakti zamanında çin devletlüsü "her kim ola yatırımını shenzhen'de tedris ede, ol kimseye benden 10.000 çocuk işçi, 100 kese altun" babında teşvikler vererek hong kong'da pişer bize de düşer ince hesaplarına girişmiş. nitekim yanlış hesap bağdat'tan dönse de hesaplar doğru olunca çin devletü aliyesi paraları paraları kap kap kaç demiş ve her neviden elektronik bazarını shenzhen birinci geleneksel organize sanayi mahallesinde toplayarak aç bilaç fağfuri tüccarları küçük esnaflıktan fabrikatör le te de şe te i'ye terfi ettirmiş. 90'larda shenzhen'i keşfeden uyanık şark kurnazları şimdilerde 13 milyon çekikli bu dehşetengiz boomtown'daki gökdelenlerinde yeşil çaylarını höpürtedir olmuş.
  
  gel gelelim bizim ziyaretlere. atlıyoruz teyyareye, ver elini hong kong atatürk hava limanı. gardaşım bu ne kadan mikemmel bir hava alanıdır. ışık hızıyla pasaport kontrolünü geçip valizleri de topladık mı shenzhen bay'e gitmek için hava alanından kalkan yeşil taksilere biniyoruz (300 hong kong doları). tavsiye babında söylemek gerekirse hava alanına iner inmez hong kong dolarınızı alın, zira böyle yaparsanız ingilizce bilmeyen taksi şoförleriyle para üstü ve döviz kuru temalı münakaşalara girmekten kendinizi kurtarırsınız.
  
  çin sınırına gelince taksiden inilir, kalabalığı takip ederek pasaport kuyruğuna girilir. önce hong kong sonra çin pasaport memurlarıyla pasaportları al gülüm ver gülüm diye takatukaladıktan sonra shenzhen bay'e çıkılır. hong kong hava limanı'ndan shenzhen bay'e çıkmak takribi 2 saatinizi alabilir. kırmızı taksilerin sıra sıra dizildiği kuyruğun en başından taksiye binebilirsiniz. dolarla ödeme konusunda büyük sıkıntı yaşayabilirsiniz, bu yüzden yanınızda 300-500 yuan hazır bulundurmalısınız.
  
  eğer otelde kalıyorsanız, bazı otellerin hong kong hava limanı'na servisleri mevcut, bunları değerlendirebilirsiniz. esasen en kolay ulaşım metodu bu. geçen sefer shanghai shenzhen hotel'in servisinden istifade ettim, gayet memnun kaldım (200 yuan, ortalama 2 saat).
  
  shenzhen'e ilk gidişimde shenzhen bay'de beni bir simon adebisi karşıladı. insan kısmetliyse demek ki adebisi çin'de bile olsa gidip buluyor. bir türk vatandaşı ve bir nijeryalı bir araya gelince ilk konuşulan her zaman daniel amokaçi dir. bunu bir selam ritüeli olarak düşünebilirsiniz "amokaçi aleyküm, aleyküm amokaçi" gibi. eğer amokaçi'yle bir sıcaklık yakaladıysanız uche'dir okocha'dır muhabbeti ilerletebilirsiniz. bizim adebisi amokaçi'yle aynı kabiledenmiş. öz be öz hemşehricilik kültürümüzün kabilelisi. bir de klasik biz türkleri çok severiz.. he canım.
  
  çinli ya da diğer yabancı satışçılar olsun, bunlar asla ve kat'a güvenmemeniz gereken çakallardır. naçizane tavsiyem kendileriyle arkadaş muhabbetine girmeyiniz, mevzuyu safi business çerçevesinde tutunuz. yoksa elinizi verirsiniz kolunuzu şeytan alır götürür. onların haftada iki kez sizin gibi yurt dışından gelen alıcılara aynı kanka muhabettini çektiğini düşünün, işiniz kolaylaşır. salesman diye tabir edilen bu part-time gavatlar müşteriyi her anlamda tatmin amaçlı ismiyle müsemma gavatlık faaliyetleri yaparak, masajlı, salonlu, asianlı, fantaazili tekliflerle gelirler. kimi zaman da arkadaşın evinde parti var hocut kandırmacaları uygulayarak müşterileri kafakola alma çabalarına girerler. nice mahalli sadakat timsali, hong kong hava limanı'na pati basmağa binaen nikah, nişan, akide yüzüklerini tenhalara menhalara saklamıştır işte bu gözler şahit.
  
