tikal

• bugün gezdiğimiz efsane mekan. çok etkilendiğimiz için burası için bir entry yazmak istedim. sırasıyla chichen ıtzá, ek bala’m ve uxmal tapınaklarını görüp buraya geldik. muhteşem bir yer. aldığımız bazı notları ve gördüğümüz hayvanları yazmak istiyorum. biz sabah 4.30da flores şehrinden yola çıktık. parkın normal açılış saati olan 6’da girişteki bilet gişesine vardık. biletlerimizi alıp araçla 20 dk daha yolculuk yaptık. chichen ıtzá hakkında internette çok bilgi olduğu için, ek-bala’m çok küçük olduğu için, uxmal’ı meksikalı arkadaşımız gezdirdiği için oralarda rehber ayarlamadık ancak burası hakkında hem bilgi az hem de şehir çok az keşfedilmiş, hikayesini dinlemek için tarzımız olmasa da tur ayarladık. ulaşım + rehber için iki kişi 35 dolar civarında bir para ödedik ama her şeyiyle değerdi.
  
  bu devasa şehrin şu an yüzde 3’ü kazıldı ve gün yüzüne çıkarıldı sadece. biz 4 saatte bu gün yüzüne çıkarılmış alanın yüzde 60’ını gezebildik.
  
  diğer maya şehirleri genelde savaşlarla uğraştığı için çok büyümemiş. bu maya şehri ise savaşlardan uzak kaldığı için inanılmaz bir büyüme göstermiş. üstelik burada yer altından çıkan bir su kaynağı yok, yağmur suyunu çevredeki daha yüksek yerlerden toplayıp kullanmışlar.
  
  en yüksek yapı 70m yüksekliğindeki templo 4 ve buna tırmanma izni veriyorlar, biz neredeyse öğle vakti otururken hemen önümüzde howler maymunu ailesi ağaçlarda yer değiştiriyordu.
  
  astronomi de maya krallıkları için çok önemli. burada da ekinoks zamanlarını, güneşin doğuşu ve batışını, samanyolunu izledikleri gözlem kuleleri var. bunlardan en yükseğine tırmanabiliyorsunuz ve yüksek tapınakların muhteşem manzarasını görüyorsunuz.
  
  o dönemde tapınakların genel anlamda kırmızı renkli olduğu düşünülüyormuş.
  
  burada da her 52 yılda bir oynanan dönemin maya oyunu için iki ayrı alan bulunuyor. birinde daha küçük (3’erli takımların oynanabildiği) diğerinde ise aynı anda 3 oyunun oynanabildiği (7’şerli takımların oynayabildiği) alanlar var. bu oyun 52 yılda bir oynanabilme sebebi gökyüzü olaylarıyla alakalı. oyunda 5 vücut eklemi ile 3-4 kilo ağırlığındaki top alandaki çemberden geçirilmeye çalışılıyor. tek sayı yapan kazanır. kazanan takımın kaptanı tanrılara kurban ediliyor. bu şekilde bir ölüm en büyük onurmuş o zamanlarda.
  
  en büyük kral jasaw , 90 yaşlarını geçene kadar yaşamış (o zamanlar için muazzam bir yaş), 180 boyunu aşan boyuyla heybetli bir kralmış. genelde bu yapıların çoğu onun, çocuklarının ve torunlarının zamanlarında yapılmış.
  
  bu güzel şehrin en iyi döneminde şehirde 300.000 kadar insanın yaşadığı düşünülüyor ve arkeologlar tarafından dönemin new york’u ile kıyaslanıyor.
  
  aşırı şehirleşme bu heybetli şehrin sonunu getiriyor ve şehir zenginliğini kaybediyor. önce kral ve ailesinin yucatán tarafına göç ettiği sonra ise alt kademe insanların guatemala’nın daha yüksek bölgelerine (atitlan gölü civarına) göç ettiği düşünülüyor. böylece şehir 1000 yıllık bir sessizliğe gömülüyor. ta ki 1800lü yıllarda bir grup yerlinin amerika’ya satılmak üzere sakız ağacı aradığı sıralarda 5 numaralı tapınağı bulmasına kadar. sonrasında bağışlarla bu şehrin bir kısmı açığa çıkarılıyor.
  
  bu şehirle alakalı bazı önemli eserleri new york metropolitan müzesinde, british museum’da ve guatemala’daki ulusal müzede görebilirsiniz.
  
  star wars filmlerinin ilk çıkan bölümü episode 4’te buradan bir sahne var. george lucas burayı 1970li yıllarda görüp çok beğenmiş ve filminde göstermek istemiş. 10sn’lik bi temple 4 manzarası için guatemala hükümetinden gerekli izinler alınmış ve o dönemde çekim yapılmış.
  
