transaminasyon

• aminoasitlerin yıkımında ilk basamaktır. varolan amino gruplarını, glutamat üzerinden, alfa keto asidine dönüşecek şekilde transfer etmeleri reaksiyonudur. yer alan enzimler transaminazlar olarak adlandırılır.
• prolin, hidroksiprolin, lizin ve treonin aminoasitlerinin katılmadığı tepkimedir. geri dönüşümlü olup alfa karbona bağlı amino grubuna spesifik değildir.
• amino grubunun 1 molekülden diğer 1 moleküle ara ürün olarak serbest amonyak(nh3) açığa çıkmaksızın taşınması işlemine denir.
  bu reaksiyonların koenzimi b6 vitaminidir. 2 metil 3 hidroksi 5 hidroksi metil piridin b6 vitaminin özel adıdır.
• proteinlerin yıkımı sırasında, karbonun tersine oksidatif enerji üretimi için uygun olmayan amino azotu birikir. bundan dolayı, biyosentez için tekrar kullanılamayan amino grupları üreye katılır ve atılır. nh2 metabolizmasının ara ürünleri, metabolitlere bağlı amino grupları ve koenzimler ile serbest amonyaktır.
  nh2 transfer reaksiyonları arasında transaminasyonlar özellikle önemlidir. transaminazlar tarafından katalizlenirler ve hem katabolik hem de anabolik amino asit metabolizmasında görev alırlar. transaminasyon sırasında, bir amino asidin amino grubu ( amino asit 1) bir 2-okzoasite (okzoasit 2) transfer edilir. bu yolla, amino asitten bir 2-oksosit ve orjinal okzoasitten bir amino asit üretilir. transfer edilen amino grubu, enzime bağlı pirodoksal fosfat tarafından geçici olarak devralınır (plp,b).
  bir amino asidin amino grubu amonyak olarak ayrıldığında, bu deaminasyon olarak tanımlanır. bunun için farklı mekanizmalar vardır. bir amid grubundan nh3 uzaklaştırılması hidrolitik deaminasyon olarak bilinir. iyi bilinen bir örnek glutaminaz reaksiyonudur. nadir durumlarda, nh3 elimine edilir ve bir çift bağ kalır (elimine edici deaminasyon). özellikle önemli olan oksidatif deaminasyondur. bu reaksiyonda, amino grubu önce bir iimino grubuna oksitlenir ve indirgeyici güçler nad+ veya nadp+'ya transfer edilir. ikinci basamakta, imino grubu hidroliz ile ayrılır. böylece nh3'ün yanında, transaminasyonda olduğu gibi, 2-okzoasit de üretilir. bu mekanizma, karaciğerin amino asit metabolizması için çok önemli bir işlem olan glutamat dehidrojenaz reaksiyonunda görülür.
  
  tranaminasyon mekanizması:
  
  dinlenme halindeki transaminazlarda, plp'nin aldehit grubu, enzimin bir lizin birimine kovalent olarak bağlıdır. rodopsinlerde de bulunan bu tip bir bileşik, aldimin veya "schiff bazı" olarak tanımlanır. reaksiyon sırasında, amino asit 1 lizin biriminin yerine geçer ve yeni bir aldimin oluşur. c=n çift bağının yeri daha sonra izomerizasyon ile kaydırılır. ketimin, 2-okzoasit ve piroksidamin fosfat vermek üzere hidrolizlenir. reaksiyonun ikinci kısmında aynı basamaklar ters yönde gerçekleşir.
  
  karaciğerin nh3 mekanizması:
  
  sadece üre sentezi değil, öncüler nh3 ve aspartatın oluşumu da en fazla karaciğerde gerçekleşir. dokularda biriken amino azotu, kanda glutamin (gln) ve alanin (ala) yapısında taşınır. karaciğerde, gln, glutaminaz tarafından nh3 ve glutamat (glu)oluşturmak üzere deamine edilir. alaninin amino grubu, alanin transaminaz tarafından 2-okzoglutaratda (2-og) transfer edilir. bu transaminasyonda başka bir glutama da üretilir. son olarak nh3 oksidatif deaminasyon yoluyla glutamattan ayrılır. bu reaksiyon, karaciğer için tipik bir enzim olan glutamat dehidrojenaz tarafından katalizlenir. üre döngüsünde ikinci amino grup vericisi olan aspartat (asp) da glutamattan oluşur. bu reaksiyondan sorumlu olan aspartat transaminaz, alanin transaminaz gibi, karaciğerde yüksek aktivitededir. ancak, her iki enzim de diğer hücrelerde de bulunur.
  
  kaynak: jan koolman, klaus-heinrich röhm renkli biyokimya atlası
  transaminasyon ve deaminasyon
• lizin, treonin, prolin ve hidroksiprolin hiçbir şekilde insan vücudunda transaminasyona giremezler. çünkü enzimleri yoktur.
• (bkz: hipertransaminazemi)