umutsuzlar parkı

• tamamı şu şekilde olan edip cansever şiiri:
  
  i
  
  biliyorsunuz parkların
  sizi çağıran tarafları
  insanın gizli, karanlık köşeleriyle oranlı
  orada saklanıyor onlar
  çünkü her türlü saklanıyorlar orada
  bir yağmur öncesinin loş sokaklarıyla
  dağınık mavisiyle gözlerinin
  sevgi vermez kadın uçlarıyla
  korkuya, sadece korkuya sığınmış olarak
  eskimiş, kurtlanmış ikonlarıyla kiliselerinin
  yalvaran bakışlarıyla - nasıl da sevimsiz -
  en kötüsü, belki de en kötüsü
  bir duygu açlığıyla soluyarak
  parklara yerleşiyorlar, parkların
  onları çağıran köşelerine
  bir karıncayı selamlıyorlar, besili, siyah
  bacak aralarından
  çömelmiş, öyle sakin
  selamlıyorlar
  "günaydın" diyorlar atılmış bir kâğıt parçasına
  kuleler yapıyorlar ayak parmaklarından
  birinci katta bir kibrit çöpü oturuyor
  acılar alıp veriyor dünyadan
  dillerini gösteriyorlar, dizkapaklarını
  bir sıkıntı şiiri gibi
  sıkıntı
  işte
  tam orada duruyorlar.
  
  ii
  
  bu kimin duruşu, bu sizin en gülmediğiniz saatlerde
  her cümlede iki tek göz, bu kimin
  ya da kim korkuttu bu kadar sizi
  bu nasıl sevişmek, üstelik bu kadar hızlı
  ya da tam tersine
  boş vermek öperken, severken boş vermek sevmelere
  sulardan ürpermek gibi dokununca,
  ya da ben kimi sarmışım böyle kollarımla
  kime söz vermişim, biraz da unutmak gibi
  denir mi, ama hiç denir mi, iş edinmişim ben
  iş edinmişim öyle kimsesizliği
  kendimi saymazsam - hem niye sayacakmışım kendimi -
  çünkü herkese bağlı, çünkü bir yığın ölüden gelen kendimi
  konuşmak? konuşuyorum, alışmak? evet alışıyorum da
  süresiz, dıştan ve yaşamsız resimler gibi.
  
  ne çıkar sanki sardıysam sizi kollarımla
  unutmak, belki de unutmak olsun diye mi?
  onu da tatmak gibi
  oysa ne bir evim oldu, ne de bir yerim var şimdi gidecek
  ama gitmenin saati geldi
  kirli bir gömleği çıkarıp asmak
  yıkayıp kurutmak ister ellerimi
  su içmek, saati kurmak ve sebepsiz dolaşmak biraz da
  açınca camları - diyelim camları açtık ya sonra? -
  sonrası şu: ben bir camı, bir perdeyi açmış adam değilim
  bilirim ama çok bilirim kapadığımı
  öyle iş olsun diye mi, hayır
  bilirim içerde kendimi bulacağımı
  dışarda görüldüysem inattan başka değil
  evet, çünkü bu karanlık işime en geleni
  kendimi saklıyorum ya, bir yığın ölüden gelen kendimi
  oramı buramı dürtüyorum, bunu sahiden yapıyorum
  ve açıyorum bütün muslukları
  diyorum sular mı böyle, sular mı olmalı
  ne geldiği, ne de gittiği yer belli
  olmuyor, gene kendimi düşünüyorum
  alıştım istemiyorum.
  
  iii
  
  binlerce, ama binlerce yıldır yaşıyorum
  bunu göklerden anlıyorum, kendimden anlıyorum biraz
  insan, insan, insandan; ne iyi ne de kötü
  kolumu sallıyorum yürürken, kötüysem yüzümü buruşturuyorum
  çok eski bir yerimdeyim, çürüyen bir yerimden geliyorum
  öldüklerimi sayıyorum, yeniden doğduklarımı
  anlıyorum, ama yepyeni anlıyorum bıktığımı
  evlerde, köşebaşlarında değişmek diyorlar buna
  değişmek
  biri mi öldü, biri mi sevindi, değişmek koyuyorlar adını
  bana kızıyorlar sonra, anısızın bana
  kimi ellerini sürüyor, kimi gözlerini kapıyor yaşadıklarıma
  oysa ben düz insan, bazı insan, karanlık insan
  ve geçilmiyor ki benim
  duvarlar, evler, sokaklar gibi yapılmışlığımdan.
  
  bilmezler, kızmıyorum, bunu onlardan anlıyorum biraz
  erimek, bir olmak ve unutulmak içindeki onlardan
  ya da bir başkaca şey: ben kendimi ayırıyorum
  o yapayalnız olmaktaki kendimi
  böyleyken akıp gidiyorum bir nehir gerçeği gibi
  sanki ben upuzun bir hikâye
  en okunmadık yerlerimle
  yok artık sıkılıyorum.
  
  iv
  
  biliyorsunuz, size geldim sadece
  kapınızdan aldım, ballı çöreklerinizden
  peki bu sevinmek niye?
  girdim ki içeriye yıllardır soyunuyordunuz
  ve işte giyiniyordunuz yıllarca
  bir mısır, bir roma, belki de bir yunan elleriyle
  eski bir insandınız merdivenler gıcırdıyordu
  her eski daha bir eskiyi uyarıyordu
  otlar ve geyikler duruyordu tanımsız sadelikler içinde
  sesler mi? acı sesler geliyordu erkeksiz, yanık
  bir türlü bakıyor, gene bir türlü soluyordunuz işte
  düşündüm, ama merdiven gıcırdıyordu
  olmazdı sanki gıcırdamasın, ürpermesindi bir yerimiz
  biliyorsunuz olmazdı
  ağzımız koksun, ama koksun, biz iğrençliğe de varız
  yatalım, leş gibi yatalım, öylesine alıştığımız ki bu
  bir kumru bir kumruyu tamamlasın
  bir yılan, bir fare bir deliği kapasın bu
  sadece bu.
  
  bak göreceksin nasıl da ayrılmak istiyoruz sonra
  nasıl da kaçmak istiyoruz birbirimizden
  yeniden yeniden yeniden
  yeniden hazırlanıyoruz
  sanki bir güzelliği ödüyoruz
  belki bir güzelliği ödüyoruz.
  
