toplumsal önyargı

• social prejudge. insanın yeterince doğrulanmış bilgisi olmadan bir küme ya da topluma tutkuyla bağlanması ya da bunlardan nefret etmesidir. toplumsal önyargı, çoğunlukla koşullanma, öykünme ve deneyimlerle öğrenilir. ailenin etkisi güçlüdür. ana baba ve yetişkinler, kendilerinin düşman olduğu kişilere, kümelere ve toplumlara karşı çocuklarının da düşman olmasını isterler(başaran, 2000).
  toplumsal önyargı, yalnız insanın düşüncelerinde, sözel eylemlerinde kalmaz; kimi kez saldırmasına da yol açar. toplumsal önyargılı insan saldırmak^* için uygun insanı, yeri ve zamanı ve koşulları kollar. toplumsal önyargılı insanın saldırısı şu basamakları izler.
  1. toplumsal önyargılı insan, gereksinimini, güdülerini doyurma girişiminde engellenirse kendine güvenini yitirir.
  2. özgüvensizlik, toplumsal önyargılı insanı aşağılık duygusuna iter ve kendini yadsımasına yol açar.
  3. aşağılık duygusu ve özyadsıma, toplumsal önyargılı insanı, sorunu çözmede başarısız kılar. başarısızlık, onu herkese düşman eder.
  4. toplumsal önyargılı insan, bu düşmanlığını gösterebileceğini ve kendi yandaşlarının da onaylayacağı bir kurbanlık günah keçisi arar. bu kurban, düşman olunan küme ya da toplumdan seçilir.
  5. toplumsal önyargılı insan seçtiği kurbana, uygun yeri, zamanı kollayarak ve uygun nedeni bularak saldırır.
  6. toplumsal önyargılı insan, kurbanına saldırarak, engellenmişliğin verdiği özgüvensizlikten, özyadsımadan ve aşağılık duygusundan geçici olarak kurtulur. çünkü artık düşmanlık duygularını boşaltabilmiş ve kendi gibi düşünenlerle işbirliği yaparak yalnızlığını gidermiştir.
  7. toplumsal önyargılı insan, saldırısına ussal nedenler bulmaya, davranışını başkalarına kabul ettirmeye çalışır. ayrıca saldırısına yandaşlardan övgü alabilir. bu pekiştireç vazifesi görür. böyelece önyargılı, kötü olduğunu bildiği bu davranışlardan duyduğu suçluluğu, yandaşlarının onayını ve övgüsünü alarak gidermeye çalışır.
  8. tüm bunlar toplumsal önyargılı insanın engellenmesine yol açan gereksinimleri ve güdülerini doyuramaz. toplumsal önyargı süreci yeniden işlemeye başlar. önyargılı, bu kördönüden kendini kurtaramaz.
  öğrencinin gereksinimlerinin engellenmesini durdurmak için sorun çözme yöntemini öğrenmesi, kullanması, böylece engelini yenerek özgüvenini kazanması gerekir. ayrıca, öğrenciye doğru bilgi vererek, yaşantılar kazandırarak, önyargısından, özyadsımasından kurtulmasına yardım edilebilir. ama en etkili yol, önyargılı öğrencinin, düşman olduğu insan, küme ya da toplumla dostça ilişki kuracağı ortamın yaratılmasıdır. okulun toplumsal etkinliklerinde böyle bir ortam yaratılmalıdır (başaran, 2000).
• pablo neruda:
  "iyi insanlar kırıldıkça içine kapanır, dışarıdan bakanlar ukala zanneder."
  diyor ve
  dostoyevski ekliyor:
  "insanlar seni çözemedikleri zaman ön yargılarını kullanırlar"