  bir defasında yüksek meblalı bir teslimatı kontrol için shenzhen'e gitmeden önce arayıp son bir teyid alayım dedim. parayı zaten bir hafta öncesinden hesaplarına geçmiş olduğumuz için ürünü sadece kontrol edip yükletecek ve türkiye'ye dönecektim. shenzhen'e varınca baktım bizim adebisi'nin halinde tavrında bir enteresanlık var, yürü dedim django fabrikaya. meğersem herifler daha üretime başlamamış. ölür müsün öldürür müsün. bir hafta fabrikada yattım, çavuş gibi üretim bantlarında terör estirdim. nihayet malzemeleri yüklettim ve memlekete döndüm. fabrika maceraları başlı başına bir olay onu ayrıca anlatmak lazım.
  
  entariyi bir nihayete erdirmek için tavsiyeler kısmına geçelim. shenzhen'den bir şirketle iş yapacaksanız öncelikle tecrübeli bir gümrük müşaviriyle çalışmalısınız. elektronik malzeme ithalatında saçma sapan vergiler vermekten kurtulabilirsiniz. öte yandan alacağınız cihazların sertifikalarını iyi inceleyin. ce belgesi olmayan malları türkiye'ye sokamazsınız. getireceğiniz cihazların kendine has başka kalite sertifikaları varsa gümrük müşaviriniz size bunları söyleyecektir, harfiyen uyun. iş yapacağınız şirkete parayı transfer ettikten sonra bu işin geri dönüşü yok, zira çin'de para akışı one way olur, o da çin'e doğru olur. herhangi bir sıkıntıyla karşılaşırsanız bunu çin'den çözmeye çalışın, devlet görevlilerinden feci korkuyorlar.
  
  anlatacaklarım şimdilik bu kadar, üşenmezsem çin'de bir pişmiş tavuk adlı hikaye kitabımı da sözlüğe taşırım. sağlıcakla kalın.
• ingiltere'ye 99 yıllığına kiralanmış olan hong kong'un, 1998'de çin halk cumhuriyeti'ne iade edilmesi gerekiyordu anlaşma şartlarına göre. fakat bu tarih yakınlaştıkça, ingilizler'in kıl, tüy diyerek son anda bir yamuk yapma ihtimallerine karşılık, çin yönetimi çin sınırları içerisinde, hong kong'un tam dibinde bulunan "kasaba"yı çin'in elektronik merkezi yapmak ve hong kong'a rakip bir merkez haline getirmek için düğmeye basmıştır. açılan zilyon tane elektronik fabrikası, dış yatırımların da ilgisini çekmiş, o kasaba bugün bildiğin büyükşehir haline gelmiştir, çin'in elektronik merkezi olmuştur. işte bu nedendendir çin'in güneyinde elektronik ürün fiyatlarının, her yönden daha gelişmiş yarısı olan kuzeyine göre oldukça tatminklar olması.
  
  shenzhen dediğimiz şehrin doğuş hikayesi budur işte.
• bu sehir nedir ne degildir kimse yazmamis.
  
  oncelikle sehir bana gore 4 ayri bolgeye ayrilmis durumda, tabi kimisi bu bolge sayisini arttirabiliyor. bu bolgeler, bati, orta, dogu ve kuzey olacak sekilde.
  batisi dedigimiz nanshan adli yer. ortasi futian, dogusu ise luohu. kuzeyinde ise birsuru bolge bulunuyor(bao an, longgang vs).
  
  bu sehire geldiginizde buyuk ihtimalle isiniz nanshan, futian veya luohu ile olacak. her bolgenin farkli ozelligi var.
  1) futian: burasi shenzhen'in merkezi kabul edebilirsiniz, zaten shenzhen'in ortasinda kaliyor. ornegin 3 tane metro istasyonu uzunlugunda yer alti food court u var. benim bildigim kadariyla shenzhen in baska bi yerinde yok bu. onun disinda shenzhen in en guzel tren istasyonu burada. fakat guangzhou ya gidecekseniz buradan gitmeyin. hong kong'a gidebilirsiniz buradan. genellikle buyuk binalarla cevrilidir. elektronigin merkezi olan huaqianbei de burada bulunur. genellikle isiniz elektronikse burada takilirsiniz.
  
  2) luohu: burasi shenzhen'in en eski yerlesim yerlerinden birisidir. ondan dolayi biraz daha cin kulturu hakimdir. genellikle biraz daha lokal bir yerdir. cin yemegi yiyecekseniz buradaki lokantalarda yemenizi tavsiye ederim. diger bolgelere nazaran daha pistir.
  