  v
  
  biz olmayan insanlarız, ya da çok kuşkuluyuz - böyle
  nereden geldiniz, tam sizi soracaktım - böyle
  biraz da soğuk almışım, biraz da içki, biraz da bahçe
  yukarı çıkalım, hadi çıkalım, annem çay pişirir size
  çünkü o bizim yukarda her zaman bir mavi olur
  güneşler girer çıkar ellerinize
  biriyle konuşursunuz, olmayan biriyle, hadi sevinin
  kim bilir, belki de buluşursunuz
  söz verip sizi bekletenlerle
  sonra da çıkarız - niye olmasın - bahçeye çıkarız birlikte
  otlara basarız, dallara değeriz, bunları hep yaparız
  biraz da susmalıyız. insan bir şeyler aramalı kendinde.
  
  dedim ya, annem de var, ama çay pişirmez size
  durur da durur işte yıllanmış heykeller gibi
  bilmem ki, bilmiyorum da, belki de benim annem yok
  belki de öyle beyaz ki, alışmış görünmezliğe.
  
  nereye gidiyorsunuz ama nereye
  sanki biz olmayan insanlarız biraz da kuşkuluyuz
  ya da çok kuşkuluyuz - böyle.
  
  vi
  
  yüzümü size çeviriyorum, siz misiniz?
  elimi suya uzatıyorum, siz misiniz?
  siz misiniz, belki de hiç konuşmuyorum
  belki de kim diye sorsalar beni
  güneşe, çarşıya, kadehe uzatacağım ellerimi
  belki de alıp başımı gideceğim
  biliyorsunuz ya bir ağrısı vardır gitmenin
  nereye, ama nereye olursa gitmenin
  hüzünle karışık bir ağrısı.
  
  işte bir denizdeyim, dalgalar ortasında
  kim olsa denizci der, denizden anlayan der bana
  adımı bilmeden der, adımı bilmeden
  şafaklar kadar güzel adımı
  o zaman bir kıvrılandır, bir kuruyandır dudaklarım
  ve gittikçe sıkılmaktır ülkesi sıkıntının
  sanki bir yokluğa, bir çaresizliğe bakar gibi
  nice yüzler görürüm, nice değişik kıyılar
  insanı, o kayalar gibi sert insanı
  bekledikleri kadar.
  
  bir ağız, bir tütün, bir mızıka gerçeği gibi
  varınca kıyıya birden
  değilsin artık gemici.
  
  vii
  
  bana bir şeyler söylediniz, anlamadım
  bir cümle, bir iyi söz, gene anlamadım
  doğrusu hiç anlamadım, siz ne demiştiniz?
  ben ne demiştim, ve çekip gitmiştim sonra
  öyle ya, niye hiç değişmedi bakışlarınız?
  bitmedi, diyorum bitmedi şaşkinliğimiz.
  
  o gün bugündür işte - ben mesela
  çok usta bir avcının gözleri karşısında
  bir çocuk olarak taptaze oyuncakların
  ve çok ölçülü saatlerinde ev kadınlarının
  ki birdenbire açılan kucaklarında
  bitmedi, ama bitmedi şaşkinliğimiz.
  
  bitmedi anlaşıp soyunduğumuz gün - o beyaz
  bir taşı kaldırdığımda o akıl almayacak yaşayış
  tanrıyı sorduğumda, olur ya, günün birinde tanrıyı
  odama kapanıp saydığımda ayak parmaklarımı
  kapımı çaldıklarında - bunu size söylüyorum anladınız
  kaykılmış, büyümüş gözleriyle onların
  kim der ki yalan, ve yalandır orda konuştuklarımız
  bitmedi, daha bitmedi şaşkinliğimiz.
  
  üstelik bitecek gibi değil
  biri kopmuş ayağından, biri kopmuş kimsesizliğinden
  sımsıkı tuttuğu dönerken köşeyi
  elinde bir bıçakla
  ve öldürmek isterken - kimiyse kimi
  gülünç, sebepsiz, bilinçaltı
  ama tutalım, koyvermeyelim
  tutalım koyvermeyelim bırakın kibarlığı
  yanılmak kolay, üstelik çok belli işte yanıldığımız
  bitmedi, diyorum bitmedi şaşkinliğimiz.
  
  paralar bozduruyoruz, gereksiz eşyalar alıyoruz bu yüzden
  içtikçe içiyoruz o çocukluk günlerinin yüzüyle
  biri mi öldüydü ne, selviler, mezar taşları, kalabalık
  ya da bir masal mı söyleniyordu, hiç mi hiç bitmeyecek bir masal
  kimbilir n'olduydu gene
  işte bir sevgilinin bırakıp gitmesi üzerine
  apışıp kaldığımız, yatıverdiğimiz yemekten sonra
  saatin kaç olduğu - üstelik sorulmaz ki
  sabaha kadar sabaha
  uyuyup uyandığımız
  bitmedi, diyorum bitmedi şaşkinliğimiz.
  
  evlere sığamıyoruz, öylesine büyüdü ki vücutlarımız
  ve konuşmalarımız, öylebüyüdüler ki peşi sıra
  hani hep bir olup da eve taşıdıklarımız
  kahveden, meydandan, sokak içlerinden
  bulup da çıkardığımız
  konuşmalar:
  - biri geliyor sözü değiştirelim
  - yürüsek açılırdık
  - bu ne uzun bakmak kendinize
  - ağzım mı kokuyor ne, yaa!... çok kötü bir günümdeyim
  - akşama bezik, evet, siz ne içerdiniz?
  - annem mi, çok sevinecek..
  , belki de sinemaya gideriz..
  - bilirsin erken kalkmalı, yarın.. (gülüşler) yok canım!
  - siz yarın deyince aklıma ölmek geliyor, katıla katıla ölmek
  - bana kalırsa..
  - evet size kalırsa
  - bana kalırsa şimdiden eğlenelim
  - sus!
  - biri geliyor
  - biri geliyormuş sözü değiştirelim..
  
  yengemin başı ağrıyor, tek sebebi büyümek
  masalar, tabaklar, hani şu kirazlar koyduğumuz
  kalmadı adım atacak yer bu yüzden
  oğuza söylemeli, bir daha çiçek getirmesin
  lale de saçlarını kestirmeli
  sonra gereksiz eşyalar var, bir gün oturup konuşalım
  örneğin şu hasır koltuk neye yarıyor
  bana kalırsa babamın mineli saati
  tek bşaına bütün bir odayı dolduruyor
  hele annemin güneş gözlükleri
  yarından tezi yok, çakımı, kol saatimi, eldivenlerimi
  aaaa! kitaplarınız
  bitmedi, daha bitmedi şaşkinliğimiz.
  
