tank desant

• günümüzde pek kullanılmayan askeri tarihte de unutulmaya yüz tutmuş bir taktiktir bu. anlamı piyadeyi tankın üzerine istifleyip savaşa götürmektir.
  
  öncelikle zırhlı bir harekat yaparken piyade ile tankların aynı anda aynı yerde bulunması gerekliliği ta 1916 cambrai savaşından beri bilinmektedir. tank ile piyade birbirlerinin eksikliklerini tamamlayan, birbirini kollayan ve güçlendiren bir yapıda olması yüzünden bu ikisini bir arada kullanmak zırhlı birlikler teorisinin ilk sayfasında yazmaktadır. tank piyadeye destek diye icat olmuştur zaten. tankların cephe boyunca tek tük seyreltilerek piyadeye destek amaçlı kullanımı birinci dünya savaşı tank kullanımının özetidir. bu yıllarda tank denen platform saatte 10 kilometreyi nadiren aşabildiği için de piyadeyle tank arasındaki sürat farkı henüz taktisyenler tarafından dikkate alınmaz.
  
  iki dünya savaşı arasında tank dizayn ve ar-ge si hiç durmaz. tanklar o yıllarda artık iki katı hızlandığı için yavaş yürüyen piyadeyi bekleme gibi bir sıkıntıya merhaba derler. aynı yıllar birinci dünya savaşının iki düşman ordusunda aynı teori üzerinde çalışan adamları da tanımamıza vesil olacaktır. 1918'de fransız yüzbaşı charles de gaulle ve alman üsteğmen heinz guderian birbirlerinden habersiz olarak tankların piyadeden bağımsız olarak hareket etmeleri gerektiğini, bütün cepheye dağıtılmayarak tek bir noktada toplanmaları gerektiğini ve bu zırhlı yumruğun cephede devasa bir delik açarak piyade tarafından doldurulması gerektiğini teorize ederler. buna bir de yakın hava desteği (bkz: cas) ekleyince çıkan sonuca bugün blitzkrieg diyoruz. birinci dünya savaşının 4 yıl süren sürüncemesine bir cevaptır bu. almanlar bu doktrini hatmedip her ülkeye blitzkrieg ile saldırarak ikinci dünya savaşına eşsiz bir giriş yapacaklardır. o da rusların ve amerikalıların derinlemesine savunma / defence in depth teorisini geliştirmesine ve hava üstünlüğünü ele almalarına kadar başarısını sürdürecektir.
  
  peki zırhlı birlikler böyle devasa bir demir yumruk olarak düşman hatlarına saldırdığında piyade desteği ne olacaktır. yavaş piyade mi bir şekilde hızlanıp tanklara yardıma koşacaktır yoksa tanklar mı yavaşlayıp piyadeyi bekleyecektir?
  
  blitzkrieg sürprize dayandığı için bekleyecek duracak bir dakika bile yoktur. almanlar ve bazı batı avrupa ülkeleri motorize piyade kavramını bu arada geliştirirler. piyade burada tekerlekli araçlarla kamyonlarla tankların arkasından gelecek. savaş düzeni alınıp çıkış hattına gelindiğinde kamyonlarından inerek tanklara destek vereceklerdir. motorize piyade tank kadar hızlı olduğundan zırhlı birliklerin piyade desteği de böyle kısmi olarak çözülmeye çalışılır. kısmi diyorum çünkü kamyonla tank asfalt yolda aynı hızdadır. arazide tank aynı hızda giderken kamyonlar çamura batmaktadırlar. dolayısıyla motorize piyadenin efektifliği işgal edilen veya savunulan ülkedeki yolların kalitesi kadardır. belçika ve hollanda'da tanka piyade desteğini motorize piyadeyle alırsınız ama rusya'da yol yoktur. kamyonlar ilerleyemez. dahası bir kamyon 24 asker taşıdığından bir tümen motorize piyadeyi (12 bin asker) nakletmek için gereken kamyon, yakıt, yedek parça, bakım onarım da işin cabasıdır.
  