  3) nanshan: burasi shenzhen'in bana gore en varos yeridir. varosluktan kastim, sonradan gormelik. futian ile en buyuk farki, buranin ekonomisi daha bi 21. yy a ait. tencent gibi firmalarin merkezi de buradadir. yuksek teknoloji konusunda birsuru isci barindirdigi icin, ortalama maas yuksektir. buda kira, yiyecek vs konusunda asiri pahali bir durum yaratmaktadir. futian'da pahali degil mi? evet orasi pahali ama pahali olmasinin bir nedeni var. hersey futian'da mevcut iken. nanshan'da ayni kirayi odeyip taksi bile bulamamaniz cok olagandir.
  nanshan'in diger ozelligi, birsuru kacak ve eski yapitin mevcut olmasi; bunlarin yakinlarinda ise surekli bir gokdelen olmasi. hemen hemen her yerde gokdelen, gokdelenin altinda ise bildiginiz pis bir cin koyu vardir. genellikle gokdelenler, korfez civarina veya metro civarlarina dikilir ki, sahiplerini iyi soguslesinler.
  nanshan'i da genel olarak icinde ayiriyoruz. shekou bolgesi, nanshan'da yabancilarin en cok oldugu bolge. high tech park ise, adindan da anlasildigi uzere, plazalarla dolu calisma yerleriyle kapli bir yer. bu iki bolge, nanshan'in en pahali bolgeleri. geriye kalan bolgeler zaten, hem metro hatti gecmiyor, hemde pek bir aksiyon yok.
  
  4) kuzey tarafi: acikcasi bu taraflari daha bir cin kulturune sahip; fakat luohu dan farki yeni olmasi. yani hem yeni hemde ucuz. fakat bunun bir nedeni var. eger shenzhen'e herhangi bir nedenle giderseniz, buyuk ihtimalle burada is yapmayacaksiniz. bao'an i belki havaalani icin kullanirsiniz ama onun disinda pek birsey dusunemiyorum.
  
  gel gelelim nerde ne yenir ne yapilir.
  
  yemek:
  
  1. tavsiye olarak cantonese hot pot u tavsiye ederim. bu tabi bolgesine gore degisiyor, ama haidilao denilen hotpot a gore cok daha iyi. nedeni ise taze dana eti kullanmalari.
  
  benim 2. begendigim sey, xibei adli et restoranti. bu franchise oldugundan her yerde bulabilirsiniz.
  
  ucuza steak yemek istiyorsaniz, carrefourlara gidin, bazilarinin icinde izgara oluyor yaninda market fiyatina et alip, izgarada teyzeye pisirtirebiliyorsunuz. 40-50 rmb lik ete bosuna 200 rmb vermeyin, zira birsuru gramla et satan yer o civarda paraya size steak satiyor
  
  gelelim turk restorantlarina. acik ara en iyisi mevlana. huaqianbei de bulunuyor bu. gidipte yemegini tek denemedigim restorant bus grill oldu. yememe nedenim ise, ilk gittigimde sahibinin bana laf sokup kendini akilli sanmasi. daha sonradan ogrendim ki birsuru insanla tartisan birisiymis bu adam. tripadvisor'da da 3 yildiz alti yorum yazanlari sikayet ederek sildiriyomus. zaten sildiremedigi mesajlar orada duruyor, yazdigi cevaplara bakarsaniz nasil biri oldugu bariz belli. diger turk steak restoranti ise, doors. buranin fiyatlari, yemegine gore cok ucuk. etleri de baya kuru geliyor. luohu da bir iki tane daha turk restoranti var oralari da denedim ama, mevlanadaki fiyat performans, baska hic bir yerde yok.
  
  thai yemegi kesinlikle yemeyin burada. hepsi berbat yapiyor. kore yemeklerini de cok sevdigimi soyleyemem, cogu mekan cin yemegini, kore usulu servis ediyor.
  
  japon yemekleri buyuk ihtimalle, en yakin benzetebildikleri yemek.
  
  bunlarin disinda nanshan, seaworld'de bulunan latino gayet guzel bir acik bufe + brezilya bbq su. en pahalisini almaniza degmez (eger amaciniz et yemekse).
  
  texmex, ve meksika yemekleri yapan yerler var ama fiyat performans olarak cok iyi diyemem. iyi yapan yerlerde 1 tabak yemege 120 rmb oduyorsunuz. eger meksika yemegi yiyecekseniz size tavsiyem hafta ici gidip, weekday special ne oldugunu sormaniz. nanshan icin tavsiyem coyote's.
  