  şehir yoğun bir ormanlık alanın içinde. rehber buradaki orman florasının amazon’daki gibi olmadığını buraya jungle dememek gerektiğinden bahsetti. onu da ağaçların buradaki coğrafi yapı nedeniyle (orman altı toprak örtüsü çok derin değilmiş) yeterince uzun ömürlü olmamasına bağladı. yine de hatırı sayılır derecede bir vahşi yaşam var. biz howler maymunu (bu küçük maymunun çıkardığı sesi ilk duyduğumda targaryen ejderhası geldi sandım), örümcek maymunu (ağaçlarda çok hızlı hareket ediyorlar), coati (kedi gibiler, her yerde dolanıyorlar ve insandan korkmuyorlar), capibara (çok utangaç hayvanlar ve nesli tehlikede), tucan kuşu (bunun iki türünü gördük, ikisi de zor seçiliyordu ağaç örtüsünden dolayı ancak muhteşem kuşlar), vahşi hindi (age of oynayanlar yucatán haritasını iyi bilir ^*) ve bir ağaçkakan türü (renkli kafası olan büyükçe bir kuş idi) gördük. rehberimiz bu maya şehrine yakın yerlerde puma, panter ve siyah panter gördüğünü söyledi. hatta siyah panter harici fotoğrafları da gösterdi.
  
  eğer belize’deyseniz, meksika’nın palenque şehrine yakınsanız ya da antigua’ya kadar gelmişseniz şans verin derim. flores de arnavut kaldırımı sokaklarıyla gayet hoş bir adacık.
  
  yazarınız chekirdek13 ve değerli sevgilisi flores’den bildirdi.
  
  temple 4 manzarası :star wars’da da buradan bir manzara var.
  
  astronomi kulesinden.
  
  ilk bulunan temple 5.
  
  kral jasaw’ın kendi için yaptırdığı tapınak.
• (bkz: e s posthumus)
• yarmi$ bir e s posthumus eseri. fragman müzigi taniminin altina sample olarak koyulabilir.
• gunumuzde guatemala sinirlarinda yer alan eski maya sehri.
• vincent bernal ve manuel bernal kardeşlerin projesi. bir psychedelic trance üreteci.
  
  albümleri:
  ritual cycle
  carnaval
  cosmic dragon
• eksisozluk'te tikal tapinagi basligi altinda incelenen antik maya sehri. oldukca buyuk bir alana kurulu olan tikal sehri henuz tam anlamiyla ortaya cikarilabilmis degil fakat yine de oldukca ihtisamli tapinaklar ve diger yapilara ev sahipligi yapan bu sehiri ziyaret edebilirsiniz. en yuksek maya tapinagi bu sehirdedir. guatemala'nin flores sehrinden kalkan tur arabalari ile 45 dakikada ulasilabilir. istege bagli olarak gece gunduz ziyaret edilebilen bu antik sehir icin en guzel vakit gece sabaha karsidir. saat 3'te baslayan tur ile beraber, her milletten turistle ormanda zifiri karanlikta, ormanin sesini dinleyerek yuruyus yapabilirsiniz. daha sonra 70 metre yuksekligi olan tapinaga tirmanarak hem ormani ve ormandaki envai cesit canlilari (maymunlar, kuslar vs) seyredip hem de gunesin dogusunu bekleyebilirsiniz. buradaki ormanda bulunan maymunlar cok urkutucu bir ses cikariyorlar ve tur rehberimiz jurassic park filminin ilk serisinde t-rexdublaji icin bu maymunun sesinin kullanildigini soyledi ki dogru oldugunu dusunuyorum cunku birebir ayni ses.^*
  
