türk dil bilgisi

• muharrem ergin'in "edebiyat ve eğitim fakültelerinin türk dili ve edebiyatı bölümleri için" üst başlığıyla yayımlanan gramer ders kitabıdır. şüphesiz ki her edebiyat öğrencisi kendisiyle bir gün tanışacaktır. öğrencinin bir üst sınıfa kazasız geçebilmesi için üç dört kez hakkıyla hatmetmesi elzemdir. "benim oğlum bina okur, döner döner yine okur" cinsindendir. tanışma anında yaşanan şoku sona bırakalım.
  
  son derece "akademik" olmasına rağmen pratik bir kitap bir kere, madde başları insana aradığını kolayca bulduruyor. sesler, kelimeler, kelime grupları ve cümleler kitabın üç ana bölümünü oluşturuyor. verilen örnekler tatmin edici. herhangi bir ekin "istisnai" halleri ilgili madde içinde mutlaka belirtilmiş. 8 sene önce olsa daha çok yazardım ama benden geçti artık.
  
  gelelim şok anına. edebiyatla ilgisi edebî ürünleri takip etmekle bir de lise edebiyat dersleriyle sınırlı öğrenci, türk dili ve edebiyatı lisans öğrencisi olduktan sonra turuncu-mavi kapaklı bu kitabı eline alır ve o güne kadar öğrendiklerinin üzerine kalın bir çizgi çeker. çünkü sesli/ünlü - sessiz/ünsüz değil vokal ve konsonantlar, zarf fiil ve sıfat fiil değil gerundium ve partisipler, genitif, akkuzatif, datif, lokatif, ablatif, instrumental ekleri, diftong, enkliz, metatez gibi ses hadiseleri vardır artık. ilk gramer dersinde herkesin suratında aynı ablak ifade olur, hoca başka bir dilden konuşur gibidir. zamanla terminolojiye alışılır, kitapla birlikte gramer de zaman zaman "eğlenceli" hal almaya başlar. sök(tür)e sök(tür)e öğretir, kök tabii.
• türk dili ve edebiyatı bölümü öğrencisi olmama rağmen almadığım kitap. elimi sürmeme rağmen de gramer derslerinden geçmişliği vardır.
  
  ve lakin şu anda bu kitaba böyle sarılıp uyuyasım, onu güzel bir yemeğe çıkarasım ve sevişesim var... o kadar lazım.
  
  söylemek gerek ki tde bölümü öğrencisi her bünyenin alıp alıp baş tacı etmeleri farzdır. bu kutsal metin olmayınca insan enteresan zamanlarda çok basit gibi görünen konular hakkında sıkıntıya giriyor.
  ha bu arada online siparişle çalışan büyük internet kitapçılarının hepsinde tükenmiş bir şekilde stoklara girmeyi bekliyor... nasıl iş anlamadım.
• "modern türk dil bilgisi çalışmalarının kapsamlı ilk örneği" alt başlığı ile kabalcı yayınevi'nden çıkan jean deny çalışması.
  
  kitabın tanıtım metni şöyle:
  
  "türkçe üzerine türk ve yabancı birçok yazar tarafından dil bilgisi kitabı yazılmış ve yazılmaktadır. özellikle türkçenin kuralları ve işleyiş mantığı, her zaman yabancı dil uzmanlarında hayranlık uyandırmıştır. yabancı dil uzmanlarının bu hayranlığı türkçenin hem bir yabancı gözüyle incelenmesini hem de başka diller ile karşılaştırılmasını sağlamıştır. bu araştırmalar yalnızca yabancı dil uzmanları için değil, aynı zamanda kendi ana dili üzerine çalışan dil uzmanları için de bir zenginlik olmuştur. balık, içinde olduğu denizin farkında olmaz imiş. denynin bu çalışması bazen bir türkün kendi dilini kullanırken farkına varmadığı ayrımları bazen de notlamaya gerek duyulmayan bir yöredeki deyim ve atasözlerini bulma imkânı vermiştir. bu yönüyle kitap yalnızca bir dil bilgisi kitabı niteliği taşımayıp aynı zamanda bir kültür aktarıcısı olmuştur. içindeki bilgiler bugün de geçerli olmakla birlikte verilen örneklerde dönemin ses değişmeleri bire bir korunmuş ve böylece o dönemin telaffuz özelliklerinin de tanınması ve bilinmesinin sağlanması düşünülmüştür. bununla birlikte bu kitap hem konuları işleyiş sırası hem de içerik bilgisi olarak türk dil bilgisi yazarlığının oluşmasında bir başlangıç olmuştur. bu kitabı okurken yalnızca bir yabancının gözüyle türkçeye bakma imkânı bulmayacak aynı zamanda eleştirileri ile kitabın her yerinde varlığını hissettiren ve çeviri esnasında jean deny ile bir araya gelmiş olan ali ulvi elöveyi de tanıma imkânı bulacaksınız."
• jean deny'nin kitabı olanında güzel bir indirim var şu ara. kitapyurdu.com'dan 40 tl, kidega'dan ise 48 tl'ye alınabilir.
• türkolojinin babası (bkz: muharrem ergin)'in türk milletine armağanı.
  
  şekil, ses ve cümlesi bilgisi bölümlerinden oluşan bir gramer kitabıdır. anlatımı son derece anlaşılır, derin ve örnekleyicidir. türkolojinin bugünkü büyük simalarının bu kitabı ezbere bildiği söylenir. yayınlandığı günden bu yana yerli yabancı binlerce bilimsel yayına kaynaklık etmiştir, etmeye de devam edecektir.
  
  benim şahsi görüşüm de bu kitabı en az bir defa baştan sona okumayan adamdan türkolog çıkmayacağı yönündedir.