  üstelik bitecek gibi değil
  çok yaşlı bir kadın yün eğiriyor - düpedüz ilgisizlik
  bisiklet yarışları, akşam gezintileri, insan ne güzel eğleniyor
  bir hırsız giriyor ellerinize polisler hırsızı kovalıyor
  daha akşama çok var - olsun - biri sizi öpmeye hazırlanıyor
  bense berbere uğrayacağım, şu saçlarıma bakın!
  üstelik bilmiyorum bu şarapları nasıl içiyoruz
  balıkları nereden geliyor soframızın hele
  yıllardır ama, yıllardır neyi koysalar önümüze
  alıştık, sadece bir türlü bakıyoruz.
  
  işte biz böyle yapıyoruz.
  
  viii
  
  insan doğduğu günleri iyi bilmeli
  size çiçekler aldım, adımı yazdım üstüne, iyi bilmeli
  korkunç bir yahudi, korkunç bir pastayı bölüyordu ikiye
  bir avlu taptaze bir çaydanlığı gösteriyordu giderek
  oooo! demek bütün insanlar çay içecek
  bilmem, çok uzakta biri sevindi
  sonra ben sevindim; acı mı, sevinç mi, ama bilmeden
  belki de ilk olarak vardım ayakta durmanın tadına
  sıktım ki sıktım bir ara dişlerimi
  bir bakış, bir korku, ya da gereksiz bir eşya
  yani ne varsa atılması gereken sırtımda
  önce yavaş yavaş, sonra hızlı hızlı
  ve bir ortodoks kabalığınca içten
  soyundum, yıkandım, ki görülmemiştir böylesi
  aklıma geldi derken; acı mı, sevinç mi, gene aklıma
  ben ki bir ölüyü beklemekle geçirdim geceyi
  bir ölüyü ve ölünün bütün inceliklerini
  size çiçekler aldım, adımı yazdım üstüne, biraz da bunun için
  gözlerim görüyordu, öyle ki, benden ayrı görüyordu gözlerim
  dişlerim ağrıyordu, denir ki ayrıca ağrıyordu benden
  bilmem, çok uzaklarda biri sevindi
  sonra ben sevindim, kadınlar sarışındı
  ben biraz esmerdim, o kadar
  işlerim kötü gitti
  bilseydim katılırdım savaşlar oldu ötemde
  yaşayanlar güzeldi
  insan doğduğu günleri iyi bilmeli.
  
  geçen yıl korkulu bir çağda uyandım
  sur sışlarına çıktım, sıcak havaları severdim
  mezarlar gördüm, müzeler daha güzeldi
  annem sevinmek için boncuklar alıyordu çarşıdan
  ben boncuğu hiç sevmem, hele kırmızı hiç sevmem
  demek çok uzaklarda biri sevindi
  sonra ben sevindim, o ben ki işte bütün gün
  bir ölüyü bekledim ve ölünün bütün inceliklerini
  biri bir cinayetten dönüyordu, şan getiren bir cinayetten
  biriyse bir köleydi, kâğıtlar kalemler içinde
  akşamlara dek bir masa katılığınca gülen
  ama o gün bugündür ayrılmadım ben
  ayrılmadım işte o
  beklediğim ölüden.
  
  pek yakınım olacak, karım, ya da kızkardeşim
  belki hiçbiri değil, sadece bir kız
  öyle ki, biralar, yaz günleri onunla biraz güzeldir
  ama çok iyi bir günde çıldırıverdi
  yalnızlıktan
  insan doğduğu günleri iyi bilmeli
  sonra temizce bir yemek yemiştim, hatırlıyorum
  dövülmüş kısraklar gibi uyumuştum
  bir şeyler ummuştum, umudu kesmek gibi
  sonra da gürültüler yapmak için dışarı çıktım
  kocaman bir adamdı dışardakiler
  bilmem, böylece kaça çıktı beklediğim ölüler
  işte her bakımdan kendini arıyordu biri
  şaşırmış arıyordu - ben miydim neydim -
  yıkılmış, bunalmış, sürgün içinde
  kendini arıyordu, aynı renk, aynı biçimdeki kendini
  insan doğduğu günleri iyi bilmeli.
  
  koşup duruyorken, önce aşkların peşi sıra
  iyi günler, serin evler, baygın kokulardan gelen aşkların
  bu sanki en azından tanrıyla işbirliği
  ya da buluşmak gibi özüyle insanların
  oysa bir sığıntıydım çok uzaktan bir gülmeye
  yalvaran gözleriyle - açılmış açıldıkları kadar -
  ya da bir tilki avında kim bilir kimin inceliği
  - gözleri, ufukta bir yerdi işte gözleri -
  belki de yer alıyordum korkuyla avuntu karşısında
  belki de yitirilmiş, yok bakacak yeri
  ya da bir ölüydük işte ve ölünün bütün incelikleri
  size çiçekler aldım, adım yazdım üstüne, iyi bilmeli
  korkunç bir yahudi, korkunç bir pastayı bölüyordu ikiye
  bir avlu taptaze bir çaydanlığı gösteriyordu giderek
  oooo! demek bütün insanlar çay içecek
  hayır! çok uzakta biri sevindi.
  
  ix
  
  artık ne uyanmak için bu sabahlar
  ne de bekliyoruz, beklemek için değil
  üstelik ne de bir karanlıkla anlatıyoruz bu düşünceyi
  ne açıp da ağzımızı tek kelime
  yok, hayır, kaskatı durmuşuz sadece
  durmuşuz; ölümü, acıyı, daha neleri durdurmak için
  evet bir de cins tuzaklar kurmuşuz gözlerimize
  tuzaklar, ve sanırım herkesin işi bizi anlamak
  biz ki dört kişiyiz evde; ben, çocuklar ve karım
  artık adını sürdüremiyoruz gizli kalmanın
  içkiler içiyoruz, en çok da kötü içkiler - hıh sığınmak!
  bilmem ki ne demeli, böylesi içinden geliyor insanın
  belki de alışıyoruz, soylu bir düşüncedir alışmak
  diyoruz, belki de
  en önce isa alışmıştır kendi söylevlerine
  sonra da biz; ya durmak, ya a bir zincirle oynamak bütün gün
  ya da pek olağan şey, katılmak bir döğüşe
  korkmak, o kadar korkmak ki sonuca varmak için
  sinmek, kalakalmak dört duvar arası bir yerde
  bakınca duvarlara - üstelik böyle de bakmak kendimize
  bir ki dört kişiyiz evde; ben, çocuklar ve karım
  diyoruz - ve gülünçtür bu - herkesin işi bizi anlamak
  artık tadını sürdüremiyoruz gizli kalmanın.
  
  karımı soruyordunuz, her zmanki gibi çok geveze
  bir gün onu yaşarken görmüştüm - görmüştünüz
  çiçek mi koparıyordu ne, elini tutmuştum tutmuştunuz
  yani ben ne yaptıysam, o sizin de yaptığınızdı biraz
  ben ki neyi yapmıyordum, o sizin de yapmadığınızdı.
  