  tikal sehri ktif olarak kullanimda iken ormanlarla cevrili degilmis. dogal kaynaklari tuketen mayalar, kitlik bas gosterince sehri terketmisler ve gecen 600-700 yillik zaman icerisinde doga sehri tekrar fethedip kontrol altina almis. toplam tur maliyeti 30 - 40 dolar olan bu sehri ziyaret ettikten sonra belize'den geliyorsaniz antigua'ya, tam tersi istikamette yol aliyorsaniz 2 saat ilerideki belize'de bulunan xunantunich antik sehrini ziyaret edebilirsiniz.
• guatemala ülkesinde, topraklar altında kalarak yağmadan kurtulan maya şehri. düşünün, şehrin %90’ı kazılmamış. yırtık pantolon sayesinde gördüğümüz şehir, hem gezmeye değer hem de dünya 7. mirası olmaya değer. nasıl bir orman kültürü ve toprak yapısı var ki 70 metrelik tapınakları gömebiliyor.
• 'star wars' serisinin hayranları, guatemala'nın tikal kentindeki maya kalıntılarının bugünkü görüntüsünü, 'star wars: yeni bir umut'tan yavin 4'teki isyancı üssü olarak tanıyabilir. bu gerçek hayattaki tapınaklar, 'star wars' hikayesinde o kadar önemli bir mücadele olan sinematik yavin savaşı'nda kilit bir ortam olarak hizmet etti ki, evrendeki takvim yıllarına aby veya bby: yavin savaşı'ndan sonra veya yavin savaşı'ndan önce denir. 'star wars' evreni, onlarca yıldır hayranların hayal gücünü yakaladı. orijinal 1977 filmi bizi çok çok uzak bir galaksiye, unutulmaz karakterlerden oluşan bir kadroya ve 'güç'ün aydınlık ve karanlık tarafları arasındaki sürükleyici bir savaşa soktu.
• zeki mimarları, yüksek kıral mezarları(piramitleri), tapınakları, sarayları, yağmur suyu biriktirme sistemleri, barajları, tanrılarını memnun etmek için insanları kurban etmeleri ile meşhur,
  ms. 3. yy kurulan, 9. yy. da yaşanılan kuraklık ve savaşlar nedeniyle sonu gelen, orta amerika'daki, en önemli, en uzun ömürlü antik maya kenti.
• tikal'da, guatemala ormanlarında bir tapınak vardır, en büyük amerika medeniyeti mayaların, en büyük şehir devletinin, en büyük güneş kralı tarafından inşa edilmiştir. adı jasaw chan k'awiil idi.80'li yaşlarına kadar yaşadı, ve ms 720 yılında bu anıta gömüldü. ve maya yazıtlarına göre eşine derin bir aşk duyuyormuş. bu yüzden, eşinin şerefine kendininkinin karşısına bir tapınak inşa etti. her ilkbahar ve sonbaharda, tam ekinoks zamanında(21 mart-23 eylül), güneş kralın tapınağının arkasından doğar, ve gölgesi mükemmel bir şekilde eşinin tapınağını kaplar. ve güneş eşinin tapınağının arkasından batarken, gölgesi kralın tapınağını tamamen kaplayacak şekilde inşa edilmiştir.ölümlerinden 1300 yıl sonra bile, bu iki sevgili hâlâ mezarlarından birbirlerine dokunmaktadırlar.
  -ın the jungles of guatemala, in tikal, stands a temple. ıt was built by the grandest sun king, of the grandest city-state, of the grandest civilization of the americas, the mayas. his name was jasaw chan k'awiil. he stood over six feet tall. he lived into his 80s, and he was buried beneath this monument in 720 ad. and mayan inscriptions proclaim that he was deeply in love with his wife. so, he built a temple in her honor, facing his. and every spring and autumn, exactly at the equinox, the sun rises behind his temple, and perfectly bathes her temple with his shadow. and as the sun sets behind her temple in the afternoon, it perfectly bathes his temple with her shadow. after 1,300 years, these two lovers still touch and kiss from their tomb.