sürgülü hesap cetveli

• atalarimizin hesap makinesi, excel felan icat etmeden once hesap icin kullandiklari cetvel sekli.
  uzerinde binlerce rakam ve surguler bulunur. trigonometrik hesap bile yapar. ama nasi yapar orasini ben bilmem.
• trigonometrik hesap yapamiosa o zaman ustune sus olsun die sin cos tan cot kil tuy ibareleri eklenmis cetvel turevi.
• artik tedahulden kalktigi icin ancak okuldaki bir profesorun odasinda antika gibi asili duran tahtadan kocaman bir hesap aleti. nasil kullanilir, hicbir fikrim yok, ama ti 89 ni konustururum
• tam ortasinda ileri geri hareket ettirilen bir mekanizmasi bulunan, logaritma nın çarpma ve bölme işlemlerinde kullanilmasi isini çabuklaştiran 30 luk cetvel benzeri ahşap hesap makinası.
• (bkz: facit)
• kayan cetvel. bu cetvel 1960li yillarda hesap makinesi yenine kullanilmaktaydi. iki sabit cetvel arasinda kayan bir cetvelden ve saydam sert plastik maddeden olusmus bir imlecten olusan basit gibi gorunen aslinda cok mantikli ve karmasik olan bir duzenek. her cetvel uzerinde rakamlar mevcut ve kayan cetvel her turlu matematiksel islemi yapma olanagini saglamakta. bu islemler arasinda karekok alma, carpma, bolme, logaritmik ve trigonometrik islemler bulunmaktadir.
  ilk olarak john napier 1614 yilinda caprma, bolme islemlerinin toplama ve cikarmayla iliskisi ile logaritmik hesaplari yapmistir. daha sonra edmund gunter logaritmalarin hesaplanmis oldugu bir cetvel yapmistir. 1630 yilinda william oughtred ise iki gunter cetveli arasinda kayan bir gunter cetveli yerlestirerek slide ruler ismi verilen kayan cetveli yapmistir.
  
  bu cetvelin resmi icin
  http://upload.wikimedia.org/…e.pickettn902t.agr.jpg
  ve imlecin resmi icin
  http://upload.wikimedia.org/…/slide_rule_cursor.jpg
• iki sayının çarpımı, bu iki sayının logaritmalarının toplamlarının ters logaritması^*dır mantığından ( c=a*b => log(c)=log(a)+log(b) ) ve iki uzunluğu toplamanın bu iki uzunluğu uc-uca eklemekle elde edilebileceği gerçeğinden yola çıkılarak icat edilmiş, asıl olarak kolay çarpma/bölme yapma ve logaritma^* alma işlemlerini yapan düzenek ^*.
  
  asıl düzenek boyları logaritmik olarak işaretlenmiş iki cetvel^*'den ibarettir. çarpma işlemi şöyle yapılır:
  
  cetvellerden her birinde çarpılacak bir sayının yeri bulunur. bu noktaların cetvellerin başına olan mesafesi bu sayıların logaritmaları ile orantılıdır (log(a) ve log(b) değerleri uzunluk olarak elde edilmiş olur).
  
  bu iki uzunluk uc-uca eklenir (böylece log(a)+log(b) yani logaritmarın toplamı bulunur. bu log(c)'ye eşittir).
  
  toplam mesafe'nin denk geldiği yerdeki değer cevtellerden birisi üzerindeki skaladan bakılarak ters logaritma dönüşümü yapılır yani log(c)'den c değeri bulunur. böylece a ile b çarpılmış olur.
  
  bölme için uzunlukların toplamı yerine farkları alınır (mesafeleri uc-uca eklemek yerine kıç-kıça hizalayıp başlangıçları arasındaki farka bakılır). cetvelleri titretmeden, kolayca ve hassas olarak hizalamak için sıkı bir sürgü mekanizması kullanılmaktadır.
  
  elinizde logaritma, ters logaritma, çarpma ve bölme işlemleri olunca üst alma işlemi de rahatlıkla yapılabilir hale gelir... (log(a^b) = b*log(a) eşitliğinden)
• (bkz: süngülü hesap cetveli)
  (liselerde ki şiddetten rant kapma derdinde ki arsız kişi icadı.)
• (bkz: slide rule)
• hesap makinelerinin ortalıklarda gözükmediği dönemlerde t cetvelli mühendislik öğrencilerinin ikinci ayrılmaz parçası olduğunu tahmin ettiğimiz harika cetveldir. elle doldurulan tablolardaki küsüratların da baş sorumlusu olduğu tahmin edilmektedir. bir de kullanıcı dostu olduğunu söylemek pek mümkün değildir, deneme yanılma ile çözmek maalesef mümkün olamamıştır. oysa şimdi öyle mi? eline ne alırsan kullanabiliyorsun, her şey ortalama altı zeka için tasarlanıyor.