  karımı sormuştunuz, nedense ölmüştür karım
  sizinle yemeğe gitmek gibi kolay ölmüştür işte
  o kadar kolay ölmüştür ki, belki de anlatırım
  ne süs, ne çiçek, ne de bir şölen
  üstelik ne de bir şey eksiltti gülümsemesinden
  konuşup duruyordu gene akşamla dek
  kumarsa kumar, içkiyse içki
  yani bir kedi gelirdi arada bir
  bir köpek siyaha koşardı ellerinden
  bense o günlerde bir kürk tacirinin evinde
  tırnakları kirli bir oğlanla
  bir gemici durmadan sıkıntıyı anlatır
  şişeleri devirirdi elinin tersiyle.
  
  karımı sormuştunuz, nedense ölmüştür karım
  sizinle yemeğe gitmek gibi kolay ölmüştür işte
  o kadar kolay ölmüştür ki, elbette anlatırım
  bana gelince, günlerce kendimi yokladım ben
  elimi kanattım, yüzümü kestim, kafamı vurdum bir yerlere
  uyudum uyudum uyudum öylesine
  ve şaşırdım böylece yemek saatlerini
  ve sabahlara karşı yattım, aklıma çocukluğum geldi
  sevdim ki sevdim o her zaman sevmediğim şeyleri
  koynuma bir bıçak yerleştirdim, düşmeyecek gibi eğilirken
  geceleri kapkalın adamlarla döğüştüm, ama döğüştüm
  birinde yaralandım, üç dikiş vurdular göğsüme
  bir gün de peşi sıra gittim bir adamın
  siyah elbiseli, siyah şapkalı, eldivenli
  adamsa ummadığım şey, bir bankaya girdi
  isteğim kirli işlere karışmaktı, olmadı
  
  bir gün de bir lokantaya girdin, yanımda biri vardı
  iğrendim, ama susmayı seçtim sadece
  böyleyken garsonun biri elini kesti
  çıkardı mendilini, bir düğüm attı üstüne
  masaya geldi derken usulcacık masaya
  geldi: ne içersiniz? sahi biz ne içermişiz?
  şarap mı, konyak mı, ve ne dermişiz viskiye
  çıkalım dedim, o yanımdaki kız gibi herife
  başını salladı, kim olsa böyle yapardı, çıktık
  karanlık, uzakta surlar, ve kadınlar geliyordu üstümüze
  bense şaşırmış gibi çıkalım diyordum durmadan
  adamsa bakıyordu, şaşırmış bakıyordu kendimize
  hep böyle diyordum işte, çıkalım çıkalım çıkalım
  çıkalım diyordum, çıkalım diyorduk, hadi çıkalım!
  nereye, ama nereye?
  
  belki de biliyoruz, doğrusu bilmiyorum, biliyor musunuz?
  ben askerdim, yağmur mu yağıyordu, bir yere geldim
  üçüncü sınıf bir otele indim, tırnaklarım kirliydi biraz
  bir o kadar da kirliydi ayaklarım
  burnum mu kanadıydı ne; ispirto, pamuk, sırtüstü yatmak
  yattım öğleye kadar, otelci karısını dövdü aşağıda
  üç çocuğu vardı otelcinin, bir horozun başındaydılar
  sabahsa bir karışık şeydi, sanırım peynirler, salamlar kesiyordu adamlar
  en ayıp yerlerini tıraş ediyordu biri
  alıştım gitti
  sonra yıkandım, tıraş oldum ben de, görmeliydiniz
  sonra da bir bara gittim - neee! bara mı gittiniz?
  doğrusu müzeleri gezecektim, biriyle buluşacaktım - sonra da
  tam üç yıl oluyor özlediğim bir kadınla...
  öldüyse, hayır ölmemiştir, nereden çıkardınız?
  neyse ben bara gittim, çıkarken anladım gittiğimi
  başım da ağrıyordu, üstelik alnımın üstünde koca bir yara
  ya duvara çarptımdı, diyorum, ya da kestimdi bir bardakla
  ya da kim bilir, bana sorarsanız tanrısal bir şey
  elbette, kim ne der, inanmışım ben
  bir keder, bir susuş ve bütün bunların yüze vurmuşluğuna
  otele döndüm sonra, oteller gidiyordu biraz
  girmeler, çıkmalar, uzanıp yatmalar büyüyordu odalarda
  otelci duruyordu, karısı duruyordu, çocuklar durmuştular
  birden aklıma geldi, dilimi çıkardım onlara
  dilimi çıkardım; sipsivri, kıpkızıl, ucunu oynatarak
  onlar ki biraz şaşkın, acıyorlar gibi biraz da
  sonra pek tuhaf oldu, ne yapsam, yalıyor gibi yaptım elimi
  öyle ya, elimi kestimdi ben - ne yani, deli değilim ya!
  
  yukarı çıktım, bilseniz çığlıklar içindeydi odam
  yataklar bir şeyleri kaydırıyordu soluk soluğa
  bardaklar büyümüş - o gün bugündür anlatamam büyümeyi
  çoraplar, gömlekler, kravatlar taşıyordu sokağa
  bir kedi esniyordu - ben gördüm - üstünde şehirlerin
  bir böcek - yetişir be - dünyayı yokluyordu bacaklarıyla
  yığılmış kalmışım öyle, sonradan anlattılar
  iyi ki anlattılar, otelci karısını dövdü gene aşağıda
  biliriz, üç çocuğu vardı işte otelcinin
  ama bilmiyoruz, biz neydik ve ne olmağa.
  
  kalktım bir bara gittim - neee! bara mı gittiniz?
  doğrusu müzeleri gezecektim, biriyle buluşacaktım - sonra da
  tam üç yıl oluyor özlediğim bir kadınla
  kadın mı dediniz, dedim ya, ne olacak?
  hiiiç!
  alışmak, sadece alışmak.
  
  ben o kadınla yattım mı, kör olayım bilmiyorum
  inanın yattımsa
  ama bilmiyorum.
  
