soc

• forum kısaltması olarak; stream of consciousness.
• ks. security operations center
• (bkz: summer of code)
• ks. sector operation center
• ks. southern oil company
• bilgisayar alemindeki cpu'nun akıllı telefon alemindeki versiyonu diyebiliriz. bir cpu içerisinde en fazla entegre gpu (grafik işlemci) teknolojisi bulundurabiliyorken telefonunuzdaki soc'un içerisinde dijital sinyal işlemcisi, arabirim denetleyicileri, sensör denetleyicileri, wifi arabirimi, gsm radyosu, gps, kamera işleyicileri, yapay zeka vs. vs. bir sürü zımbırtı bulunur. bu yüzden system on a chip yani soc ismini almıştır.
  
  bilgisayarlar çevresel ve maddi sebepler gözetilerek modüler bir şekilde üretilir, soc'un sahip olduğu özelliklere bilgisayarınıza alacağınız pcı-e uyumlu parçalar ile sahip olabilirsiniz. ortalama bir masaüstü bilgisayarın ömrü 8 senedir ancak cpu ve gpu değiştirilerek bu süre daha da fazla uzatılabiliyor, hatta kurumsal masaüstü bilgisayarlar ömürlük çalışırlar. bu piyasada yüzden toplama bilgisayar markası bir elin parmak sayısını geçmezken söz konusu parçalar olduğunda birbirinden çeşitli markalar bulunur.
  
  akıllı telefonlar ise boyutları gereği al-kullan-at mantığı ile üretilir. amaç küçücük bir alanda az güç tüketen, kullanıcıya birkaç sene iyi bir performans sunabilecek dizaynlar tasarlamaktır. akıllı telefonların ar-ge'si pahalı ama üretimi bir o kadar ucuzdur, bu yüzden üreticiler kullanıcıları yeni modelleri almaya teşvik etmek için cihazlara planlı eskitme hataları koyarlar. en bilindik planlı eskitme yöntemi bloatware denilen silemediğiniz sistem uygulamalarının işlemciyi gereksiz yere çalıştırarak bataryanızı öldürmesidir. apple şirketi bu yöntemi kullanarak eski model iphone'ları öldürdüğünü 2016 yılında itiraf etmiştir. (bkz: batterygate). akıllı telefonun ömrü ortalama 3 yıldır buna rağmen kullanıcılar ortalama 2 sene içinde yeni akıllı telefon alırlar. bu durum tamamen firmaların maddi kaygılarından dolayı ortaya çıkmıştır anlayacağınız. durum buyken kazanç sağlamak için her sene bir öncekinden daha performanslı yeni akıllı telefonlar üretmek zorunda olan firmaların telefonun gsm çipinden grafik arabirimine kadar çeşitli yarı iletkenler üzerinde ayrı ayrı çalışmaları son derece maaliyetli ve zaman alıcıdır. işte dünya'da soc üreten abd, çin ve güney kore merkezli birkaç şirket bu sorunu ortadan kaldırmıştır. nvidia ve amd'nin gpu çipi üretip bunları ekran kartı firmalarına göndermesi ve firmaların bu çipleri entegrelerine takıp fan ekleyerek pazarlaması ile aynı mantık. akıllı telefon üreten firmalar sadece görsel tasarım ve iç dizayndan sorumludur yani, kullanıcı telefonun elektronik kapasitesini merak ettiğinde soc'un model bilgisine ulaşması yeterlidir. asus gtx 980 ile msi gtx 980 nasıl aynı performansı veriyorsa telefonun performansını ve ömrünü marka ve modelinden bağımsız içerisindeki soc belirler. şimdi eğer buraya kadar okuduysanız akıllı telefon alırken neden sadece ama sadece soc'un modeline dikkat etmeniz gerektiğini anlamışsınızdır diye tahmin ediyorum.
  
  dünya'da soc üreten 7 şirket bulunuyor;
  samsung: exynos
  qualcomm: snapdragon
  apple: a pro/bionic serisi ve m serisi
  mediatek: dimensity, helio ve mt
  huawei (hisilicion): kirin
  google: tensor
  unisoc: tiger (türkiye'ye gelmediği için bahsetmeyeceğim)
  
  bu soclar pazarlanırken fiyatı ve performansı segmentine göre değişir dolayısıyla telefon alırken model numarasına bakıp soc'un hangi segment olduğunu bilmemiz gerekir.
  -en yaygın soc olan snapdragon ile başlayalım; 8 gen xserisi en yüksek segmenttir, uzun ömürlüdür, ondan sonra 7 gen x serisi gelir, sonraki segmentler 8xx ve 7xx şeklinde devam ederler, 7xx ve aşağısı kötüdür, 6xx serisi çöptür.
  
  -dimensity'i ele alalım, en yüksek segmenti 9xxx ile başlar ve 8xxx, 7xxx şeklinde aşağıya iner, muhtemelen gelecekte 1xxxxx şeklinde 5 haneli modellere geçeceklerdir. helio xxx ve mtxxxx model soc'lar için çöp diyebiliriz.
  
  -gelelim exynos'a, samsung burada kafamızı biraz karıştırmaya çalışmış. en yüksek segment 2xxx ile başlar, ondan sonra 1xxx gelir düşük segmentler ise 9xxx, 9xx, 8xxx, 8xx şeklinde düşer. yani örneğin 9825 modeli 1080 modelinden iyi değil, her zaman ilk rakam önemlidir ama bazen bunu bilmek te yetmez.
  
  -apple'da axx ve mx serileri bulunuyor, m serisi performanslı soc'ları şimdilik sadece dizüstülerde kullanıyorlar. çok fark olmasa da axx pro serisi axx bionic serisinden daha iyidir.
  
  -huawei'de en yüksek segment kirin 9xxx ile başlar, 99x, 98x,97x şeklinde aşağıya iner.
  
  -google'ın pixel cihazlarda kullandığı tensor'un sadece gx serisi bulunuyor.
  
  son olarak 2024 itibari ile amiral gemisi (flagship) denilen modellerde kullanılan en üst segment soc'ların listesini sırasıyla buraya bırakıyorum;
  
  1. dimensity 9300
  2. snapdragon 8 gen 3
  3. apple a17 pro
  4. google tensor g3
  5. kirin 9000
  6. exynos 2100
  
  2024 yılında bu çipsetlere sahip bir telefon alırsanız sizi en azından 6-7 sene götüreceklerdir.
• (bkz: state of charge)
  
  bataryaların şarj durumunu tanımlayan kısaltma.
  
  ayrıca (bkz: soh/@been here for years)
• (bkz: standard of care)
• siber operation center
• (bkz: six of crows)