tantuni

• multimilyonerlerin yiyeceğidir.
  
  öncelikle şunu belirteyim. tantuni lezzet açısından muhteşem bir şeydir.
  
  ancak.
  
  fakat.
  
  lakin!
  
  çok küçük ve çok pahalı ulan. yetişkin bir erkek eğer anoreksi değilse 4-5 taneden aşağı doymaz.
  
  doymaz!
  
  istanbulda ortalama 1(bir) adet tantuni 15-16 lira. ortalama diyorum bak. adı duyulan 17-18 e çekiyor.
  
  şimdi, ben yetişkin bir er kişisi olarak, hadi tam doymayayım 5 değil, 4 tane yiyeyim. bir de yanında meşrubat veya ayran içeyim.
  
  70 lira yaptı lan.
  
  70 lira?!?!
  
  bak ortalama yerde bu he. büyük ihtimal kıymadan yapan, bol yağlı, miniminnacık porsiyonlu sikik yerde bu para.
  
  şimdi “ımı mirsinde 11 liri” diyen sikikler çıkmaz mı dersiniz? çıkar. kendilerine iki cevabım var;
  
  1) ben mersinde mi yaşıyorum lan!
  
  2) hadi diyelim yaşıyorum. o zaman da ucuz içecekle beraber 45 lira yaptı. mersinde yaşayan kaç kişi bir öğününe 45 lira harcayabilecek gelire sahip pardon?
  
  işin en boktan, en içinden çıkılmaz, en karmaşık dilemması da ben ilerde zengin de olsam, tek başıma yediğim öğüne 200 versem koymayacak hale de gelsem, o paraya tantuniye gitmem, gider adam akıllı, ekmeğin arkasına saklanmamış kebaplar yerim.
  
  velhasıl, ben sanırım hayatımın hiçbir döneminde asla tantuniyle doyamayacağım. bu beni çok üzüyor. 3 tane tavuk tantuniye (istanbulda) 33 lira verip doyan ve “tanduniye gidek” diyenler de beni çok üzüyor.
  
  hele bir de yoğurtlu yiyem de iskender gibi olsun, ekmeğa yoğurdu emip büyüsün ki daha çok yiyomuş gibi olayım, böylece doyduğumu düşüneyim diyenler var. onlar beni çok çok üzüyor.
  
  tantuni bence çok üzücü bir varlık.
  
  edit: olm ortalama bir tantuni et açısından bir adana kebabın yarısı, ekmek olarak da çeyreği boyutunda. hiçbir yemeğin istanbuldaki et miktarının kendi memleketinizle aynı olduğunu da sanmayın lütfen. mersindekinin fotoğrafını gördüm, istanbuldakinin iki katı. istanbulda 1 tantuniyle doyan erkek 11 yaşındadır. bi de bana ayı demiş amk karıncayiyeni.
• ekmeğine göre 3 çeşidi vardır.
  
  açık: çok ince, yuvarlak yufka ekmeği iki, isteğe göre 3 kat yapılır.
  lavaş: bildiğiniz lavaş ekmeğinden biraz daha ince ekmeğe tek ya da iki kat yapılır. genelde açık ve lavaş karıştırılır.
  somun: bildiğiniz yarım somuna ya da gramajı yarım ekmek kadar ayarlanmış küçük somun ekmeğine yapılır.
  
  içeriğine göre 2 çeşidi vardır. tantuni dediğiniz zaman yağla karışık dana etinden kombine içle gelir. biftek derseniz yağsız et gelir.
  
  tantuni hazırlanırken hangi ekmeği tercih ederseniz edin, ekmek tantuni tepsisinde ısıtılır ve yağa bulanır. eğer fazla yağlı sevmiyorsanız ustaya ya da garsona "ekmeği yağa batırmayın" ve biftek olsun diyebilirsiniz. benim tercihim açık ekmek, yağsız, tantuni, soğansız.
  
