tour de france 2022

• bugün takım tanıtım yayını izledim. katılımın kalabalığıyla olsun, coşkusuyla olsun harikaydı ve izlerken imrenmedim değil ki fransa turunun ilk 3 veya 4 etabının farklı (en uzak israil’den başlamıştır, giro d’italia) veya yakın komşu ülkelerde başlaması için ülkeler organizasyon firmasına yüklü bir miktarda para ödemektedir. tr’de de böyle bir şey yapılsa keşke diye aklıma düşünce geliyor fakat sonra vazgeçiyorum çünkü adamakıllı ne bisiklet kültürümüz var, ne merakımız var, ne de ‘saygımız’, neyse. jonas vingegaard‘u kendi seyircisinin önünde sahneye çıktığında ve mikrofonu eline alıp konuşmaya başlaması esnasında tezahüratların bol olması sebebiyle duygulanması beni bile ekran karşısında duygulandırmadı değil, sıpa (:
• dünyanın en önemli yol bisikleti olayı olan fransa bisiklet turu’nun başlamasına bir gün kala yarışa bir ön bakış:
  
  elimden geldiğince etaplardan, takımlardan ve favorilerden bahsetmeye çalışacağım. eğer bisiklet yarışlarının düzenli bir takipçisi değilseniz ve yalnızca şöyle bir göz atmak isterseniz hangi etapları izlemeniz gerektiğiyle ilgili de tavsiyelerim olacak.
  
  önce konuya uzak olanlar için genel bir bilgi verelim:
  fransa bisiklet turu ya da orijinal adıyla tour de france, 21 etaptan oluşan, yaklaşık bir ay süren ve dünyanın en prestijli bisiklet yarışıdır. bir bisikletçinin 21 etabın her birini bitirdiği süre kaydedilip toplanır ve sonuç olarak toplamda en kısa süreye sahip bisikletçi yarışın genel klasmanını kazanır. yani yarışın genel klasmanını kazanacak kişinin etapları en önde bitirme zorunluluğu yoktur. toplamda en kısa süreyi yapmak önemlidir. genel klasman lideri yarış boyunca sarı mayoyu giyer ve yarışı lider olarak tamamlayan kişi sarı mayoyu kazanır. yarıştaki en büyük ödül, sarı mayoyu kazanmaktır.
  bunun yanında her bir etabı birinci olarak tamamlamak, yani etabı kazanmak da önemli bir hedeftir. büyük turlarda etap kazanmak, bisikletçiler için büyük bir prestijdir.
  sarı mayo dışında, sprint finişlerinden ve etapların belli noktalarına konulmuş sprint kapılarından en önde geçenlere verilen puanlarla kazanılan yeşil mayo; benzer şekilde zirve finişlerinden ve etapların belli noktalarındaki zirve kapılarından en önde geçenlere verilen puanlarla kazanılan “dağların kralı” mayosu ve genel klasmandaki sıralamalarına göre 25 yaş altındaki bisikletçilere verilen beyaz mayoyu kazanmak da takımların hedefleri arasındadır.
  
  bu genel bilgilerden sonra etaplara göz atalım. kaçırmamanız gereken etapların yanında (*) işareti ve sonunda da tarihlerini göreceksiniz:
  
  tüm etap profilleri için: `https://www.procyclingstats.com/…all-stage-profiles`
  
  1. etap (copenhagen - copenhagen): 1 temmuz cuma günü yarışın açılış etabı koşulacak. 13 km’lik düz bir zamana karşı. hem ilk etap olduğundan hem de kısa olduğundan favoriler arasında büyük farklar oluşmayacaktır. iddialı genel klasmancılar arasında 15-20 saniyelik farklardan fazlasının oluşması zor görünüyor.
  
  2. etap (roskilde - nyborg): ilk bakışta düz ve sıkıcı bir sprint etabı gibi görünse de, 18 km’lik asma köprü geçişinde bisikletçilerin çapraz rüzgâra maruz kalması ve takımca yapılan ataklarda bölünmeler yaşanması olası. favorilerin sürekli tetikte olması, pelotonun önlerinde yer alması gerekecek.
  
