turna semahı

• selda bağcan'ın yorumuyla insanı önce deliler gibi coşturup, eski şaman ayinlerinde olduğu gibi alemden aleme uçuran, sonra da boş bir çuval gibi bir köşeye bırakan semah.
• bengi bağlama üçlüsünün de enstrumental yorumunu yaptığı semah
• (bkz: yine dertli dertli)
• turna semahi, turna kusunun figurlerine dayanir. hareketler, turnanin hareketlerine benzer. yavas ve olgundur.
  
  'yemen ellerinden beri gelirken turnalar ali mi gormediniz mi? havanın yuzunde semah donerken turnalar ali mi gormediniz mi?'
• dini - tasavvufi halk edebiyatının alevi - bektaşi kolunda neredeyse bir gelenek olmuştur turna semahı söylemek. bunlardan en bilinenlerinden biri de pir sultan'a ait turna semahı'dır. ayrıca geleneksel türk halk edebiyatında elma motifinin en güzel işlendiği eserlerden biridir bence:
  
  uyurken üstüme geldi erenler
  gafil aç gözünü haydi haydi uyan dediler
  serseri kalma bu cihan içinde
  yürü bir gerçeğe ey can dediler
  
  turnalar turnalar telli turnalar
  semah edenler de dosta varanlar
  
  uyandim gafletten açtım gözümü
  erenler payine canım canım sürdüm yüzümü
  hak buyurdu ben söyledim sözümü
  bu hak’kın kelamı inan dediler
  
  turnalar turnalar allı turnalar
  semah edenler de dosta varanlar
  
  gökten bir elma geldi elma ne güzel elma
  içi turunç dışı turunç ne güzel elma
  eylenin turnalar şah’a varayam haber sorayım
  yoldaş olayım
  
  kalbin pak olursa var hak’ka hoş ol
  erenler önünde haydar haydar dil olma sus ol
  dünyanin varından vazgeç derviş ol
  dünyada derviş’e sultan dediler
  
  turnalar turnalar allı turnalar
  semah edenler de dosta varanlar
  
  pir sultan’ım düştüm er sevdasına
  aşıklar düşmesin canım canım el sevdasina
  bir nazar kılmışım gönlüm pasına
  eğer aşık isen üryan dediler
  
  turnalar turnalar telli turnalar
  semah edenler de dosta varanlar
  
  gökten bir elma geldi elma ne güzel elma
  içi turunç dişi turunç ne güzel elma
  eylenin turnalar şah’a varayım haber sorayım
  yoldaş olayim
  
  (bkz: elma/@aytok)
• coğrafya-insan-müzik üçgenini hangi noktadan çıkışla çizmeye başlıyoruz bilmiyorum fakat bu üçlünün birbirini kusursuz tamamladığı bazı eserlerde bütünlük öyle fazla gün yüzüne çıkıyor ki, insan a noktasından c noktasına gidene kadar kendini kaybediyor.
  türkülerin, semahların ete kemiğe büründüğü bir diyar olsaydı, turna semahının^** tipi bence bana çok benzerdi. turnanın kendisinden bile daha çok benzerdi bana...
• med cezir dolu nefis türkü.
• selda bağcan'ın yorumu insanın içini hoş ettiği semah.
  
  yarasın
• gitme turnam gitme, nerden gelirsen
  sen nazlı canana benzersin turnam
  her bakışta beni, mecnun edersin
  tabibe lokmana benzersin turnam
  has nenni nenni, dost nenni nenni
  pir balım sultan'a^* benzersin turnam
  yürü turnam yürü canana yürü
  
  havayı hey deli gönül havayı
  bir kız katarlamış da atı deveyi
  ay doğmandan şavkı tuttu
  yürüyelim, yürüyelim bundan sonra dost nenni
  hey dost, hey dost
  
  yedi kardeş idik biz bu ovada
  kimi saz çalardı kimi dönende
  bakmaz mısın gözlerimin yaşına
  bakmaz mısın mezarımın taşına
  hey dost, hey dost
  
  eğlen dur, eğlen dur, sarı/telli turnam eğlen dur
  sallan dur, sallan dur, sarı turnam sallan dur
  söz - müzik : aşık daimi
  ahmet kaya resitaller versiyonu
  zülfü livaneli versiyonu
• (bkz: ayasofya'da turna semahı dönmek)