  2) gece hayati:
  gece hayati bu sehirde 2 ye ayriliyor genel anlamda. yani 2 buyuk yerde cok fazla mekan var, diger mekanlar sagda solda olacak sekilde. cin'de yeniyseniz uyarayim, cogu gece mekaninda sahte icki var. kesinlikle cok fazla icmeyin.
  bu iki yer su sekilde
  1) seaworld, burasi nanshan'da shekou bolgesinde.
  2) cocopark, burasi futian'da.
  
  1) seaworld, shekou'da da olmasindan oturu daha bir batili tarzda. ama tabiki shenzhen'de ahim sahim sayida expat olmadigi icin, cok fazla da mekan yok. cogu bar tarzi yer gece 12 de kapanir. cuma cumartesi geceleri icin, 3 tane secenek bulunur. baia: burasi, acik hava bir yer, gece 2 de kapiyi kapatir.
  thai restoranti (adini unuttum): burada icerde filipino grup canli muzik yapiyor sabah 4 e kadar acik.
  boa: burasi da batili anlamda diyebileceginiz tek disco-club. eger cin'de yeniyseniz bunun nedenini cocopark bolumunde okuyun. gece 4 e kadar acik.
  
  2) cocopark: burasi bana cok degisik gelmistir. bir alisveris merkezini dusunun, magazalar var yan yana. iste bu konsepti alip gece mekanina uygulamislar. yani yan yana mekanlar, club seklinde. cogunda kafa siken bir muzik olur. ici cok doludur zaten. ve dans edilecek yer yoktur. iste bu tam bir tipik cin clubu tarzidir. burasi genel anlamda 2 kattan olusur. guzel mekanlar ust kattadir. pepper ve o'garden tavsiye edecegim yerler. diger mekanlar eger isinize gelirse oturun. bunun disinda, bu yerin etrafinda da birsuru bar var. adini hatirlamadigim, kosede, likor-shop tarzi olan biraci bir yer var. orasi da fena degil. cocopark'in en guzel yanlarindan birisi ise gece hayati sabah 6 ya kadar devam ediyor.
  
  bu yerler disinda, acikcasi surekli gidipte begeneceginiz bir gece mekani yok gibi. futian'da bir kac guzel mekan var. jazz club var mesela, cocopark'a biraz yakin. futian kesinlikle cok daha fazla mekana sahip fakat buyuk bir cogunlugu cinlilere hitap ediyor.
  
  3) gelelim degisik bir konuya, bu biraz irkci bir dusunce olacak ama; uzak doguya gidiyoruz masajin kralini yaptiricam diye dusunuyorsaniz. yaniliyorsunuz. cin maalesef pek masajiyla gurur duyan ulke degil. masaj icin guney dogu asya (tayland, laos, kambocya, vietnam ve filipinler) ya gidin. illa iyi bir masaj yaptirayim, en iyisi nerede derseniz. queen spa, luohu da. 24 saat acik ustelik. bedava sinirsiz meyve var. yanliz kimliksiz almiyorlar. pasaportunuzu yaninizda bulundurun.
  
  bunlar disinda baska sosyal ne etkinlikler var, nasil vakit gecer diyorsaniz. birde oct denilen bolgeye bakin nanshan'da. beni pek sarmadi bu bolge, kismen seaworld'e benzetmisler.
  
  baska verecegim tavsiye var mi bu sehirle ilgili?
  sehrin metro kartini almayin, wechat'te metroyu odeyebiliyorsunuz. olmadi unionpay kartiniz varsa, onu da kullanabiliyorsunuz.
  
  simdi buraya bir cizgi cekeyim
  __________________________________________________________
  
  bunun alti, burada yasanir mi? diye soranlar icin olsun.
  oncelikle bu soru, kim oldugunuz, ne yaptiginiz, su an nerede yasadiginiz ve ne beklediginize bagli. acikcasi cin ile 0 alakasi olan birisiyseniz; cince bilmiyorsaniz. cok zorluk cekeceksiniz. eger cin'de hic yasamadiysaniz, bence shanghai'da yasamaniz en iyisi olacaktir.
  