  x
  
  "ya ne yapmalı" diyor annem bu geçkin çizgileri
  "yıllardır aynı evdeyiz" bunu ne yapmalı
  babam: ve ne yapmalı diyor bu bir yığın geleneği
  işte bir sahnedeyiz: ev, gelenek, duygulu kadın
  bense ufacık taşlar üzerinde bir ufacık şey olmanın
  bir pencere beyaz, bir karanlık mayhoş, ne iyi
  sürüyle odalar, sürüyle gülüşler, sürüyle konuşmalar
  ne yazık! vakit de yok kurtarmak için geleceği
  düşünsek bile şimdiden - düşünemiyoruz ya
  üstelik ne çıkar bundan, ve ne katardı yaşamımıza
  hiçbir şey! çünkü ne varsa içimizde gelecek için
  sanki bir öyküsü bu hayatı süslemenin
  soframız, yatak odalarımız, lambalarımız
  annemin tarih kitapları, babamın güneş gözlükleri
  kuyular gibi işte, şişeler sarkıttığımız yaz akşamları
  tavan arasındaki boşluk, gölgesi karşı duvarın
  kırlangıç yuvaları, yüzümüzden cins kanatların geçtiği
  kavunlar karpuzlar yardığımız, o yemekten ayrı düşündüklerimiz, o
  bir şey mi kaybettik öyle, kim bilir bize neler eklediği
  sonra bir bıçak gibi durduğu sarısı içe çökmüş lambaların
  babamın kaşları çatık, annemse düşünceli
  kim bilir n'olduydu gene, diyelim bir yoksulluk önceliği
  belki de hiçbiri değil, canımız sıkılmak istemiş o kadar
  annem: ve ne yapmalı diyor bu geçkin çizgileri
  böylece bir sahne daha: güneşler, alışmak ve biz
  sanki bir tramvaya bindik, az sonra ineceğiz
  
  aksilik bu ya, diyelim ansızın bozuldu tramvay
  indik, ve yeniden beklemeye koyulduk hepimiz
  işte bir sahne daha: bir sigara yaktıydı babam
  annem saçlarını düzeltti, bir şeyler gösterdiydi eliyle
  bizse kısa bir oyun tutturduk, hiç! yetinmek için sadece
  öyle bir sahne ki bu: anladık, sevdik, ve unuttuk her şeyi
  sonra bir tramvay daha geldi.
  
  xi
  
  size baktığım yol uzamakta
  kendine baktığım yol uzamakta
  yoruldum, bunaldım, canım sıkılıyor
  eve dönmeliyim, iyi bir yemek, uyumak istiyorum sonra
  yok eğer uzayıp gidecekse bu iş
  derim ki vakit erken, hava da güzel nasıl olsa
  çocuklar görürüm, uzağa bakarım, saçlarımı tararım hiç değil
  belki de biri seslenir, güneşler, güneşler tutan uyruğunda
  bir resim görürüm ya da - ortalık inceydi biraz
  ya da bir resim gördüm; köşede, antikacıda
  ve düşündüm diyelim yanında bizim şamdanların
  bir uyuşma olacak annemin saçlarıyla da
  ne zaman? elbette sabahları
  sabaha baktığım yol uzamakta
  bilirim, her şey tamam, yemek de yendi kurtuldum
  uykuya baktığım yol uzamakta
  uyumak, nasıl uyumak, daha bilmiyorum
  iki perde arası soğuk bir limonata
  belki de çıkınca evden taşıtlar beklediğimiz
  ve taşıtlar beklediğimiz durakta
  birini gördüğümüz ya da, geveze, kaypak, sıkıcı
  bitmesi bir olayın - ölüm mü geliyor aklınıza?
  kim bilir, belki de ölüm
  ama korkmayın, bütün iş korkusuzlukta
  öyle ya, ha dibinde ölmek gümüş şamdanların
  ha bir cellat elinde, gözleriniz kapalı
  belki de yürüyorken, iki taşıt arasında
  belki de bir intihar; güzdü, çiçekler vardı
  şişman bir adam kulaklarını tutuyordu dünyada
  dünyaya baktığım yol uzamakta
  ve biraz düşünsek mi, alıştık nasıl olsa
  kim bilir neyi istiyorduk, neyi anmıştık az önce
  dönsek mi dersiniz, gene dönsek mi oraya
  oraya baktığım yol uzamakta
  ya da bir bahçedeyiz - üstelik kadınlar vardı
  ağzınız, çatallar, tarçınlı pasta
  ya da bir toplulukta - iyi yaptınız!
  bu çok hoştur! - size söylüyorum - yaramaz çocuk!
  beni de sandınız! - evde mi? - hayır! limonlukta
  ve hemen kalktınız, bir yangın yeriydi orası
  ya da aklınız olacak sizi bir yangına yerine bağladı
  kızgın güneşte bir şişe ispirtoyu devirdiniz
  kutsal bir iş yaptınız ve yerleşti sizde bu kanı
  belki de bir din devirdiniz; anneniz, annenizin saçları
  gümüş şamdanlar, sabah ışığı, vesaire
  ve sanki he olay, her davranış, ölümün bitişiğinde
  işte evdesiniz, iyi bir yemek, uyumak istiyorsunuz sonra
  istemek, neyi istemek, daha bilmiyorsunuz
  açtınız radyoyu, ılıyan bir ses kanınızda:
  aiu, iao, ağ uğ ağ
  ve kahkahalar arasında kahkahalar
  orada, aşağıda
  tek umut, tek varış, tek kurtuluş gibi
  ve kaskatı kesilmiş, beyaz
  sallanıyorsunuz boşlukta.
  
  xii
  
  bir kedi başını kaldırdı, ve adam esnedi - tak
  bir yüzü vardı kocaman düşüverdi avuçlarına
  bilmem ki gelir miydi? - saat üç buçuk - üstelik hava..
  sonra şu yağmur bulutu, boşandı boşanacak
  bir kedi ürperdi, ve adam yeniden esnedi - tak
  acaba?
  yazıldı saatin üç buçuk olduğu havaya
  boşandı taptaze üçler halinde bir yağmur
  kim bilir, bu saatte, onu anlıyorum
  belki de unutmuştur.
  işte düğmeler, iğneler, ibrişimler satılan bir dükkânda
  herkesin akşamı onu buluyordu
  bir adam sakallarını yokluyordu kasılarak
  sizi bekliyorum - beni bekliyormuş - niye olmasın?
  bir bakış, bir gülüş, ve yüzünü yüzüne tutuyordu ustaca
  adamsa şunu yapıyordu: hiçbir şey, ama hiçbir şey
  ne tuhaf! - ben olsam! - ne çıkar ben olsam da
  gelmedi, gelmeyecek ve otuz yıl önce yazlıkta
  oturmuş bir köstebek yavrusunu bekliyor
  çıkmadı, ama çıkacak - babası sesleniyor
  bir sofra duruyor, gerilmiş çilek kokularıyla
  tam çileğe geldi sıra, uzattı çatalı batıracak
  hayır! bir tuhaftır bu, insan gecikmek ister biraz da
  gecikmek: sanırız bizi bir şeyler bekliyordur olağanüstü
  işte ansızın biri çıkacaktır karşınıza
  hiç yoktan biri çağıracaktır sizi
  ya da bir kadın bayılacak, bir memur çıldıracaktır önünüzde
  bir kurşun, bir kurşun daha
  yere serecektir bir serseriyi
  gecikmek: bana kalırsa eve dönmeli en iyisi
  bir küfür, bir patırdı ve babası çıkışıyor
  annesi, annesi biliyor başına geleceği
  bahçede bir kız çocuğu erik ağacını sallıyor boyuna
  diyelim her olayda böylece bir şeyler bulunur
  kalsın, daha çok zaman kalsın diye hatırda
  bir gün, bir benzin deposu havaya uçmuştu biliyorum
  bir alev, bir duman, usulca sokulmuştum
  yanmış bir cep saatimi aklımda tutmuştum yıllarca
  