  3. etap (vejle - sønderborg): 182 km’lik bir sprint etabı. ilk etaplarda peloton genellikle gergin olur, dinamikleri henüz oturmamıştır. favorilerin kazasız bitirmek için dikkat etmeleri gereken bir etap olacaktır.
  
  4. etap (dunkerque - calais): danimarka’dan fransa’ya geçtiğimiz ilk etap. aynı zamanda etabın sürekli inişli çıkışlı olması, ertesi günkü etabın çok zorlu ve gergin geçecek olması bu etapta kaçışın ilk kez şans bulabileceğini düşündürüyor.
  
  5. etap (lille - wallers-arenberg)*: herkesin kullandığı ismiyle paris-roubaix etabı. fransa bisiklet turu’nun belki de sonucu en çok merak edilen, en zorlu etaplarından. bisikletçiler bu etapta arnavut kaldırımı (pave taşlı) yollardan gidecekler. etabı kimin kazanacağı, favorilerden kimin geride kalacağı, kimin zaman kazanacağı büyük merak konusu. yarışı kazanmak için ilk eleme burada yapılacak. bu etapta, favorilerden yarışı kaybedenler olacaktır. (6 temmuz çarşamba)
  
  6. etap (binche - longwy): sonu pancheurlere hitap eden bir etap. 4 tane dik tepeyle bitiyor. sonunu izlemek keyifli olacaktır. ancak 5. etap çok zorlu ve kırıcı geçerse bu etapta peloton dinlenip etabı kaçışa bırakabilir. her şekilde, favoriler arasında bir fark oluşması zor görünüyor.
  
  7. etap (tomblaine - la super planche des belles filles): la planche des belles filles aslında önemli bir yokuştur. ama burada turun ilk ciddi yokuşu olarak yer alıyor. yarışın bu kadar erken safhalarında favoriler genellikle birbirlerine atak yapmayı tercih etmezler. muhtemelen etabı kaçıştan biri kazanırken favoriler kardeş kardeş bitireceklerdir.
  
  8. etap (dole - lausanne): etap profili kaçışın kazanmasına çok uygun. peloton etabı kaçışa bırakıp 5-6 dakika geriden dinlene dinlene gelecektir.
  
  9. etap (aigle - châtel les portes du soleil)*: genel klasman favorileri için yarışın ilk gerçek sınavı. henüz erken olduğu için en önemli favorilerden atak beklemiyorum ama yüksek tempoyla birbirlerini denemek isteyeceklerdir. ilk haftayı kötü geçiren, yorulmuş ya da formunu bulamamış genel klasman favorileri (özellikle ikincil-üçüncül favoriler) yokuşta geride kalabilirler. yarışın kalanı ve genel gidişatı hakkında ilk gerçek fikri verecek olan bu etabı izlemek faydalı olabilir. (10 temmuz pazar)
  
  10. etap (morzine - megève): favorilere sorun yaşatmayacak yumuşak bir etap. son tırmanış çok uzun (19,3 km) olsa da eğiminin düşük olması zorluğunu düşürüyor. bundan sonraki iki gün çok zorlu iki etap olduğu düşünülürse peloton etabı kaçışa bırakıp aktif dinlenme yapacaktır. son yokuşu da ortalama bir tempoyla çıkacaklardır. sakatlığı ya da hastalığı yoksa favorilerden zorluk yaşayacak biri olmayacaktır.
  
  11. etap (albertville - col de granon)*: önce 2. kategori, sonra 1. kategori ve bunlardan sonra iki tane kategoriler üstü tırmanışla en zor günlerden. yarışın henüz 2. haftası olması ve ertesi gün de çok zorlu bir etap olması sebebiyle favorilerden erken ve çok saldırgan ataklar gelmeyecektir ama bu zorlukta bir etapta yalnızca gerçekten çok iyi olanlar sonuna kadar kalabilecektir. favorilerden dökülenleri göreceğiz. eğer şimdiye kadar olmamışsa bu etapta sarı mayo, gerçekten kazanma ihtimali olan birine geçecektir. kaçırılmaması gereken bir etap. (13 temmuz çarşamba)
  
