tudor hanedanı

• ingiltere'de 2400lü yılların sonundan 1600lere kadar saltanat süren hanedan.
• tudor doneminde sarayin yemekleri cok ihtisamli olurmus, o zamandan beri ingilizler joleli pudinglere pek meraklilar herhalde. jole yapmak icin geyik boynuzu kullandiklari dogru mudur acaba?
• en buyuk, baba tudor henry v'nin dul karisi catherine ile evlenen owen tudor idir. ilk tudor yoneticisi henry vii idir, sonuncusu ise birinci elizabeth'dir.
• ingiliz kraliyet hanedanı; aynen de şöyledir:
  
  yedinci henry, dördüncü edward'ın kızıyla evli 1485-1509
  sekizinci henry, yedinci henry'nin oğlu 1509-1547
  altıncı edward, sekizinci henry'nin oğlu 1547-1553
  birinci mary^* -bloody mary-, sekizinci henry'nin kızı 1553-1558
  birinci elizabeth, sekizinci henry'nin kızı 1558-1603
  
  "the us presidency is a tudor monarchy plus telephones." anthony burgess
  
  tudor hanedanı'nı stuart hanedanı izler.
• (bkz: tudor dynasty)
• (bkz: igor tudor)
• 1485’te vii. henry ile başlayan tudor hanedanı ingiliz hanedanlığında müziğin en fazla geliştiği dönemdir.
  
  ilk iş olarak 20 yıl sonra john hothby, italya’dan geri çağrılır.
  organum’larda “crwth” “rebec” veya “bass viol” bir bas nota ile melodiye bir çeşni katmaya çalışıyorlardı. ancak modal müzik armoniye yatkın değildir. bir tavizle yarı yarıya bu amaç gerçekleştirildi. émusica ficto”
  
  ilk ingiliz “john dunstable”, 15. yy. flaman polifonicilerini etkiledi.
  16. yy.da da onlar ingiltere’ye bu aldıklarını geri ödediler.
  
  ingiliz virginal’ciler , italyan “clovicembalistleri ve fransız “clavecin”istlerinin hocası oldular.
  
  1522’de erasmus of rotterdam arkadaşı thomas more’u ziyaretlerinde o dönemin ingiliz üniversitelerindeki müzik kültüründen çok etkilenir.
• popülerliğini daha çok; kendisini ve dolayısıyla ingiltere'yi roma katolik kilisesi'nden ayırarak anglikanizmi kuran ve kurarken de hristiyanlığın bir çok bilindik katolik simgesini buraya aynen taşıyan; fakat aslında dini reform adı altında katolik inancının baskı ve kurallarından kendini kurtarmayı hedefleyen henry viii'den alan hanedanlıktır. henry viii, öncelikle boşanmayı yasaklayan katolik kuralları işine gelmediği için dini gücü ve geçerliliği kendisinden almak istemiştir. kendisi başta "katolik inancının koruyucusu" ünvanını taşırken ve luther'den nefret ederken catherine of aragorn'u boşayamayınca birden bire reform meraklısı olmuştur.
  
  hukukçu thomas cromwell'i vekilharç yaptıktan sonra, dini reformlara, kiliselerin "gericilik"ten arındırılmasına ve onların tüm mal varlıklarının kraliyete geçmesine onay vermiştir. fakat gençlik ateşi kendisinden geçtikten sonra uğruna yeni bir düzen getirmek zorunda kaldığı anne boleyn'in kafasını kestirdikten sonra kurduğu yeni (!) dinin "yasal" ve "temel" kurallarını belirlerken, 6 temel kuralı (ya da simgeyi, şekli) aynen katolik inancından taşıyınca, reformlarında çok sert olan ve ülkedeki inancı çok ani bir biçimde (köklü kiliseleri yakarak, katolik ayaklanmasından sonra yüzlerce katoliği idam ettirerek) değiştirmeye çalışan cromwell, suyunun ısındığını anlamıştır. kral bir anlamda reformlardan geri adım atmıştır. protestanlığı güçlendirmek üzere ve katolik grup karşısında bir ittifak oluşturmak adına henry'nin anne of cleves ile evlenmesini ayarlayan cromwell'in de kısa süre sonra vatana ihanetten kellesi alınmıştır. aslında cromwell istikrarlı bir kişidir. reformlarından geri adım atmak istememiştir. burada uçkursal sebeplerle ve isyanların, soyluların kışkırtmaların da etkisiyle fikir değiştiren ve reformlarda orta yolu bulmak zorunda kalan kişi, kralın kendisi olmuştur.
  
  house of tudor'a ait olan toplamda 5 hükümdar/kraliçe olmuştur. yüzlerce kral ve kraliçenin geçtiği topraklarda beş kişinin pek lafı olmaz. bu monarklar, henry vii, henry viii, edward vi, mary i ve elizabeth i'dir. house of tudor'dan önce house of york vardı, ondan sonra da house of stuart ile imparatorluk devam etmiştir.
  
  bloody mary olarak tarihe geçen mary i'den sonra gelen elizabeth i'nin başarısı bir nevi protestanlar ile katolik inancını içten içe (ya da dıştan dışa) taşıyan grup arasındaki orta yolu bulabilmiş olmasıdır. bir anlamda; henry viii tez, mary i antitez, elizabeth i ise sentez olmuştur.
• tudor hanedanlığı ile igili ayrıntılı bilgiler edinilebilecek kitap serisi;
  boleyn kızı
  kraliçenin soytarısı
  bakirenin aşığı
  mahkum prenses
  boleyn mirası
  öteki kraliçe.
• gül savaşları sırasında york ve lancaster hanedanları birbirlerini yerlerken aradan bunlar çıkmışlardır. şöyle ki, iç savaş sırasında lancasterları tutan tudorlar savaşlarda taht iddiasındaki tüm lancasterlar ölünce fransa'ya kaçarlar. lancaster destekçisi diğer soyluların da girişimiyle lancasterlarla akraba olduklarından bu sefer tudor hanedanı taht iddiasında bulunur. bu sırada ingiltere tahtında york hanedanınından 3. richard vardır. o da york hanedanı içinden yaptığı bir dizi entrikadan sonra tahta oturduğundan york destekçilerinin bazıları tudorları sürgündeki fransa'dan ingiltere'ye davet ederler. galler'den karaya çıkan yedinci henry, richard'ı yener ve ingilereye tahtına oturur.
  
  yendinci henry tahta çıktıktan sonra birlik mesajı vermek için iç savaş'ın kaybeden tarafı york hanedanından yorklu elizabeth ile evlenmiştir. çünkü yüzyıl savaşları sonrasında bir de iç savaş sürmüş ingiltere'de halkın ve asillerin en çok ihtiyaç duyduğu şey barış ve birliktir. belki de bu nedenle tudorlarla birlikte ingiltere'de kralın mutlak hakimiyetine parlementoya rağmen pek ses çıkartılmamıştır ta ki oliver cromwell 'e kadar.
  
  tudor hanedanının hüküm sürdüğü yıllarda coğrafi keşiflerin hızlandığını, martin luther'in ortaya çıkmasıyla avrupa'nın din bütünlüğünün bozulduğunu ve ateşli silahların savaşlarda çok daha etkin kullanılmaya başlandığını hatırlatırsak ne kadar önemli bir dönemde ülkeyi yönettiklerini de anlatmış oluruz sanırım.