  gelmedi, ama gelecek, nedense alıştık zamansızlığa
  bir kedi başını kaldırdı, ve adam esnemedi bak
  demek siz! - koca ihtiyar! - ıslandım işte!
  saat üç buçuk, vallahi saat üç buçuktu gene
  hey tanrım neye yaradı sanki unutulmak
  kadın saçlarını tarıyor, ve usulca sokuluyordu adama
  adamsa ayağa kalkıyor ve işte ayağa bakıyordu ustaca
  dışarı çıkıyor, içeri giriyor, üç aşağı beş yukarı
  kadınsa domates doğruyor, yok mu ya bu yaz yağmurları
  evet, sahiden, niye?
  soruyor kadın:
  bu yaz yağmurları..
  
  xiii
  
  şimdi her yerden bakıyorlar - demek uykusuzum -
  kral birini çağırıyor uykusu bitmiş olarak
  işte salı, akşama doğruyuz, bay kemik taciri kestiriyor
  vahalam'da, bilmem ki neresidir vahalam
  babamın, ak saçlı babamın açtığı yara
  bir tarla konusu
  oy bre dolduran doldurana boşluğu
  babamın akıttığı kan
  bilmem ki neresiydi, neresidir vahalam
  babamı tanıyorum; çorabı, tütünü, acılarıyla o adam
  eksiği yok küfürden yana
  onu buğdaylar öldürecek, sapsarı öldürecekler onu
  belki de gelenek bu
  al kılçıklarıyla ve hep birden - tamam!
  bilmem ki neresiydi, neresidir vahalam.
  
  kral birini çağırıyor, basarak parmağını kâğıda
  bay kemik taciri çamurdan yüzünü üstümde tutarak
  hırçın ve kadınsal bir sesle çıkışıyor
  anlamak, sadece anlamak istiyor korktuğumu
  bir adam sokağın alt yanını doldurdu
  kırmızı elleriyle
  masa camında bir çınar yaprağı derinleşiyor
  evet, sizi anlıyorum
  yani kendimi
  saat beş, bu üçüncü çay, kalkınan bir yerimi öldürüyorum
  ve işte bilmiyorum katil kim
  bir burgu, gene bir burguyu oyuyor
  ve karım otuzunu dolduruyor bu akşam
  saat beş, diyorum erken dönmeli eve
  kral birini çağırdı ve işte birini kovmak üzere
  gene bir yanlışlık olacak, hadi kazandı bay kemik taciri
  beni bu kemikler öldürecek, yağlı, pis hayvan kemikleri
  olanca aklığıyla, ve hep birden - tamam!
  bilmem ki neresiydim, neresiydi vahalam.
  
  kral tacını çıkarıyor, başı ağrımış olacak
  onu selamlıyorum, kapıyorum kapıyı ardından
  saat beş, bakınca camdan onu görüyorum
  camlarda iri bir gölge derinleşiyor, o
  kralsa tavana bakıyor, bir kristal avize haklayabilir onu
  bay kemik taciri karşıya geçiyor başarıyla
  ben sadece paltomu giyiyorum
  
  akşam
  kral birini çağırdı; biraz et, biraz da şarap
  oturmuş masaya bay kemik taciri
  karısı ve dört çocuğuyla
  duvarda bir tüfek asılı, durmadan ona bakıyor
  tavşanlar, keklikler, turnalar oluyor tüfeğin ucunda
  başkaca bir şey olmuyor
  ben kötü bir meyhaneye dalıyorum, ortalık küf kokuyor.
  
  duvara alıştırıyorum gözlerimi - siz nesiniz duvarlar?
  hiiiç! sadece duvarız biz
  öyleyse bir yarım saat, karım da bekleyebilir
  adamlar önce beyaz değil, sonra beyaz
  bir şapka gene bir şapkaya asılı
  bir palto gene bir paltoya
  bir adam kendiyle döğüşüyor bir adamda
  evet onu anlıyorum
  - yani kendimi -
  
  bir kadın bir sürahide biriyle sevişiyor
  bir burgu gene bir gurguyu oyuyor ayrıca
  bir adam dikilmiş ve dikilmiş içiyor durmadan
  hey tanrım! omuzlu, güçlü, kuvvetli
  kocaman bir çocuk yüzü taşıyor yalnızlıktan.
  
  gece, saat on, karım otuzunda olmalı diyorum
  bir gidip bir geliyorum karanlıklarda
  çiçekler alıyorum, bitmeyen çiçeklerini gecikmelerin
  ve dalıyorum içeri ışıksız bir kapıdan
  aranmak, yenilmek, ve hayır! utanmakti vahalam
  kral uyandı, karım iç çekiyor durmadan
  bir sabah ışığı kendini yerden yere vuruyor
  kızım uyuyor, ve uyuyan biri gibi konuşuyor karım
  bir duvar resmi gibi konuşuyor
  kral?
  kral uyandı.
  
  saat dokuzu on beş geçiyor, üşüyorum
  güneşler mi vuruyor sırtıma ne, üşüyorum
  ölgün ve değişmez adımlar atıyorum, üşüyorum
  karanlık, pis adamlar çıkıyorlar mağaralarından
  ne umut, ne hiçbir şey, sadece çıkıyorlar
  bir gece, bir sabah, ve benim bakışlarımı taşıyorlar
  karım ağlıyor, kızım uyuyor, karımsa gene ağlıyor
  diyorum
  kim bilir
  belki de
  tamam!
  orasıydı vahalam.
  
  xiv
  
  işte bu boşluk, durmadan bizi çağırıyor
  kremler, pudralar, iç bulantıcı koular gibi
  bir kır bekçisi köpeğini sevdi
  bir çocuk delinmiş bir kovayı sürdü - nereye?
  bir kadın bağırdı bağırdı bağırdı
  tam on yıl öncesine yarayacak bir sesle.
  