  12. etap (briançon - l'alpe d'huez)*: yarışın kraliçe (en zorlu) etabı. üç tane kategoriler üstü tırmanış bulunuyor ki hepsi de efsanevi tırmanışlar: col du galibier, col de la croix de fer ve en önemlisi l’alpe d’huez. yarışın en zorlu etabı olması sebebiyle genel klasmana mutlaka etkisi olacaktır. yine dökülen favorileri göreceğiz ve yarışı kazanma iddiası en gerçekçi olan 3-4 kişiyi belirleyeceğiz ancak bunlar olmasa bile sadece l’alpe d’huez’deki muhteşem atmosfer için bile izlenir. bu etapta, favorilerin mücadelesi dışında, etabı kimin kazanacağı da çok büyük önem taşıyor çünkü bir l’alpe d’huez etabı kazanmak, bir bisikletçi için muhteşem bir apolettir. bunun yanında etabın fransa’nın millî bayramı olan bastille günü’ne denk gelmesi, hem etabın şenlik havasını hem de etabı kazanmak için verilecek mücadeleyi ikiye katlayacaktır. bu etabı kesinlikle kaçırmayın. (14 temmuz perşembe)
  
  13. etap (bourg d'oisans - saint-etienne): orta zorlukta bir etap. çok zor iki günden çıkan peloton etabı kaçışa bırakacaktır. kaçışın 7-8 dakika arkasından dinlenerek gelmeleri olası.
  
  14. etap (saint-etienne - mende): 13. etap için yazdıklarım aynen bu etap için de geçerli. pelotonun 3. haftadaki canavar etaplar öncesi dinlenmesi için konulmuş etaplardan biri.
  
  15. etap (rodez - carcassonne): 13 ve 14. etaplar gibi kaçışa bırakılıp favorilerin dinleneceği bir etap.
  
  16. etap (carcassonne - foix): 4 tane kategorize tırmanışın bulunduğu (son ikisi 1. kategori) zor bir etap. ancak son tırmanışın zirvesi, finişten 27,5 km uzaklıkta. bu nedenle favorilerin finişte fark yaratması zor olacaktır. buraya kadar iddialı kalabilen 3-4 favori finişe birlikte gelecektir.
  
  17. etap (saint-gaudens - peyragudes)*: artık yarışın sonları yaklaşırken kazananı belirleyecek etaplardan. burada en önemli favorilerin birbirine atak yapması ve birbirlerini dökmeye çalışmaları olası. bir tane 2. kategori, 3 tane 1. kategori tırmanış ve zirve finişiyle çok zorlu bir etap. en belirleyici etaplardan biri olduğu için mutlaka izlenmeli. eğer buraya 3-4 iddialı favori ile gelmişsek burada 2’ye düşmesi muhtemel. (20 temmuz çarşamba)
  
  18. etap (lourdes - hautacam)*: son dağlık etap. artık geriye kalan favoriler kozlarını burada paylaşacak. 20. etaptaki uzun zamana karşı öncesi fark yaratıp avantaj elde etmek istenecektir. geride olan favori, mutlaka zaman kazanmayı deneyecektir. kesinlikle kaçırılmaması gereken bir etap. (21 temmuz perşembe)
  
  19. etap (castelnau-magnoac - cahors): pelotonun çok zorlu etaplardan geleceği, görece kolay bir etap. favoriler arasında fark yaratmayacak, yokuş yukarı sprint atabilen isimlere hitap eden bir etap. ancak peloton çok yorgun olursa ve bu ana kadar önemli sprinterler yarış dışı kalmışsa kaçışı yakalamaya pek istekli olmayabilirler.
  
  20. etap (lacapelle-marival - rocamadour)*: 41 km’lik engebeli bir zamana karşı etabı. normal şartlarda bir zamana karşı etabını seyretmek çok da keyifli değildir. ancak yarışı kazananı büyük ihtimalle burada belirleyeceğimiz için mutlaka izlenmeli. böyle uzun zamana karşı etaplarını büyük turlarda artık pek görmüyoruz. bir de etabın bu kadar engebeli olması bilmeceyi iyice büyütüyor. sonucu tahmin etmenin çok zor olduğu bir etap. en azından bu ana kadar genel klasmanın ilk 10’unda bulunan bisikletçilerin performansları takip edilmeli. büyük bir heyecana sahne olacak. (23 temmuz cumartesi)
  