  ruslar ise olaya en kost efektif açıdan yaklaşarak tank desant yolunu seçerler. "piyade de tank da aynı yere gidiyorlar. o zaman tankın üstüne balık istifi gibi doluşsun bu piyadeler bir de kamyona ayrı para mı verilecek" mantığının bir tezahürüdür. parantez açmak gerekirse burada cephe gerisinde tankın üstüne binip başka bir yere nakil olan piyadeden değil, direkt tankın üzerinde savaşa ateş altına giren piyadeden bahsediyoruz. tank desantta piyade tanklar ateş etmeye başlayana kadar onlu onbeşli gruplar haline tankın üstünde oturmakta. sonra yanlardan atlayıp hiç durmayan tankın yanında ve arkasında makineli tabancalarıyla destek vermektedirler. desant zaten fransızca descendre'dan gelir. araçtan inmek anlamındadır.
  
  bu sistem doğal olarak tank üstündeki piyade için çok tehlikelidir. tanklar makineli tüfek ateşinden etkilenmez ama üzerlerindeki desant piyadesi ilk yaylım ateşinde orağın böyle ekinleri biçtiği gibi biçilmektedir. tankın üzerindeki piyade de tankın siluetini abartı yükselttiği için kendisine nişan alması ve atış kontrolü düşman için daha kolaylaşmaktadır. üstüne tank isabet aldığı zaman desant piyadesi de tankla beraber genel olarak yokolup gitmektedir. yani ülke olarak bir tank kaybedildiğinde 4 mürettebat kayıp vereceğiniz yerde 16-20 kayıp vermiş oluyorsunuz. rusya'nın kursk savaşında kaybettiği 6064 tankın hepsi desantla dolu olsaydı 121 bin kişinin güme gideceği bir taktikten bahsediyoruz. insan hayatına değer veriyorsanız düşünmeden reddedeceğiniz bir şey ama direk oh ne güzel diyip alıp uygulayan ülkeler de var.
  
  rusların insan hayatını hiçe sayan zırhlı taktikleri alman stukaları tarafından barbarossa harekatında oldukça yoğun bir şekilde suistimal edilmiştir. cepheye giden, desantlarını alan tanklar savaş düzeni almadan kafalarına dalan pike bombardıman uçakları yüzünden piyadelerini dağıtamadan çok ölüme sebebiyet verecektir.
  
  askeri tarihte ise tank desantla özellikle kazanılmış bir savaş yoktur. kayıp hikayeleri ise gırladır. ikinci dünya savaşından önce rus doktrinini kopya eden ispanya iç savaşındaki cumhuriyetçi birlikler bt-5 tanklarının üzerinde enternasyonal tugayların 15. tugayını desant taşıyarak savaşa gitmiş. bir çıkışta 16 tank, 37 mürettebat 140 küsür de desant piyadesi kaybetmiştir.
  
  günümüzde ise bu model bazı afrika ülkeleri ve çeçenistan gibi sınırlı örnekler haricinde yokolmuş gitmiştir. nedeni de tank dizaynının artık desant piyade taşımaya izin vermemesidir. tankların çoğu artık gaz türbinleriyle çalıştığı için 250 derece sıcak gaz tankın üstündeki piyadeye iyi gelmiyor. diğer taraftan tankların üstü reaktif zırh katmanlarıyla kaplı olduğu için, bunlar da patlayıcı ihtiva ettiği için ve bu da bir isabette bütün piyadeyi kaybetmek söz konusu olduğu için artık tankın üstünde savaşmak için pek kimse bulunmuyor.
  
  tabii olay tankın üstünde piyadeyi savaş olmayan bir ortamda taşımaksa onu herkes yapıyor bkz ingilizler. amerikalılar, ırak işgalinde yine amerikalılar, macarlar. ancak bunları böyle taşıyıp savaşın ortasında indirmek özellikle ruslara atfedilen bir şeydir.
  
  sosyal medyada da konuyla ilgili bir meme gördüm. ruslar piyadeyi tankları mermiden korumak için koyuyormuş gibi yapmışlar. işte onlar aslında öyle değil.
• görüldüğü kadarıyla, ukrayna savaşında ukrayna tarafında kullanılmaya devam edilmektedir.
  
  burada ön tarafından, iki defa (büyük ihtimalle rpg türevi silahlarla) isabet alan bir t-72'den atlayarak çatışmaya dahil oldukları görülebilir.
  
  anlaşılan, bu savaş özelinde hafif zırhlı araçlar ve tanklarla ön cepheye hızla piyade sevk etme taktiği hala geçerli görünüyor. rus tarafı daha ziyade, bunu zırhlı piyade taşıyıcılarla yapsa bile buna benzer görüntüler görmek şaşırtıcı olmaz diye düşünüyorum.