  ikinci bir nokta ise hayat tarziniz ve nasil yasadiginiz. genel anlamda, eger turkiye'den geliyorsaniz, tek seceneginiz shenzhen ise (turkiye disinda). bence gelin (eger maasi sizi tatmin edecekse). yanliz sunu dusunun, shenzhen'e cinliler dahil bircok insan sadece para icin geliyor. size verilen maas teklifinde de, kirayi firmaya odetmeye calisin zira her yil asiri derecede pahalanan birsey. (yilda 10-20% artiyor kiralar). shenzhen'de hayatinizi "surdurmek" ucuz, yani cok ucuz yemek var, metrosu ucuz vs. fakat yediginiz o ucuz yemek, sahte icerikle hazirlanmis veya kanalizasyondan elde edilen yag ile pisirilmis olabilir. metrosunda, 10 kisiyle ayakta ciftlesirken kendinizi bulabilirsiniz. sabah 1 saat taksi de bekleyebilirsiniz. bunlarin farkinda olarak gelin. zira bunlara takilmamak istiyorsaniz, iste o zaman shenzhen asiri derece pahali olmaya basliyor. kotu kalite lokanta ile, orta kalite lokanta arasindaki ucurum cok fazla. kalitesiz yerde lokal bir yemegin tabagina 15 rmb oderken; orta kalite yerde ayni yemege 50-60 rmb odeyebiliyorsunuz.
  
  ucuncu nokta ise, shenzhen'in neresinde yasayacaginiz. ingilizce ogretmenleri bu konuda en sanslilari cunku her yerde okul var. fakat, bir turk firmasinda, elektronik ticaretiyle ugrasiyorsaniz buyuk ihtimalle futian'da. kurumsal bir teknoloji firmasinda ofis isiniz olacaksa, buyuk ihtimalle nanshan'da bulunacaksiniz.
  
  kime gelmeyin derim? eger buraya parasi icin gelmiyorsaniz. iyi bir yasam surdurmeyi beklenti haline getirdiyseniz. gelmeyin. sizi shenzhen cok uzer. turkiye disinda, heleki batili bir ulkede, hali hazirda orta gelirli yasantiniz varsa; shenzhen size aynisini sunamayacak.
  
  eger buraya tasinmak istiyorsaniz, en son olarak su entry'e goz atmanizda fayda var. (bkz: #88222683)
• kedi köpek yemeyi yasaklamış şehir.
  
  https://www.reuters.com/…-coronavirus-iduskbn21k0ew
• kisi basina dusen toplam hasilaya bakildiginda cin ekonomisinin dorduncu onemli sehri olmasina ragment ihracat ve ithalat acisindan son 15 yilda butun cin sehirlerini geride birakarak birinci siraya yerlesen ve inanilmaz bir hizla buyumeye devam eden sehir. piyasa ekonomisini test etmek amaciyla hizli bir buyume modeli benimsenmis ve special economic zone denilen bir ozel ekonomik bolge yaratilarak kentin buyuk bir kismi bu alana dahil edilmistir. bu bolgede firmalar vergi odemedikleri icin avantajli duruma gecmis ve inanilmaz bir hizla buraya akin ederek kentin 15 yilda onlarca kez buyumesine yolacmislardir. bundan 20-25 yil once daginik kucucuk koylerden baska hicbirsey olmayan bu kentsel gelisim bolgesi pearl river delta adi verilen cin'in en onemli ekonomik gelisme bolgesinin en onemli kenti haline gelmistir. kentte halen urban village (kentsel koy) adi verilen bircok koy adaciklar halinde (ve dejenere olmus bir sekilde) yasamlarina devam etmektedir.
• tek guzel yaninin hong kong'a cok yakin olmasidir. onun disinda gayet sikici ve bogucu bir sehirdir. yabancilarin bol oldugu shekou, sehrin merkezi futian takilmak icin birebirdir. dunyanin imalat merkezi olan pearl river delta'nin uc buyuk sehrinden bridir. yakinlarindaki diger sehirler icin
  (bkz: hong kong)
  (bkz: guangzhou)
  (bkz: macau)
  (bkz: dong guan)
• dört gece geçirdiğim şehir. bu şehir istanbul'a bayağı benziyor trafiğiyle, banliyöleriyle merkez ilçeleri ile. happy line diye bir turistik tren hattı var. sokaklarda 3-4 metre yukarıdan bir hat üzerinden geçiyor. splended china, window of the world ve happy valley gibi turistik yerlerden geçiyor. benim tavsiyem, bu trene binmeyin, bu hattı takip ede ede yürüyün, etrafı daha rahat keşfedersiniz.
  bu window of the world çok komik bir yer lan. içinde eyfel kulesi, özgürlük kulesi, louvre müzesi piramitleri falan var. adamlar bakmış avrupa falan çok uzakta, onun da sahtesini yapıvermişler hemen. 100 küsur yuan da giriş parası istiyor sahte binaları görmeye. götler.
  