  21. etap (paris la défense - paris (champs-élysées))*: turun son etabı. bu etap geleneksel olarak bir genel klasman yarışına sahne olmaz. bir geçit töreni gibidir. bu etaba genel klasmanda lider olarak giren sporcunun zafer turu atması gibidir. etabın başında şampanyalar içilir, fotoğraflar çektirilir, bisikletçiler birbirlerini tebrik eder. genel olarak bir şenlik havasında geçilir. etabın sonundaysa bisiklet yarışlarındaki en prestijli sprint atılır. bir sprinterin rüyası, champs-élysées etabını kazanmaktır. bu nedenle hem kutlamalar hem de sonundaki sprint için bu etabı da izlemenizi tavsiye ederim. (24 temmuz pazar)
  
  kısaca toparlamak gerekirse 5, 9, 11, 12, 17, 18, 20 ve 21. etapları kaçırmayın.
  
  şimdi de takımlara, favorilere ve dikkat edilmesi gereken isimlere bakalım:
  
  uae team emirates: yarışın bir numaralı favorisi ve son iki edisyonun kazananı tadej pogacar’a sahipler. dolayısıyla tüm takımı onun etrafında kurmuşlar. tek hedefleri pogacar’a sarı mayoyu kazandırmak. pogacar bu sezon katıldığı tüm yarışlarda herkesten farklı bir seviyede olduğunu gösterdi. benim şahsi kanaatime göre yine en yakın rakiplerinden yarım adım önde duruyor.
  
  jumbo-visma: turun en iyi kadrosuna sahipler. pogacar’dan sonra yarışın en önemli favorisi (bazı otoritelere göre pogacar’la aynı seviyede, hatta daha önde) olan primoz roglic’le sarı mayoyu kazanmak istiyorlar. bunun yanında geçen senenin ikincisi jonas vingegaard çok formda. pogacar ve roglic’ten sonra kazanmaya en yakın isim olduğunu söyleyebiliriz. istisnai durumlar gerçekleşmediği takdirde (sakatlık, kovid vb.) bu üçlü dışında sarı mayoyu kazanmak için gerçekçi bir aday görünmüyor. jumbo-visma, pogacar’a karşı sayısal üstünlüğüne güveniyor. hem roglic'in hem vingegaard'ın yarışı podyumda bitirmesi çok olası. bunun yanında en heyecan verici bisikletçilerden wout van aert da jumbo-visma’nın kozlarından biri olacak. yeşil mayoyu kazanmayı hedeflediğini söyleyen van aert’ı aynı zamanda 5. etabın en önemli favorilerinden olarak göstermek yanlış olmaz.
  
  ineos grenadiers: yarışa 3 liderle geliyorlar: 2018 şampiyonu geraint thomas, bu sene bahar aylarında çok formda görünen daniel martinez ve adam yates. thomas, son haftalarda formunu çok yükseltti ve iyi bir noktaya geldi ama diğerlerini geçmek için yeterli değil. daniel martinez’i favori üçlüyü zorlaması en muhtemel isim olarak görüyordum, ancak isviçre turu’nda düşük bir performans sergiledi. şu an o heyecanı yaratamıyor. adam yates’i de o seviyede görmek zor. üçünden birinin ilk 10 yapması, takım için gerçekçi bir beklenti olur.
  
  ag2r citroën team: geçen senenin 4.sü ben o’connor ile geliyorlar. o’connor, son zamanlarda performansı en yüksek görünen isimlerden. yarışı podyumda bitirmek onun için gerçekçi bir beklenti. ilk 5’in de en büyük adaylarından. takım da bunun farkında olacak ki, onun etrafında şekillenen bir kadro ile buradalar.
  
  bora – hansgrohe: aleksandr vlasov bu sezonun en formda isimlerinden. o da ben o’connor gibi podyum hedefiyle burada. bunu yapabilecek güce ve takıma da sahip. vlasov’un yanında pelotonun en iyi kaçış uzmanlarından lennard kamna’yı da kaçışlarda izlemek çok keyifli olacaktır.
  
