swift

• rusya-ukrayna savaşı esnasında sıkça konuşulmaya başlanan konulardan birisi de rusya'ya yapılacak yaptırımlar arasında swıft sisteminin kapatılıp kapatılmayacağı konusu. bu konu neden önem arz ediyor?
  
  ingiltere rusya'nın uluslararası ödemeler sistemi ağını kullanmasının önlenmesini istiyor. ancak diğer devletler bu yaptırımın fazla faydasının olmayacağı görüşte.
  
  swıft kelimesi "society for worldwide ınterbank financial telecommunications" kelimelerinin kısaltması. "dünya çapında bankalararası finansal telekomünikasyon topluluğu"
  
  belçika merkezli bir global finans kurumları kooperatifi olarak faaliyetlerini sürdürüyor.
  
  1973 yılında, 15 ülkeden 239 bankanın sınır ötesi ödemelerini gerçekleştirebilmek için bir araya gelmesiyle kuruluyor.
  
  swift, bankaların hızlı ve güvenli sınır ötesi ödemeler yapmak için kullandıkları ve uluslar arası ticaretin sorunsuz bir şekilde yapılmasını sağlayan bir güvenli mesajlaşma sistemi. bugün, uluslar arası ticaretin finansmanı için kullanılan temel mekanizma swift. 2020'de swift platformu üzerinden günde yaklaşık 38 milyon işlem gerçekleştirilerek trilyonlarca dolar değerinde anlaşma sağlanmış.
  
  swıft, 200'den fazla ülkede 11.000'den fazla finansal kurumunu birbirine bağlıyor. bunu, üyeleri arasında güvenli mesajlaşmayı sağlayan bir e-posta sistemi gibi düşünmek mümkün. ödeme emirleri, ödeme onayları, teyitleri, fx borsalarında işlemler, para transferleri dahil olmak üzere günde ortalama 40 milyon mesaj bu finansal kurumlar arasında swift sistemi aracılığıyla gerçekleştiriliyor.
  
  swift sisteminin bir sahibi yok. ticari uzlaşmazlıklarda taraf olmayan bir kooperatif olarak asıl amacı 11.000'den fazla üyesine hizmet vermek.
  
  swıft aslında herhangi bir fon transferi veya saklama işlemi gerçekleştirmiyor, ancak finansal kurumların sınır ötesi para akışlarını sağlayan iletişim altyapısının çok önemli bir parçası. bir harvard profesörünün deyimiyle "ıt doesn't move the money, but it moves the information about the money". "parayı hareket ettirmez, ama para ile ilgili bilgiyi hareket ettirir. "
  
  peki neden şu anda gündemde?
  
  swift siyasi bir organizasyon değil, ancak küresel para akışları açısından önemi dikkate alındığında swift yaptırım paketlerinin bir parçası olarak adeta jeopolitik bir araç haline getiriyor.
  
  bir ülkenin (örneğin rusya'nın) bankalarının swıft sistemine erişiminin kesilmesi, o ülkeye giren ve çıkan para akışlarını kısıtlayarak ülke ekonomisinde sıkıntılara yol açıyor.
  
  boris johnson milletvekillerine yaptığı açıklamada swift dışında kalmasının rus ekonomisine büyük hasar vereceğini açıkladı.
  
  peki o zaman neden abd swift sisteminin kapatılması hususunda çekimser davranıyor?
  
  joe biden bu konuda kendisine sorulan soruya karşı, rusya'ya uygulanacak diğer yaptırımların swift sisteminin kapatılmasından daha ağır yaptırımlar olduğunu söyledi. bu kısmen doğru bana kalırsa.
  
  abd'nin swift'i kapatmak istemeyişinin ardında başka gerekçeler de var. birincisi gerçekten de yasaklamanın rus ekonomisi açısından sonuçlarının beklendiği kadar ciddi olmayacağı düşüncesi.
  
  rus bankaları kısmen böyle bir duruma hazırlıklı, kısmen de başka kanalları kullanma kapasiteleri var, telefon, teleks, mesajlaşma uygulamaları, e posta vb. aracılığıyla da işlerini yürütebiliyorlar.
  
  ayrıca yaptırım uygulanmayan ve kendi ödeme sistemlerini geliştirmiş çin halk cumhuriyeti gibi devletlere ödemelerini yönlendirip işlemlerini onlar aracılığıyla gerçekleştirebilirler.
  
  rusya'ya sistemi kullanma konusunda getirilecek bir yasak rusya'nın çin halk cumhuriyeti'nin cips adı verilen "the cross-border ınterbank payment system (cıps)" sınır ötesi bankalar arası ödeme sistemlerine geçiş işlemlerini hızlandırabilir.
  