  mersin'den uzakta olanlara evde tantuni tarifi: 250 gr. dana biftek ve kuzu iç yağ alınır, minik minik doğranır. (boyutları biliyorsunuz.) iyice kızdırılan dökme tavada (biliyorum aynı değil ama napacan) az zeytinyağı kızdırılır. üzerine iç yağ ve biftek parçaları birlikte atılır. (iç yağ da tam erimeyecek) iki dakika harlı ateşte yakmadan kavrulur. sonra tuz ve biraz (çok az iki çorba kaşığı) su ekleyip kapağı kapatılır. bu sırada küp domates, ince kıyım maydanoz ve isteğe göre küp soğan ayarlayın. ben ekmeği marketlerde satılan "kafkas tandır lavaşı" diye bir ekmek var onu kullanıyorum. kapağı aç etin suyu kalmamıştır, üzerine az kimyon ve kırmızı toz biber ekle (bu olmazsa olmaz) iki kaşık su at karıştır ve lavaşı ikiye katlayıp tavadaki lavaşın üzerine ser iyice ısınsın ama dağılmasın ekmek dikkat et. sonra lavaşın içine eti ve üzerine diğer malzemeyi ser, dürüm yap. işte bu, yanına ayran, süs biberi, turşu vs. valla billa elin alışınca 20 dakikada hallediyorsun.
  
  not: oha lan tantuni tarifi verdim ayı gibi. şimdi bir sürü ayar gelecek. öyle değil böyle diye. tarif de tarif olsa zaten olay belli. et, domates, maydanoz işte, keramet ustalıkta.
• iskenderun'da doğmuş olsam da henüz ben daha 4 yaşındayken taşındığımız mersin'de büyüdüm, doydum. dolayısıyla kendimi rahatlıkla mersin'li sayabilirim. tantuni'nin mersin'e has bir yiyecek olduğunu ilk defa 15 yaşında okumak için başka bir şehire gittiğimde orada öğrenmiştim. şimdilerde çok uzaklardayım mersin'den. deliler gibi özlüyorum tantuniyi. ne zaman gitsem aile ocağına ortalamamı günde 3 açıktan aşağı indirmemeye gayret ediyorum. istanbul, izmir, ankara.. farklı şehirlerde tantuni adı altında satılan nice abuklukları yedim. mersin lezzetine yaklaşmayı başaran örneklerini de yedim. olmuyor arkadaşım olmuyor. adana kebabı başka şehirlerde adana lezzetinde yapan var ama bu tantuni denen meret mersin dışında hiç bir yerde mersin'deki gibi olmuyor. o lezzet, o tat yakalanamıyor.
  
  ekşi sözlük ailesi için işte size bulunmaz fırsat. mersin lezzetine yakın tantuni bulup yiyemiyorsanız, kendi tantuninizi kendiniz yapın. nasıl mı? işte formül:
  
  --- önemli not ---
  
  bu basit olarak bi tantuni tarifi değil. bu komple bir tantuni lezzeti elde etmeye yaklaşmanın formülü. bakın elde etmenin demiyorum çünkü mersin toprakları içinde değilseniz bu lezzeti tam anlamı ile elde etmek zaten mümkün değil. eğer mersin toprakları içindeyseniz o zaman zaten evde heder olmanın manası yok. gidin yiyin işte kardeşim...
  
  --- önemli not ---
  
  öncelikle ekipman olarak ihtiyacımız olan şey tantuni tepsisi. ortası delik bu geniş tepsiyi elde etmek imkansız olduğu için ikamesi olan şey bir adet vog. ikea'dan uygun fiyata alabilirsiniz vogu. vog alma imkanı yoksa tava da son çare olarak işimizi görecektir. bir diğer alternatif ekipman da kapağı mevcut bir pet şişe. kapak ortasından delinmiş olmalı.
  
  gelelim asıl malzemelere: tabii ki ana malzememiz et. bulabiliyorsak keçi eti bulamıyorsam dana bifteği kuşbaşı doğratın. kuşbaşı sotelik et var diyebilirler bu isteğiniz karşısında kulak asmayın, dana bifteği tarttırıp sonra kuşbaşı doğratın. diğer malzemeler: domates, maydanoz, (isteğe bağlı olarak) soğan, baharat olarak: kimyon, yeni bahar, pul biber ve karabiber ve son olarak somun ekmek ya da kipa'larda satılanlar gibi lavaş. lezzetimizin en eksik kaldığı nokta mersin'in eşsiz açık ekmeğini temin etmekte ki imkansızlık oluyor. yapacak bir şey yok, eldekilerle idare edicez artık.
  