  dongmen diye bir semt var. aha bu da eminönü'nün etrafı gökdelenlerle ve avm'lerle çevrilmiş hali. her yer çarşı pasaj ve işporta muhtelif böcek kızartan satıcılar. burda biraz götü kollamakta fayda var.
  arkadaş bir akşam bir yaşlı köylü teyze gördük, sepetinde tropikal değişik meyveler. gittik yanına, ingilizce teyze bunlar nedir, kaç para falan dedik. teyze bir gerildi bir tribe girdi, çıkardı 20 yuan verdi. lan deli misin, napıyosun niye para veriyosun dedik, kadın bu sefer tuttu 50 yuan daha uzattı. hay allah belanı versin gerizekalı deyip kaçtık ordan.
  coco park var yine o civarlarda. düzgün bir mekan nispeten. burda bir amerikan hamburgercisi ile batı restoranı var, burda kokmayan, düzgün şeyler yiyebilirsiniz.
  
  kempinski hotel'in restaurantı efsane. öyle yüksek bir tavanı var ki, içeride palmiyeler var amk. ve bu hayvan gibi pahalı yerde deniz tarağı, deniz kestanesi, deniz anası kafası falan satılıyor. 30 çeşit yemeğin geldiği gecenin sonunu yine bakkalda pringles tırtıklayarak sonuçladık :(
  metro çok güzel, çok düzgün. yeni şehir olduğu için çok güzel kurgulanmış, 1-2 aktarma ile her yere ulaşıyorsunuz.
• her turlu dunya mutfagini kolayca bulabileceginiz, kendiniz gibi yabanci arkadaslar edinmek istediginizde futian bolgesindeki coco park ısimli mekana gitmeniz gereken, oldukca duzenli, altyapi sorunu olmayan ve gunden gune gelisen cin sehri.
  fiyatlar pahali olmasi a ragmen her istediginizi marketlerden temin edebilirsiniz. ozellikle yabancilara hitap eden marketleri nefistir.
  tek sorun ekmek arkadas. bizim yedigimiz tuzlu ekmegi sadece mixc alisveris merkezinde pismis olarak, taze yerim arkadas derseniz metro marketten donmus halde alip firinda kisa bir pisirme isleminden sonra citir citir yiyebilirsiniz.
  
  velhasil kelam sahsim adina soylenebilecek tek sey, cin gibi bir ulkede yasayacaksaniz shenzen en mantikli olanidir.
• havalimanında kimsenin, hatta information deskteki yanyana dizilmiş 12 molozun dahi ingilizce bilmediği her yeri gökdelen dolu yeni bir çin şehri. zincir otellerde dahi personelin ingilizcesi çok zayıf, bu yüzden insanı kaybolursam ne bok yerim diye derin düşüncülere gark eder.
  shenzhene gidip gelenler ya guangzhou yada hong kong üstünden gidip gelirler. hong kong'dan dönecekler için tavsiyem, havalimanından 25 dakika mesafedeki shekou port'a gidip feribotla direkt hong kong havalimanı'na geçmeleri. eğer feribotu kaçırırsanız o zaman mutlaka taksi sırasına girerek (etrafınızı hemen akbabalar çevirecek, sakın resmi olmayan taksilere binmeyin) hong kong sınırına gidip yaya olarak sınırı geçmek ve tekrar taksiyle hong kong havalimanına ulaşmak.
  taksicilerin "airport" dediğiniz zaman bile anlamadığından bahsetmiş miydim?
• buraya hong kong' dan karayolu ile geciyorsaniz son zamanlarda ozellikle çin'e ilk defa gelenlere karsi buyuk zorluklar cikariliyor. aractan indirme, sorgu odasina alma, uzun sure bekletme vs, siniri 4 saatte gecebilen bir cok arkadas ile karsilastim. daha once 10 defa geldigim ve çinli sirkette calistigim icin problem yasamadim ama benimle ayni aracta olan kanada pasaportlu orta dogulu bir vatandasi ulkeye kabul etmediler.
  
  problem yasamama adina ya hong kong havalimanindan deniz yoluyla shekou'ya gecmeli ya da direk turkiye den hong kong yerine guangzhou ya inip, guangzhou dan trenle shenzhen'e gecilmelidir.