  abd ayrıca böyle bir yaptırımın abd dolarının global rezerv para birimi olarak statüsüne zarar vermesinden ve kripto paralar gibi alternatiflere yönelimin hızlandırılmasından endişe ediyor.
  
  bir başka gerekçe ise yine bu tür bir yaptırımın rus firmalarına olduğu kadar abd'nin diğer müttefiklerine de zarar verme olasılığı. rusya, özellikle hollanda ve almanya'nın ihraç ettiği mamul malların büyük bir alıcısı, diğer taraftan da avrupa birliği'nin ham petrol, doğal gaz ve katı fosil yakıtları gibi ürünlerde en büyük tedarikçisi. yaptırım uygulandığında avrupa ülkeleri yedek tedarikçi bulmakta zorlanacak, üstelik pandeminin tedarik zincirleri üzerindeki olumsuz etkileri dikkate alındığında ab böyle bir olasılıkla karşı karşıya kalmak istemiyor.
  
  öte yandan swift sistemi aslında abd ve avrupa'nın kontrterör faaliyetlerinin de önemli bir ortağı, terör örgütlerinin finansmanı ve kara para aklama faaliyetleri konusunda abd hazinesiyle sürekli veri paylaşıyor. rus başbakanı dmitry medvedev 2019 yılında swift sistemine erişimlerinin engellenmesinin rusya'ya savaş ilanı anlamına geleceğini söylemişti.
  
  peki eğer bu yönde bir yaptırım kararı alınırsa bu swift sistemi açısından bağlayıcı mı?
  
  swift geçmişte kendisine gelen yaptırım uygulama taleplerine karşı durmuş ve tarafsız bir tavır sergilemişti. ancak, 2012 yılında avrupa birliği'nin talebi üzerine tahran'ın nükleer programına misilleme olarak swift sisteminin iranlı firmalar ve bireylere kullandırılması yasaklanmıştı. bu da rusya'ya uygulanacak olası bir yaptırım açısından emsal teşkil ediyor. bu arada, iran swift sisteminden çıkarıldığında petrol ihracat gelirlerinin yarısını ve dış ticaret gelirlerinin %30'unu kaybetmişti. öte yandan, swift her ne kadar uluslar arası üyeleri tarafından oluşturulan bir kooperatif mahiyetinde olsa da, belçika'da kurulmuş olduğu için belçika hükümetinin alacağı kararlara uymak zorunda olduğunu geçmişte açıklamıştı.
  
  rusya'nın kırım'daki eylemleri üzerine yine swift kanalıyla yaptırım olasılığı 2013-2014 yılları arasında incelendi. bu uygulanmadı. ancak, rusya bu tarihten itibaren kendi bünyesinde ödeme sistemi geliştirme faaliyetlerine başladı.
  
  swıft erişiminin kesilmesi "nuclear option" "en ekstrem seçenek" olarak görülüyor, bu nedenle tek başına dikkate alınması önemli.
  
  rusya'nın ukrayna'daki en son eylemleriyle birlikte, kapsamlı bir yaptırım paketinin parçası olarak swıft erişimini kesme olasılığı hala büyük ölçüde “masada” olsa da ortada iki ucu b.klu değnek bir durum söz konusu.
  
  rusya devasa bir ekonomi ve özellikle ab ülkeleri ve diğer ülkeler açısından önemli bir yakıt ve enerji ürünleri (ham petrol, doğalgaz vb.) tedarikçisi. bunun yanında başka sektörler açısından da örneğin jet motorları, yarı iletkenler, otomotiv, elektronik ve gübre üretimi gibi sektörler açısından kritik öneme sahip malzemelerin de ihracatçısı. alüminyum gibi metallerin en büyük üreticilerinden biri. dünyanın en çok buğday ihraç eden ülkesi. rusya'yı swıft'den çıkarmak, bu endüstriler için ödeme akışını doğrudan etkiliyor. diğer taraftan avrupa bankaları açısından özellikle avusturya, italyan, fransız bankaları açısısından bakıldığında rusya'ya kullandırılan kredilerin geri ödenmeme riski büyük önem arz ediyor. italyan (özellikle unicredit) ve fransız bankalarının (özellikle societe generale) toplam rusya exposure'u (kredi riski) 25'er milyar dolar civarında. (2021 3. çeyrek itibariyle). avusturya bankalarının (raiffeisen bank) rusya riski ise 17.5 milyar dolar civarı. ki bu bankalar rusya'nın kırım'ı ilhak etmesinin ardından sürekli olarak rusya risklerini azaltmaya çalışıyorlardı. rusya'nın ukrayna'a girmesiyle birlikte tüm bu bankaların hisse senetleri şu anda çakılmış durumda.
  
  rusya'nın swıft'den çıkarılmasının, bitcoin ve non-fiat para birimleri üzerinde daha uzun vadeli ikinci dereceden etkileri söz konusu olabilir.
  