  quick-step alpha vinyl team: normalde pelotonun en heyecan verici takımı olan quick-step bu sene çok durgun. bahar klasikleri dönemini kendi standartlarına göre çok kötü geçirdiler. şimdi de tour de france için kadro seçimiyle çok eleştirildiler. fransızların prensi, gönüllerinin sahibi julian alaphilippe’i ve eğer bir etap daha kazanırsa tour de france tarihinin en çok etap kazanan ismi olacak mark cavendish’i buraya getirmediler. alaphilippe’in geçirdiği ciddi kazadan sonra performansını yukarıya çekememiş olabileceği için onun getirilmemesini anlasam da, cavendish’in getirilmemesi bana göre büyük bir hataydı. onlar sezonun en hızlı sprinteri olarak görünen fabio jakobsen’in etrafında bir takım kurmayı tercih ettiler. şüphesiz jakobsen burada sprint finişlerinin en büyük adayı olacak. yeşil mayoyu kazanabileceğini ise düşünmüyorum. takımda, jakobsen’in en büyük yardımcısı michael morkov dışındaki tüm isimler gününde olurlarsa etap kazanabilecek güçteler. ama bu sene onların günlerinde olduklarını pek göremedik.
  
  movistar team: bu sene oldukça sönük bir performans gösteren köklü ispanyol ekibi, buraya enric mas’la ilk 5 hedefiyle geliyor. şu ana kadar takımın ve enric mas’ın performansına baktığımızdaysa ilk 10’un daha gerçekçi bir hedef olacağını söyleyebiliriz. bunun yanında genç amerikalı matteo jorgenson’un neler yapacağını da merakla bekliyorum. pogacar da henüz 25 yaşın altında olduğu için beyaz mayoyu kazanması neredeyse imkânsız, ancak bu sıralamadaki yerini takip etmek gerek.
  
  cofidis: takımın lideri filozof guillaume martin ilk 10 hedeflese de rakiplerine bakınca bunun pek kolay olmadığını söyleyebiliriz. bunun dışında takımın tamamı kaçışlarda etkili olabilecek, etap kazanabilecek bisikletçilerden oluşuyor. özellikle victor lafay ve benjamin thomas’a dikkat edilmeli.
  
  bahrain – victorious: yaşını aldıktan sonra iyi bir genel klasmancıya dönüşen damiano caruso ve vuelta’da podyum görmüş jack haig takımın ana liderleri. hangisinin daha iyi olduğu yarışta ortaya çıkacak. ikisinin de hedefi ilk 5, ama gerçekçi olmak gerekirse ikisinden birinin ilk 10’da bitirmesi takımı mutlu etmeli. bunun dışında matej mohoric, pelotonun en heyecan verici isimlerinden. etaplar için saldırmasını izlemek çok keyifli olacak.
  
  groupama – fdj: hem sportif direktörün hem de bisikletçilerin açıklamalarına göre liderleri david gaudu. takımın en büyük yıldızı thibaut pinot ise ona yardımcı olmak ve fırsat olursa dağların kralı mayosunu kazanmak istiyor. genç michael storer da hem gaudu’ye yardımcı olacak hem de bir şanssızlık durumunda b planı olarak orada olacak. stefan küng iyi bir yıl geçiriyor. buradaki desteği önemli.
  
  alpecin-deceuninck: bisikletin en büyük birkaç yıldızından biri olan mathieu van der poel’e sahipler. giro’da göz doldurmuştu, aynı performansı sergilerse yarışa çok renk katar. 5. etabın en önemli favorilerinden. peloton sprintlerinde ise jasper philipsen ile olacaklar. kaçışlarda bolca göreceğimiz bir takım.
  
  team dsm: romain bardet ile podyum hedefliyorlar. bardet, giro’da çok iyiyken mide sorunları nedeniyle yarıştan ayrılmıştı. burada kaldığı yerden devam ederse, ilk 5 gerçekçi bir hedef olur.
  
  intermarché - wanty - gobert matériaux: bu senenin flaş takımı. beklentilerin çok üstünde bir sezon geçiriyorlar. taco van der hoorn kaçışlarda izlemesi en keyifli bisikletçilerden. mutlaka takip etmek gerek. alexandr kristoff, zorlu koşullarda geçen sprint etaplarında iyi işler yapabilir.
  
  astana qazaqstan team: en zayıf takımlardan. alexey lutsenko geçen senenin 7.si, ama bu sene hem favoriler hem de parkurun zorluğu göz önüne alınırsa ilk 15 bile zor görünüyor.
  