  çoğullama
  
  biz kadınız, bilmeden seviyoruz bu kedileri
  seviyoruz, bir sevilme içgüdüsüyle
  bu bizim yüzümüzde ufacık çizgiler oluyor - acaba
  evet, çok değil, konuşurken düzeltiyoruz
  orayı burayı topluyoruz, yeriyse çocuklarımızı öpüyoruz
  ama biliyorsunuz ki gene de
  hepimiz, işte hepimiz
  bitmenin, tükenmenin yorgunluğu içinde.
  
  gözler mi? tavana dikili, hayır, pencereye
  yağmalar, sürgünler, yangınlar içinde
  çünkü bu boşluk; tüneller, çukurlar, kap kacak ağızları
  mağralar, denizler, gökyüzleri değil de
  bu boşluk, o bir türlü dolduramadığımız, o
  orman, dağ, kısacası evrenle.
  
  çoğullama
  
  biz bu lavanta kokularını bilmeden taşıyoruz
  biz bu tavanı bilmeden eski rengine boyuyoruz
  bu bizim terliklerimizde ufacık güller oluyor - acaba?
  evet çok değil, onları bilmeden hoşa gideriyoruz
  sormayın, ama sormayın, bilmeden aralık tutuyoruz kapılarımızı
  bilmeden bekliyoruz, bilmeden uyuyoruz sabahlara değin
  kim bilir, belki de biz
  tanrısıyız en olunmaz şeylerin.
  
  bu bizim en düzenli hareketimiz: olmak
  asılıp kalmışız öyle, görenler bizi görüyor
  görenler bizi görüyor ve gidip geliyoruz dikkatle
  doğrusu, niye saklayalım, hepimiz bunu yapıyoruz
  ama biz yaşıyorken de bunu yapıyoruz sadece
  cansız
  ve gidip geliyoruz dikkatle.
  
  çoğullama
  
  biz bu kendimizi boşuna soruyoruz kendimize
  boşuna asıyoruz onları, boşuna öldürüyoruz
  bu bizim gözlerimizden ufacık şeyler geçiyor - acaba?
  evet, çok değil, bakışırken düzeltiyoruz
  biz ne garip şeyleriz ki; doluyuz, bazıyız, avuntuluyuz
  ve bizim en güzel öldüğümüzdür bu: yaşamak
  ben biliyorum, yalan mı, siz de biliyorsunuz.
• "ateşten cehennem.
  
  umutsuzlar parkı'nı ayrı bir bölümde incelemek gerek. edip cansever, yerçekimli karanfil'den uzanan çizgi üstüne açtığı paranteze yerleştirmiş bu kitabı; gerçi burada denediği boşalım sonradan yoğunlaşarak, belirginleşerek, kurallaşarak petrol'e ve nerde antigone'ye kılavuzluk edecektir, ama bence bu parantezi kapayıp, umutsuzlar parkı'nı tragedyalar'ın öndeyişi olarak değerlendirmek daha uygun olur. bu şiirlerde edip cansever, mısradan sapmayı denemiş ama yine de mısraya bağlı görüntü dizelerine yer vermiş diyebiliriz, çünkü şiirler bütünüyle mısra tadında. "süresiz, dıştan ve yaşamsız resimler"i andıran kişiler, toplum kurallarına uyarak, yani evlenerek, temiz gömlek giyerek, yıldönümlerine çiçek alarak sürdürüyorlar yalnızlıklarını. ne yapsalar suçsuzdurlar bir bakıma; çünkü yokturlar. ne yapsalar da suçludurlar bir bakıma; çünkü çağlarının sorumunu yüklenmişlerdir. dirlik düzenlik'de ipuçlarını veren suçluluk duygusu (bir de utanmak olmasa / dünyayı seviyorum demektir), umutsuzlar parkı'ndan sonra bir varoluş sorunu olarak yeniden ve sık sık ele alınacaktır:
  
  durmadan suçlusunuz ve artık kendinizi
  gücünüz yok ödemeye.
  
  albert camus, sisyphe efsanesi'nde şöyle diyor: "... boşluğun çok şeyler anlattığı, günlük hareketler zincirinin koptuğu, yüreğin kendisini yeniden düğümleyecek halkayı boşu boşuna aradığı o garip ruh hali (ni tanımlayan bir "hiç") uyumsuzluğun ilk belirtisi gibidir."
  edip cansever'in "bir hiçin bir ağızla durmadan kemirildiği" evreninde iğreti bir yüz ediniyor kişi, iğreti konuşmalara giriyor, içki içiyor, iskambil oynuyor ve "o kadar avunuyor ki anlaşmaya başlıyor çaresiz."
  
  gözlerimizi sallantılı bir denize bırakır gibi içimize bıraktık."^**
• asım bezirci'den, "umutsuzlar parkında bir umutlu ile konuşma":
  
  "(...)
  asım bezirci: "umutsuzlar parkı"nı günümüzün çoğu mutsuz, bunaltılı, tedirgin insanının serüveni sayıyorum ben. buna kahramanı "çağdaş insan" olan bir öykü de diyebilirim.
  
  edip cansever: bunaltı, mutsuzluk, tedirginlik sözcükleri tek başına düşünülürse, bir eksikliği, güçsüzlüğü, yüreksizliği işaret ediyor sanki. öyle ya günümüz insanı sadece bu kavramların kölesi midir? rahatlarına düşkün insanların barınağı mıdır dünyamız? buna evet demek zor. yoksa kişinin kötülüğe, baskıya, bağnazlığa karşı duruşunu nasıl yorumlardık. demek hesapta başka şeyler de var. varlığımızın koruyucusu olmaktan vazgeçemiyoruz bir türlü. daha doğrusu bütün yönelişlerimizin, bütün çabalarımızın anlamı bu. bunaltılar, mutsuzluklar, tedirginlikler de aynı oranda artıyor. toplumun zenginliği, japon estampları gibi silik, yaşantısız, rahat insanlar sağlamıyor.
  umutsuzlar parkı'ndaki kişileri umutlarına yön arayan kişiler olarak bellemek daha doğru olur.
  
  asım bezirci: peki, bizim toplumumuza özgü bir yanı yok mu bu arayışın?
  
  edip cansever: elbette var. örneğin bizdeki bunalım ekonomik koşullarla birlikte düşünülebilir. batılı insan kendi yarattığı uygarlık içinde, duyarlığını yerleştirecek bir ortam arayabilir. biyolojik bir makine olmaktan kurtulmak onun en doğal hakkıdır. ama bizim toplumumuza gelince öyle mi? önce makineleşmenin sancısını çekiyoruz. bu, aydınlar katında daha da belli ediyor kendini. yani sıkıntımız iki katı bizim.
  
  asım bezirci: hitabınız "insana saygı ve güvenle" bitiyor. bundan, insanın bir gün -görece de olsa- bir mutlular parkı kuracağına inandığınız sonucu çıkarılabilir mi?
  