  gelelim tarifimize: öncelikle kuşbaşı doğranmış eti her bir parçayı dörde bölecek şekilde tekrar doğruyoruz. daha sonra etimizi suda yarım saat haşlıyoruz. etler haşlanırken maydanozları ve isteğe bağlı olarak soğanı doğruyoruz. domatesleri küp küp kesiyoruz. etimiz haşlandıktan sonra yağımızı vog'a koyup bir porsiyonluk eti voga atıyoruz. (çok fazla et koymamak çok önemli) tavaya oranla vog ısıyı daha fazla ilettiği için tantuni açısından daha ideal bir seçim olmasının avantajını burada yaşıyoruz. eti biraz kavurduktan sonra az yeni bahar, bol kimyon, az pul biber ve az karabiber ekleyip kavurmaya devam ediyoruz. bu sırada hazırladığımız pet şişenin içine su koyup ağzını kapatıyoruz. bu suyu arada sırada voga dökerek hem vogu serinleticez hem de suyun buharını somunu ya da lavaşları serinletmek için kullanıcaz. arada etlere bastırarak ekmeğin yağı da biraz çekmesini sağlamalıyız. kavurma işlemi yaklaşık 5-10 dakika sonra nihayete erecektir. etlerin renginden kokusundan zaten piştiklerini kolaylıkla anlayacaksınız. pişmesine çok az kala az domates de atılırsa güzel olur. domateslerle 1 dakika kadar daha kavurduktan sonra etleri ekmeğe alalım. domates maydanoz ve isteğe bağlı olarak soğanı ekleyip limon ve biber turşusu ile servis edelim. off ağzım sulandı yeminle..
  
  bu eşsiz tarifin arından son olarak tantuni ile ilgili bir kaç eşsiz bilgi vermek şart oldu:
  
  - tantuni kıymadan yapılmaz.
  - tantuni soğanlı kıymadan hiç yapılmaz.
  - tantuni açık ekmeğe konur, dürüm tantuni diye bir şey olmaz.
  - tantuni lavaşa sarılmaz.
  - tantuni roka ile servis edilmez. limon ve biber turşusu ile servis edilir.
  - tantuni yarım ekmeğe yapılmaz somun ekmeğe yapılır.
  - verdiğiniz siparişin aynısından tekrar istemek için ustaya "bana bi takviye" denir.
  - tavuk tantuni olmaz. tantuni kırmızı etten yapılır.
  - tantuninin hası mersin'de yenir.
  
  afiyet olsun...
  
  ar-ge editi: öncelikle bir düzeltmeye yapayım. ortası delik tepsi yazmışım. bi kişi de demiyor ki aga bu nedir? ortası çukur olacak o. delik tepsiyle olur mu olm? ayrıca eksik kalan kısımlar olmuş, ekleyeyim:
  
  1. sumak unutulmuş. sumak da baharatlarımız arasında.
  2. domatesin içindeki sulu kısmı ayırın. ekmeğinizi ve tantuniyi ıslatmaması açısından bu da önemli.
  3. baharatı sadece ete değil, tantuniyi hazırlarken ekmeğe de koymayı unutmayın.
  
  tekrar afiyet olsun...
• tantuni(43)
  
  ifşam çıktı sandım lan
• çok seviyorum diyorum,o kadar özlüyorum ki kendime nick olarak seçtim diyorum ama acımıyor be insanlar.şu dünyada tantunimi,fajita'ya da benzettiler ya ben ne diyem artık ey sözlük,yüreğim kanıyor içim ağlıyor cok canım acıyor.tantuni sevdadır,özlemdir,lavaştır,soğandır,baharattır.bir yaşam stili;hayata, mersin sıcağına karşı isyankar bir duruştur.
  sözlerimi bitirirken karmamı ve toplumdaki saygınlıgımı bir köşeye bırakıyorum ve fütürsuzca haykırıyorum.
  
  -fajita ne lannn!
• manyağın biri burada açıklamış; (bkz: #17027658). sayesinde iki gündür hayvan gibi tantuni yiyoruz evde. (manyak derken iyi anlamda!)
  
  ben de bir eskişehirli olarak tarifi revize etme hakkını kendimde buluyorum. sonuçta baba tarafım doğu karadenizli amk! (anamgil konyalı ama konuyla alakasız olduğu için şeyyapmayayım)
  
  ilk gün gittim 400 gr. dana antrikottan kuşbaşı yaptırdım. incir ağacıyla gönderdiler eve. lan antrikotun kilosu 54 lira!
  
  aklıma tantunicilerin ne zor şartlarda işletmecilik yaptıkları, bu et fiyatlarıyla kesinlikle batacağı geldi. dedim bu adamların dana kullanması imkansız amk. acaba dedim at antrikot var mı? araştırdım, bilgiye ulaşamadım.
  
  ikinci sefer için normal bir süpermarket kuşbaşısı ile denedim; sonuç gayet tatmin etti. kilosu 25 lira civarında.
  fark bulamadım zira birazdan anlatacağım üzere basıyoruz kimyonu basıyoruz sumağı. siz de fark bulamayacaksınız, gidip benim gibi antrikot almayacaksınız çünkü. mal mısınız amk ben ettim siz niye edesiniz?
  
  ben 400 gr’dan 4 porsiyon çıkardım. bence bir porsiyon için 100 gr. yeterli, 125 gr hayvanlık. bunu yapmayın.
  
  evet bu kadar sohbet yeter acıktık amk!
  