  ef education-easypost: rigoberto uran önderliğinde geliyorlar. uran bu sezon ortalama bir performans sergiledi, radar altı yarıştı. ilk 10 onu mutlu edecektir. ancak zor görünüyor. ruben guerreiro çok formda, dağların kralı mayosu için en büyük adaylardan. neilson powless’a dikkat etmek gerek, sürpriz bir ilk 10 yapabilir.
  
  team arkéa samsic: buraların gediklisi ve benim en sevdiğim bisikletçilerden olan nairo quintana ve yerel kahraman warren barguil ile geliyorlar. quintana ilk hafta zaman kaybetmezse ilk 10 hedefleyecek, ama gerçekçi olmak gerekirse zor görünüyor. bu hedefin gerçekleşmeyeceğini anlarsa etap kovalayacaktır. barguil dağların kralı mayosu ve etap için saldıracaktır.
  
  lotto soudal: caleb ewan’a sprint kazandırmak için yarışacaklar. ewan’ın bu sezonki performansı soru işareti. bu turda da kötü bir performans göstermesini bekliyorum. florian vermeersch, tim wellens ve brent van moer’i kaçışlarda göreceğiz. ayrıca son fransa turu'nu koşan, efsane philippe gilbert'ten bahsetmeden geçmek de olmaz.
  
  trek – segafredo: gerçekçi bir ilk 10 hedefi yok. gulio ciccone ve bauke mollema kaçışlarda etap kovalayacaktır, ikisi de çok güçlü kaçışçılar. ikisini de dikkatle izlemek gerek. mads pedersen bu sezon çok formda, yeşil mayo için savaşabilir. 5. etapta mutlaka izlenmesi gereken isimlerden.
  
  totalenergies: eski günlerini mumla arayan peter sagan’la geliyorlar. iki sezondur kovidle başı dertte. isviçre turu’nda aldığı etapla gözler üzerine çevrildi ama burada iyi performans göstermesi zor görünüyor. bunun dışında kaçışlarla etap kazanmaya çalışacaklardır. anthony turgis ve mathieu burgaudeau dikkat edilmesi gereken isimler.
  
  ısrael - premier tech: tour de france efsanesi chris froome, eski günlerinden çok uzak, artık yokuşlarda geriye düşen ilk isim oluyor, ama buna rağmen onu burada görmek güzel. gerçekçi bir ilk 10 adayları yok. michael woods, simon clarke ve jakob fuglsang’la etap kovalayacaklar, ama bu da zor görünüyor.
  
  team bikeexchange – jayco: michael matthews ve dylan groenewegen etrafında kurulu bir takımla geliyorlar. sprint finişlerini hedefleyecekler ama groenewegen’in performansı soru işareti. en küçük yokuşlarda bile geride kalıyor. matthews’a 5. etapta dikkat etmek gerek.
  
  b&b hotels - ktm: en zayıf takımlardan. pierre rolland’la kaçışlara girip dağların kralı mayosunu taşımaya çalışacaklardır.
  
  bisiklette adetten olduğu üzre, favorilere yıldız dağılımını da yapalım ve ön bakışımızı bitirelim:
  
  sarı mayo:
  ***** tadej pogacar
  **** primoz roglic
  *** jonas vingegaard
  ** aleksandr vlasov, ben o’connor
  * david gaudu, romain bardet
  
  yeşil mayo:
  ***** wout van aert
  **** mads pedersen
  *** jasper philipsen, michael matthews
  ** fabio jakobsen
  * dylan groenewgen
  
  dağların kralı mayosu
  ***** tadej pogacar
  **** primoz roglic, ruben guerreiro
  *** thibaut pinot, warren barguil
  ** jonas vingegaard
  * pierre rolland
  
  şimdiden herkese iyi seyirler.
• fransa bisiklet turu ya da son yıllardaki bir diğer adıyla "tadej pogacarı nasıl durdurabiliriz turu"nun hasretle beklediğimiz 2022 yılı edisyonu.
  
  zaman geldi çattı. kendisi temmuz ayını güzel kılan birkaç şeyden biridir.
• her temmuz kendisini heyecanla beklediğim bisiklet organizasyonu. (bkz: caner eler) ile ayrı guzel ayrı heyecanlı. sizleri de seviyoruz (bkz: berkem ceylan) (bkz: sarper günsal)