  edip cansever: dedim ya, biz kendimizi yorumlayan henüz bu yorumun sonucuna varmamış bir kuşağız. tuttuğumuz yan kendimizi iyi eleştirmek, durumumuzu tanımak, varlığımızın bilincine ulaşmaktır. şimdilik herkes kendi parkını düşlüyor. bir ehram taşı olmaktan çok, kendi ehramını kurmaya yöneliyor. gelecekteki insanın umudu da, umutsuzluğu da kendine göre olacaktır.
  
  asım bezirci: "umursuzlar parkı"nda sık sık geçen "penguen" sözcüğü ile neyi anlatmak istiyorsunuz?
  
  edip cansever: "penguen" sözcüğü daha çok birinci bölümde geçiyor. kararsız, tedirgin bir insanı, amerikan bilardosunun başında çizgilemek istedim. onun, pengueni her nişanlayışında, yerine getirilemeyen isteklerini belirttim.
  
  asım bezirci: "umutsuzlar parkı"nı önceki kitaplarınızdan ayıran ne? başka türlü sorayım: ne yönden aşıyor onları, ne yönden yaklaşıyor onlara?
  
  edip cansever: ne aşıyor, ne de yaklaşıyor aslında. aynı çizgi üzerinde "ben"i fazlalaştırmaya çalışıyor. bu, öyle sanıyorum ki ilgiler bakımından bir fazlalık. insanla olan ilgilerimi geliştirip, yoğunlaştırmaya tutuyorum belki.
  (...)"
  
  gül dönüyor avucumda / adam yayınları / 5.b, aralık 2000 / s.74-75
• kadıköy kayalıkları. bir diğer adı da cansever oteli imiş. kadıköylü şairler oraya bu adı vermişler.
• (bkz: edip cansever)'den insanın içini gıdıklayan bir şiir....
  
  "...
  biliyorsunuz, size geldim sadece
  kapınızdan aldım, ballı çöreklerinizden
  peki bu sevinmek niye?
  girdim ki içeriye yıllardır soyunuyordunuz
  ve işte giyiniyordunuz yıllarca
  bir mısır, bir roma, belki de yunan elleriyle
  eski bir insandınız merdiven gıcırdıyordu
  her eski daha bir eskiyi uyarıyordu
  otlar ve geyikler duruyordu tanımsız sadelikler içinde
  sesler mi? acı sesler geliyordu erkeksiz, yanık
  bir türlü bakıyor, gene bir türlü soluyordunuz işte
  düşündüm, ama merdiven gıcırdıyordu
  olmazdı sanki gıcırdamasın, ürpermesindi bir yerimiz
  biliyorsunuz olmazdı
  ağzımız koksun, ama koksun, biz iğrençliğe de varız
  yatalım, leş gibi yatalım, öylesine alıştığımız ki bu
  bir kumru bir kumruyu tamamlasın
  bir yılan, bir fare bir deliği kapasın bu
  sadece bu
  
  bak göreceksin nasıl da ayrılmak istiyoruz sonra
  nasıl da kaçmak istiyoruz birbirimizden
  yeniden yeniden yeniden
  yeniden hazırlanıyoruz
  sanki bir güzelliği ödüyoruz
  belki bir güzelliği ödüyoruz
  ..."
• edip cansever "umutsuzlar parkı'nı yazdığım dönemde içimde hala umut vardı" demiştir bu şiiriyle ilgili olarak.
  bir insanı üzünç kemiğinden yakalayıp iliklerine kadar değiştirmeye muktedir bir şiir. ah!
• benim için herhangi bir kısmını alıntılamanın imkansız olduğu şiir.
  bütünüyle, tek satırının bile öylesine yazılmadığını bildiğim ama nasıl bildiğimi bilmediğim.
  
  cansever'i okurken hep acı çekerim, en çok da bu şiiri okurken.
  mideme bir şey oturur, bir çaresizlik hissi...
  hem onun anlattığı karanlığın hissettirdiği çaresizlik, hem de hiçbir zaman onun gibi anlatamamanın.
  
  nasıl bir insan üstü seziştir bu? nasıl dile geliştir? nasıl bir esrime? ya da nasıl bir... ne?
  ne bu? ben hiç tanımıyorum.
  ad koyamıyorum, sadece çok acı olduğunu biliyorum. nasıl bildiğimi bilmiyorum ama...
  
  yaşamanın tüm belirsizliklerini, insanın nefesini kesecek kadar acıyla aktarması...
  doruğa çıkıyor sanki bu şiirde.
  şiiri doruğa çıkıyor.
  kendisi de acının doruğuna sanki...
  
  ne dediğimi bilmiyorum ben artık.
  ama nefes kesici. biliyorum.
• okumaktan en çok haz aldığım şiir. özellikle 7. bap.
  
  hani birden gözleriniz daha berrak görmeye başlar, farkındalık hissi gelir ve etrafı sorgulamaya, eleştirmeye başlarsınız. o kadar. işte o kadar.
• tamamı 14 bölümden oluşan şiirdir, yukarıdaki şiirin 4. bölümüdür.
  
  i
  "...
  biliyorsunuz parkların
  sizi çağıran tarafları
  insanın gizli, karanlık köşeleriyle oranlı
  orada saklanıyor onlar
  çünkü her türlü saklanıyorlar orada
  bir yağmur öncesinin loş sokaklarıyla
  dağınık mavisiyle gözlerinin
  sevgi vermez kadın uçlarıyla
  korkuya, sadece korkuya sığınmış olarak
  eskimiş, kurtlanmış ikonlarıyla kiliselerinin
  yalvaran bakışlarıyla –nasıl da sevimsiz-
  en kötüsü, belki en kötüsü
  bir duygu açlığıyla soluyarak
  parklara yerleşiyorlar, parkların
  onları çağıran köşelerine
  bir karıncayı selamlıyorlar, besili, siyah
  bacak aralarından
  çömelmiş, öyle sakin
  selamlıyorlar
  “günaydın” diyorlar atılmış bir kâğıt parçasına
  kuleler yapıyorlar ayak parmaklarından
  birinci katta bir kibrit çöpü oturuyor
  acılar alıp veriyor dünyadan
  dillerini gösteriyorlar, diz kapaklarını
  bir sıkıntı şiiri gibi
  sıkıntı
  işte
  tam orada duruyorlar
  ..."
• ayrica, 1958 tarihli bir edip cansever kitabinin adidir. kitapta 14 parçalik umutsuzlar parki'ndan baska, amerikan bilardosuyla penguen(5 parça) ve çember (6 parça) adli siirler yer alir.