• richard dawkinsin yazdığı, bencil gen teorisinin anlatıldığı, tübitak'ın kitap listesinde fiyatı yerine "tükendi" yazan, insanı hiç düşünmediği konularda düşünmeye sevkeden, yazarın bilimkurgu gibi okunmasını istediği, temel kitaplardan biri.
  • kitap boyunca, genlerinin hükmünde, onların kendilerini daha çok çoğaltabilmesi için kardeşlerini çocuklarını yiyen, eşlerini aldatıp yenilerine kaçan, toplum içinde bir sürü hile hurda yapan canlılardan bahseder durur. öyle ki özverinin bile temelde bencillik olduğunu söyler.
    ama sonunda genlerin ürettiği ama onlara karşı kullanabileceğimiz bir silah olan bilincimiz sayesinde bunun üstesinden gelebileceğimi söyleyerek işi tatlıya bağlar.
    memlerle ilgili söylediklerinde uçmuştur.

    şu anda aldığım bir habere göre de kitap yeniden basıma girmiş. hayırlı uğurlu olsun!
  • richard dawkins'in başka bir kitabı için (bkz: kör saatçi).
  • sağlam, throwaway survival konseptli kitapsal unsur - dawkins şahane yazmıştır her zamanki gibi. ayrıca ilgilenenler için (bkz: the blind watchmaker) da güzeldir.
  • richard dawkins 'in temel tezi, "ben" baskınlığı ölçüsünde bencilliği beraberinde getirmektedir. akabinde izlenen lord of the flies filminde, bu tez sizde tez olmaktan çıkarak bir gerçek haline gelir. incinirsiniz...
  • yeni baskisi yapilan ve evrim konusunda son derece basit ve akillica aciklamalarin yer aldigi guzel kitap.
  • baskın genlerin çekinik genlere yaptığı zülmun tüm genlere mal edildiği söylem.
  • sosyal darwinizmle uzaktan yakından alakası olmayan kitap. dawkins amca daha kitabın giriş bölümünde peşin yargılı okurlara, yazdıklarının doğurgularının insanlara uygulanmaması gerektiğini üstüne basa basa, altını çize çize defalarca söyler. ve bunun nedenini de -yanlış hatırlamıyorsam, en sondan bir önceki olan- memler bölümünde açıklar. dünyada binlerce yıldır genler dışında kendini çoğaltma özelliğine sahip bir başka unsur olduğunu, bunun da kültürün en basit bileşeni olan "mem" olduğunu söyler. beyinle genlerin gelişiminin ironik bir biçimde birbirine tezat teşkil ettiğini açıklar; genler varlık şanslarını maksimize edebilmek için öğrenme, yorumlama ve öngörme yeteneği olan beynin gelişmesine sebebiyet verir ama organizmanın kontrolü beyne geçtikçe genlerin kontrolü azalır. örneğin insan intihar edebilen bir canlıdır, insan prezervatif kullanabilen bir canlıdır, insan glikozla sakkarini ayırabilen bir canlıdır... açıkçası şudur ki, modern insanın davranış örüntülerini genetik eğilimlerle açıklamak pek mümkün değildir. o yüzden de der ki, daha iyi bir dünya için, daha güzel bir dünya için, barış için, kardeşlik için batsın bu bencil gen!
  • gen bencil olamaz, insan veya bir organizma bencil olabilir. gen bencildir demek, bazı yasaları inkar ederek atom bencildir demeye benziyor. bakın hiç anlamlı değil: oksijen gazı bencildir çünkü ortamda karbon bırakmadı, kendini tüketip geberene kadar karbondioksite dönüştü. doğanın da yanmaya benzer yasaları yaşamı oluşturuyorsa, neden insani bir özellik genlere aktarılmaktadır? kitapta denge noktalarından örnekler veren yazar tutup da neden kitaba böyle bir isim vermiştir? denge noktalarının, denge halinde yaşamanın siktir edilip bencilliğin, tüketimin temel felsefe haline gelmesine arka çıkma, durumu bir tür kanıksama hali sezilmiyormu hiç? denge olan yerde bencil sıfatı uygun değildir. yaşamın süregitmesi için gen bencillikle özgecilik arasındaki dengede olmalıdır, öyledir de zaten.* insani değerleri atom çarpışmasına indirgeyip mutsuz takılmamak için gözönünde bulundurulması gereken detaylardan biri budur. (hiç merak etmeyin zaten yaşamı, ölümü, sevgiyi ve varoluşu çözemediniz)*

    düzeltme: bencil gen ismi (can sebahattin dere'nin söylediği gibi "gen bencildir" değil, çünkü tüm genler "bencil" değil) genetikçilerin dna'ya soyut bakma alışkanlıklarının bir sonucu. alabalık genini mısıra monte etme işi yüzünden genlerin tümüne birden değil de tek tek bakma huyu. "bencil gen" ismi de oradan geliyor, yani bir tane gen koskoca organizmayı bir denge durumundan öteki denge durumuna veya ölüme sürükleyebiliyor. ancak nihayetinde bencil genlerin "özgeci" olmadan -denge durumunun dışında durarak- hayatta kalmalarının mümkün olduğu söylenemez. kendisinin mümkün olduğunca fazla kopyasını oluşturmak yerine belli sayıda kopyayla yetinmek durumunda kalmaları örneğinde görüldüğü gibi..
  • bir evrimsel psikoloji, yani sosyobiyoloji yaklasimidir "gen bencildir" teorisi. "bizim" urememiz icin genleri tasidigimizi degil de, "genlerin" uremeleri icin bizi tasidiklarini savunur, yani bizi kullandiklarini. simdi kullandiklarini diyorum, elbet biri gelip bana "ne kullanmasi kardesim, o ne ki insan mi ki bir sey kullanabilsin" diyecek. konu hakkinda hic bir fikir sahibi olmayan birinin cikip "gen bencil olamaz, bencillik insana veya bir organizamaya ozgudur" dedigi, diyecegi gibi. zira dawkins, daha kitabin ilk basinda acikliyor bu yanlis anlasilmayi. biyologlar bencillik, veya alturizm gibi kavramlari aciklarken genel anlamdaki bir duygusal bencillikten bahsetmiyorlar, ki bunu aciklama yontemleri metaforik bile degil. daha ziyade, bu kavramlari davranissal olarak tanimliyorlar. yani, "bir bunye soyle soyle davraniyorsa ve bu kendi menfaatini korumak adina bir davranis sayiliyorsa, bu bencilliktir" gibi. buradaki tanimlama, oznel degil, davranissal bir tutumdur. dawkins gudulerin psikolojisiyle ilgilenmez. onu ilgilendiren sey bir davranisin etkisinin ne kadarinin hayatta kalma ihtimalini azalttigi veya yukselttigini varsayan bir bencilliktir.

    bin yillik evrimi sorgulamak icin de, boyle sig elestiriler getirilmesin artik. "sensin bencil*" demek bile daha yerinde bir elestiri sanki.
hesabın var mı? giriş yap