  4 porsiyon tantuni (tanuni derdik biz. ah gençlik!);
  
  400 gr kuşbaşıyı alın kesin serçe parmak kadar küpküpküpküpküp. bir tencereye koyun etleri. üzerini bir parmak aşacak kadar su koyun, açın altını. alarmı 30 dakikaya ayarlayın. (bende horoz şeklinde bi mutfak zili var, süper. zırrr diye ötünce yerinden zıplatıyo piç!)
  
  geç tezgaha, bi kase çıkarıp içine aşağıdaki karışımı hazırla;
  karabiber 1 ölçü
  pul biber 1,5 ölç
  kimyon 3,5 öl
  sumak 2 ö
  tuz 2
  yeni bahar 1
  
  ölçü diyince gidip çay kaşığı değil! çorba kaşığı veya tatlı kaşığı.
  zaten bu karışımdan porsiyon başına 1 tatlı kaşığı falan dökücez.
  
  bi kesme tahtası çıkar, başla yıkadığın bir avuç dolusu maydanozu doğramaya. baya kıyıcan ama. sağlı sollu giriş!
  doğrayınca bi kaseye al bunu da. (ay kirlendi felan diye düşünme, su tutunca gider bunlar hep)
  bu arada, bi şef bıçağı al kendine. 10 lira falan ya. hayatın değişir olm. aha bak.
  
  sonra iki büyük domatesi soy (domatesleri kaynar suya at 5 e kadar say, kaşıkla çıkarıp musluğun altına tut terbiyesizleri. hooop zar gibi kabuğunu salıverecek! bu gaddar kolay olabileceğini bilmiyodun di mi).
  sonra 4’e bölüp sulu kısımlarını boşalt, temizle. su veya çekirdek kalmayacak. sonra bunu da küp küp doğra ve kaseye al.
  soğan koyma güzel olmuyor. güzel olur sanıyorsun da olmuyor hacı.
  
  bu arada etler haşlanmıştır heralde.
  haşlanan etleri tencereden al, kaseye koy. süzedebilirsin ama suyu atma. o su lazım. o su can. o suda hayat var lan! dökülür mü hayvan. et suyu o.
  
  kapağını delebileceğin bir şişe varsa elinde süper. yoksa da sorun değil, kaseye alıcaksın yine. (bu arada evinde yeterli kase yoksa paşabahçeden asfklaşkjfe. şaka lan tencereye koy, bardağa koy!)
  
  ne eksik? eppek eksik. (ben bi süpermarketten tandır lavaş buldum of of. elips şeklide bi’şeydi amanın. çoğmanyak oldu. tavsiye ederim)
  bir şekilde ekmek veya lavaş ediniyoruz. (bkz: edinmek)
  
  şimdi elimizde ne var?
  1 kase baharat karışımı
  1 kase kıyılmış maydanoz
  1 kase doğranmış domates
  bir miktar et suyu
  400 gr haşlanmış kuşbaşı
  
  al tavayı, koy en büyük ocağa (hiiiiç vok falan diye kasma. eline ilk gelen tavaya yapış).
  tavayı boşken kızdır biraz, elindeki etin 4’de 1’i ile bir çorba kaşığı civarında sıvı yağı aynı anda gönder tavaya gitsin.
  iki üç kere tahta kaşıkla çevirerek 30 sn falan kavurduktan sonra baharat karışımından 1 tatlı kaşığı civarında dök tavaya. karıştır biraz daha ve lavaşı/ekmeği tavaya sürterek yağı emdir. kurudu di mi et! hemen et suyundan 1 – 2 çorba kaşığı kadar (göz kararı hep bunlar!) dök tavaya, ama tam döktüğün an lavaşı/ekmeği kapat tavanın üstüne. buhar çıkıcak ya hani, çıkamıcak işte. olduğu gibi ekmeği yumuşatıcak. of of.
  