  ukrayna devlet başkanı volodymyr zelenskyy ısrarla rusya'nın swift sistemiyle bağlantısının kesilmesini, ukrayna hava sahasının uçuşa yasak bölge ilan edilmesini istiyor. batılı devletler (özellikle almanya ve diğer ab ülkeleri) şu anda bu taleplere pek sıcak bakmıyor.
  
  bu aşamada ukrayna'nın kaderini yaptırımlardan ziyade kendi halkının direnişi belirleyecekmiş gibi duruyor.
• açılımı society for worldwide interbank financial telecommunication'dır ve açıkcası merkezi brüksel'dedir.1973 yılında amerikan ve batı avrupa bankaları tarafından kurulan ve üye bankaların uluslararası ödemelerinin ve döviz transferlerinin dünya çapında bir bilgisayar aracılığıyla yürütülmesini sağlayan kurumdur.
• kendi hesaplarım arasında yaptığım swift 3 günde diğer hesaba geçiyor. (garanti ---> barclays)
  garanti 40 tl kesiyor(tl hesabindan) barclays ise £6(giden paranin icinden). yani £1000 hesaba £994 olarak geciyor.
  
  bu işlemin neden 3 gün sürdüğünü ise bana garanti'den şöyle izah ettiler buradan emir verildiğinde amerika'da gece oluyor, sonraki gün onlar işlemi onaylıyor fakat bu sefer ingiltere'de gece dolayısıyla üç gün.
• swift, tüm dünyada bankalar arası mesajlaşma sistemidir. türk bankaları, kendi aralarındaki türk parası transferleri merkez bankası eft sistemi üzerinden gerçekleştirir; yabancı para transferleri ise bankaların ortak muhabir bankaları üzerinden yapılır. yan yana iki banka şubesi arasında 1 usd transfer etmek için dahi bu bankaların ortak muhabirleri -ki amerikan bankalarıdır çoğunlukla- arasında mesajlaşılıp alacak verecek hesapları yapılır.
  
  amerika, office of foreign assets control adını verdiği kuruluş ile dünyada sakıncalı bulduğu faaliyetlerin finansmanını bu şekilde kontrol altında tutmaktadır, mesajların gizliliği diye birşey yoktur. akbank'tan iş bankası'na bile açıklamasında "bin laden" ya da "iran" yazan para transferi gerçekleştiremezsiniz.
  
  ayrıca: (bkz: iran/#20147480)
• bugunku aciklamlarla linux port'u da sunulmus: https://swift.org/blog/swift-linux-port/ yarin windows'a da gelir demedi demeyin. at fav'a bekle, beklerken de swift ogren cebinde dursun bayramda harclik yaparsin.
• merkezi belçikada olan bu kuruluş kktc'de kurulu bir bankaya ^* kıbrıs türk bankası olduğu için swift bağlantısı sağlamayı son aşamada, artık uygulamaya geçilmek üzere iken reddetmiştir. güney kıbrıs rum kesimi merkez bankası bunu sağlamak için olumsuz görüş vermiştir, swift, kktc merkez bankasından tabii ki (!) yazılı görüş istememiştir.
• gönderdiğin banka'nın ayrı, ulaştığı bankanın ayrı masraf kestiği acayip transfer sistemi.
  
  gönderdiğim banka işlemin 80 tl olduğunu söylüyor. kabul ediyorsun. sonra alıcı bankaya ulaşıyor. alıcı banka paradan 63 dolar kesiyor. alıcı banka neyin masrafını kesiyor belli değil.
  bu durum 2019 yılında eklenmiş. swift gönderecekler dikkat etsin.
• amerikanın dünya çapında dolar hareketlerini takip edebilmesi için uydurulmuş sistem.
• ülkemizde komisyon alabilmek adına bankaların belirli özelliklerini kısıtladığı servis.
  
  türkiye dışında 3 farklı ülkede hesabım var ve online bankacılık üzerinden komisyonların hangi taraftan kesileceğini seçebiliyorum. genellikle ne kadar kesileceğini de ücret olarak bana sunuyorlar.
  
  hatta bunların 2 tanesi ab içerisinde olduğu için sepa üzerinden ekstra komisyon almadan dahi para gönderebiliyorum.
  
  gel gelelim türkiye'deki banka çalışanları konudan bi haber. teb özelinde konuşursak gişe görevlisi ve bankadaki yetkili kişi ile görüşmeme rağmen komisyonların benden kesileceği (our) sistemini bilen bir kişi çıkmadı. ben/sha/our gibi charge details seçeneğinin acilen online işlemlere gelmesi gerekiyor ki hiç olmazsa bu tarz bilgisiz çalışanlarla muhattap olmaktan kurtulalım.
• az evvel resmen open source oldu!