uzay heparı

• uzay 41 yaşinda ya da 90’lar biraz karanlikti
  
  son zamanlarda türk pop müziğinin ortaya koyduğu eserlerin çoğu tahmin ediyorum 15 sene sonra hatırlanmayacaklar. bu yazıda anlatılan ve uzay’ın emeğinin geçtiği eserlerin en yenisi 15 yıllık ve hala dinliyorum.
  
  levent yüksel’in ”yeter ki onursuz olmasın aşk” şarkısının klibini televizyon’da dönmeye başladığında şarkıyı beğenip albümünü almıştım. albüm bir bütün olarak çok başarılıydı. aynı albümde ”yeter ki onursuz olmasın aşk”ın yanısıra tek başına bir albümü kaldırabilecek “med cezir”, “bu gece son” ve uzay’ın bestesi “kadınım” vardı. işte bu unutulmaz albümün aranjörü tam adı reşat rony uzay heparı olan uzay’dı.
  
  ermeni bir anne ve yahudi bir babaya sahip uzay ailesinin yönlendirmesiyle küçük yaşlarda piyano çalmaya başlamış ve konservatuar’da klasik müzik eğitimi almıştı.
  
  aklında sahne müzisyeni olmak vardı ancak ilk denemesinde klavye(keyboard)’deki tecrübesizliğinin kurbanı olup sezen aksu’nun orkestrasından atılmıştı. klavyede tecrübe kazanıp kısa sürede sezen aksu’nun orkestrasındaki yerini aldı.
  
  1991
  
  nisan 1991’de sezen aksu’nun gülümse albümü çıktı.
  
  1991 büyük değişimlerin yaşandığı iç sıkıcı bir seneydi. sscb dağıldı, doğu bloğu çöktü, ülkeler bölündü, baba bush’un yönetimindeki abd irak’a girdi, trt bize canlı yayında kahvaltı eden abd askerlerini gösterdi(soğuk bir ocak sabahıydı). şehirlerde dev-sol, güneydoğu’da pkk sürekli silahlı eylem yapıyordu. pkk bu dönemde gerilla taktiklerini bırakıp 500 kişiyle saldırı yapıp(dağlıca) gövde gösterisi yapıyordu. darbe sonrası siyaset yapması yasaklanan 80 öncesi parti liderlerinin siyaset yasağı kalkmıştı. bir sene içinde 3 başbakan değişti(yıldırım aktuna, mesut yılmaz, süleyman demirel). o kadar sıkıcı bir yıldı ki “bizimkiler” izlemek bile eğlenceli geliyordu.
  
  bu yıl aşkın nur yengi’nin “hesap ver” albümü çıktı. bu albümden bugün hala hatırlayabileceğimiz “serserim benim” şarkısının bestesi ve düzenlemesi uzay’a aitti. zaten oldukça ön planda olan klavye sesi, şarkının bir klavyecinin elinden çıktığının kanıtıydı. bu şarkının bir diğer özelliği de o dönem aralarındaki yaş farkından dolayı çok tartışılan uzay-sezen aksu ilişkisini sezen aksu’nun kaleminden açıklamasıydı.
  …
  bir yanda sen, bir yanda tövbeler
  bir yanım karşı koyar bir yanım ister
  
  serserim benim, deli dolu sevgilim
  kor gibi sıcak yada sular gibi serin
  gelme uzak dur korkuyorum çok
  çılgınlık bu halim yok
  …
  
  1992
  
  1992 yılında sezen aksu’nun başka bir yardımcı vokali sertab erener “sakin ol” albümüyle hızlı bir çıkış yaptı.
  
  1992 yılı bizim neslimizin yıkıcı depremin ne olduğunu erzincan depreminde öğrendiği yıldı. 1992 nevruz’unda 57 kişi öldürüldü. beyaz balina aydın bu sene misafirimiz oldu.vergi rekortmeni matild manukyan’dı. polisle dev-sol arasındaki kan davası devam ediyordu. oturduğum mahallede bir otomobil bombalandı. galata köprüsü yandı/yakıldı. show tv yayın hayatına başladı.
  
  işte böyle bir dönemde çıkmıştı “sakin ol”. albümdeki şarkıların çoğunun düzenlemesi uzay’a aitti. “sakin ol” şarkısının bestesi uzay ve sezen aksu’nun ortak eseriydi. bu albümden hatırlayabileceğimiz “vurulduk” uzay’ın tek başına yaptığı bir besteydi. bizim neslimiz “sakin ol”un deli saçması klibini hatırlayacaktır. klipte “yorum yok, sorun yok” olarak tanımlanan takma burunlu karakteri uzay canlandırmıştı.
  