  hemen sonra 1 çorba kaşığı kadar sıvı yağ dolaştır yine. işte bu kritik. ara yağlama deniyor buna makine mühendisliğinde. sürtünmeyi azalttığı gibi lezzetti arttırıyor.
  30 sn – 1 dk kavurduktan sonra yine yağı emdir lavaşa (lavaş da ememiyor la artık. yağ iyi oldu güzel oldu). lavaşı kaldırıp su bas yine. lavaşı yine kapat tavaya. 3-5 sn sonra lavaşı kaldır, ıslak yüzey yukarı kalacak şekilde tepsiye veya tabağa ser.
  
  etin kavrulma olayı tamam artık. toplamda 3 dk falan sürüyor, fazlası eti yakar. tavayı lavaşa veya ekmeğe ser, yanına maydanozu ve domatesi de ser, üstüne azıcık baharat karışımından dök ve sar/kapat.
  
  afiyet ossun gençler.
• bu tantuni denen olay çok başka bişeydir...mersin'e has bi olaydır...hatta tarsus'ta bi kenan abi vardır ki, kimse tantuni konusunda eline su dökemez...hatta bi de " olum bunu kedi etinden yapıyolar " diye bi de geyiği vardır...gerçek olabilir...zira kenan abi'nin orda hiç kedi yoktur...he bi de limon sıktıktan soona biraz da tuz dökün şööle süs biberi turşusuyla iyi gider...
• f/p oranı son zamanlarda yerlerdedir. birazcık kaliteli bir yerde yiyeyim dediğinizde 5-6 liradan başlıyor,e bu meretin tadı açık ekmek yenildiğinde çıkar,o zaman da üçten aşağı yemiyorsunuz zaten,ayran mayran derken 20 liradan aşağı çıkamıyorsunuz. oğlum içine koyduğunuz 20 gram kıyma ,buna 1,5 iskender fiyatı çekmenin mantığı nedir,insanların duygularıyla oynamayın lan!
• bu mereti mersin'de yerken, elinizdeki daha bitmeden, doymayacağınızı anladığınızda, ve yapım aşamasını da beklememek için hemen garsona"bana bir takviye" dersiniz. mekanın yoğunluğuna ve garsonun işinde ne kadar iyi olduğuna bağlı olarak, elinizdeki dürüm ya da somun bittiği anda önünüze yenisi konur. bu istekle şöyle bir anım vardır:
  
  sene 97, sınav kazanılmış ve kayıt için ankaraya gelinmiş. benim gibi ankara'yı kazanan bir başka arkadaşla sakarya da dolanırken, tabelasında tantuni yazan ilk mekana oturulur. mekan, döner, sulu yemek kavurma vs gibi menüsüne renk olsun diye tantuniyi de eklemiş ortalama ucuz bir yer işte. hemen birer dürüm söylenir. tantuniler yenmeye başladığında; tadı çok beğenilmez (mersinden geldik ne de olsa), ama çok aç olduğumuzdan birer takviye hemen garsona söylenir. arkadaşımın sırtı dönük olduğundan göremez ama ben garsonu, bizim yanımızdan ayrıldıktan sonra takip etmeye başlarım. garson bir aşağı bir yukarı yürür, sağa sola bakınır, bizim yanımıza gelecek gibi olur sonra vazgeçer falan, ama bir türlü ustasının yanına gidip bizim takviyeleri söylemez. 2-3 dakika daha sıkıntılı bir şekilde oyalandıktan sonra yanımıza gelerek, üzgün bir ses tonu ile, "kusura bakmayın biz de takviye yemeği maalesef yok" der.
• (bkz: açılın açılın açılın, mersinliyim)
  
  tantuni karşıtı her yazıyı derin öfkelerimle kınıyorum, "tantuni başka yerde yenir " tadında yazıları da kınıyorum. bazı yerlerin milli yiyecekleri gerçekten o yerlerden başka yerde yenince tat vermiyor.. mesela yıl 2014 olmuş adana dışında kebap yiyen insan kendini kebap yemiş sanıyor.. gerçekten yazık. umarım bir gün tadarsınız.. mersine yolunuz düşerse de , öyle göksel tantuni, acı tantuni, yaprak tantuni gibi yerlere gidip de paranızı çarçur etmeyin. abidin ustayı sorun yönlendirsinler, hem cebiniz zarar görmesin, hem karnınız doysun hem de gözünüz.. 3 farklı çeşit domates getirilir mi arkadaş masaya ? evet getirilir.. mersinde mezelere ekstra para vermiyorsunuz, ikram gerçekten ikramdır.. kurban olduğum şehrim..