  1993
  
  1993 yılına geldiğimizde uzay’ın üretiminin hızla arttığına şahit oluruz.
  
  1993 türkiyesi’nde bizde iz bırakmış pek çok olay olmuştu. uğur mumcu bu sene katledildi. adnan kahveci öldü/öldürüldü. jandarma genel komutanı eşref bitlis öldü/öldürüldü. özel radyolar bir süre kapatıldı. beyaz balina aydın tekrar karadeniz’de görüldü. bugün yaşadığımız türkiye’nin baş mimarı turgut özal bıraktığı iyi ve kötü eserlerle öldü/öldürüldü. pkk otobüslerden indirdiği 33 silahsız eri kurşuna dizerek şehit etti. sivas’ta aydınlar yakıldı.
  
  bu kadar kötü olay art arda gerçekleşirken kariyerinin zirvesinde yıldızlar istanbul’a yağıyordu. 5 ay içinde guns n’ roses, metallica, bon jovi, michael jackson, madonna istanbul’da sahne aldı.
  
  işte böyle bir dönemde uzay’dan 2 bomba albüm(levent yüksel-med cezir ve sezen aksu-deli kızın türküsü) ve ilk oyunculuk denemesi geldi. “gece, melek ve bizim çocuklar” oldukça ağır tempolu bir film olmasına rağmen izleyiciyi içine çeken bir atıf yılmaz yapımıydı. film çekildiği dönemin iç sıkıcı havasını taşıyordu. bu filmde başrol oynayan 2 genç oyuncu da şuan aramızda değil.
  
  müziğe dönersek bence “med cezir” albümünün türk pop’unda önemli bir yeri vardır. uzay’ın aranjörlüğünde aynı sene çıkan “deli kızın türküsü” albümü de biz hala dinlediğimiz çok güzel şarkılarla tanıştırdı. “masum değiliz”, “kalbim ege’de kaldı” ve “küçüğüm” şarkılarını bu albümde dinledik. “masum değiliz” şarkısıyla uzay’ın besteci kimliğiyle de genç yaşta ne kadar başarılı olduğunu görürüz. “masum değiliz” şarkısının sözlerini sezen aksu’yla birlikte meral okay yazmıştı.
  
  …
  kalbini bir mektup gibi buruşturulup fırlatılmış
  kendini kimsesiz ve erken unutulmuş hissediyorsan
  içindeki çocuğa sarıl sana insanı anlatır
  eller günahkâr
  diller günahkâr
  bir çağ yangını bu bütün
  dünya günahkâr
  masum değiliz hiç birimiz
  …
  
  “sude” uzay’ın hayran olduğu bir mfö şarkısıydı ve farklı bir düzenlemeye sahipti. “küçüğüm” şarkısında uzay’ın albümlerde çok sık çalmadığı piyano’yu nasıl çalabildiğini bizlere dinletiyordu.
  …
  küçüğüm daha çok küçüğüm bu yüzden sonsuz endişem
  savunmam bu yüzden bu yüzden bir küçük iz bırakmak için didinmem
  ne kadar az yol almışım ne kadar az yolun başındaymışım meğer
  elimde yalandan kocaman rengârenk geçici oyuncak zaferler
  …
  
  hiç de oyuncak olmayan başarıla imza attığında uzay sadece 25 yaşındaydı. uzay’ın tamamını yaşayabildiği son sene 1993’tü.
  
  1994
  
  1994 yılının ilk 5 ayında olanların çoğunu hala hatırlıyoruz. zorunlu askerlik 15 aydan 18 aya çıkarıldı. hasan mezarcı(sonradan mesihliğini ilan edecek arkadaş) atatürk’e meclis çatısı altında küfretti. dep başkanı hatip dicle bombalı saldırıda şehit edilen yedek subay(asteğmen) öğrencileri için “yedek subay öğrencileri askeri hedeftir” açıklamasını yaptı. sonraki süreçte dep’li milletvekilleri meclis çıkışında gözaltına alındı. recep tayyip erdoğan’la bu sene belediye başkanı olunca tanıştık.
  
  aynı dönemde uzay 2 albümün aranjörü olarak çalışmalarını sürdürüyordu. bunlardan biri demet sağıroğlu’nun “kınalı bebek” albümü, diğeri sertab erener’in “lâ'l” albümüydü.
  
  her iki albümü de bitiremeden 20 mayıs 1994’te demet akbağ’ın viyadük üstünde duraklama yapan otomobiline motosikletiyle çarptı. 11 günlük yoğun bakım döneminden sonra 31 mayıs 1994’te hayatını kaybetti. uzay’ın sahnede kullandığı klavyelerden biri yamaha dx7 synthesizer idi. motosikleti de yamaha tdm850 idi. uzay’ı hayata bağlayan da alıp götüren de bir yamaha’ydı.
  
  baba olacağını öğrendikten 1 gün sonra kaza yaptığı için kendisine çok benzeyen oğlunu hiç göremedi. öldüğünde 26 yaşını bitirmemişti ama geride pek çok eser bırakmıştı.
  
  yazımı ben değil uzay bitirecek.
  
  “genel bir sorumsuzluğum var hayata karşı
  tek sorumluluğum piyano, müzik
  ne yapacağımı bilememek özgürlüğümü yaşatıyor bana
  ve bu durum çok hoşuma gidiyor
  yaşlılığı çok düşünüyorum ben
  yaşlandığım zaman bu heyecanları yine taşıyacağım mı diyorum
  attila ilhan'ın bir lafı vardır ya, aslında idam mahkumlarıdır yaşlılar, diye
  bu yüzden her şeyi yaşamak istiyorum
  hızlı yaşamaktan ben de zaman zaman korkuyorum
  ama ilerisini şimdiden göremem
  yani hızlı yaşayıp bütün yaşanacak şeyleri tüketmekten korkuyorum
  bazı keyifleri belirli yerlere bölmeye çalışıyorum ama
  yaşanacak çok şey de var”
• türkiyenin müzik alanındaki james dean'idir kendisi.
  
  zamanın şaheseri olan kınalı bebek onun eseridir.
  sahi o albümden arnavut kaldırımı videosunu izlediniz mi hiç. şimdinin kliplerine taş çıkarır.
  burda, sözlükte tüm zamanların en iyi türk albümü başlığına birinci sıradan giren med cezir albümü var ya, işte o albümde uzay heparı imzası vardır.
  
  düşünün ki, melih kibar genç yaşta ölseydi, onno tunç dağa daha erken bir vakitte çakılsaydı...nelerden mahrum kalırdık? bi düşünün.
  işte bizi onlardan mahrum bırakarak gitmiştir uzay heparı
  
  adıyla dalga geçmeden evvel bilin istedim.
  öyle güzel bir adam için öyle çirkinsiniz..
  bu dünyadan onlar erken gidiyor, ama sizin gibiler yaşıyor ya, amk böyle adaletin ben.
• sezen aksu 'nun kendisi hakkında şöyle konuştuğu efsane müzisyen.
  
  yasemin bozkurt : uzay'la olan beraberliğinden kalan izler nedir?
  sezen aksu : o kadar özel birisiydi ki çok derin bir şefkat çok derin bir sahiplenme hissettim ben ona karşı. hatta ona da söyledim bunu , oğluma ve kardeşime olan düşkünlüğüm gibi.sadece oğlum ve kardeşim oldukları için değil onlarda değer verilecek çok önemli şeyler buluyorum. ananemin bir lafı vardır “sırf doğurdum diye sevmek zorunda değilim” mutlaka bir takım hasletlerin olması gerekiyor. ve olağanüstü bir yetenekti. çok ince süzülmüş, çok genç yaşta olgunlaşmış, son derece esprili bir o kadar da duyarlı , hayatımın içinde olmasından dolayı tanrı 'ya şükrediyorum. yani beylik bir laf vardır akıl yaşta değil baştadır diye. ama bunu daha iyi ifade edecek başka cümle yoktur. çok derin bir sızı kaldı ama işte artık hayatı olduğu gibi kabul edip kavramaya başladıktan sonra size nasip olan güzel şeylerin kadrini kıymetini daha iyi anlıyorsunuz. adı üstünde uzay. sanki uzaylıydı bunu hep kendi aramızda konuşuyoruz. çok ileriydi gerçekten. yani bilmiyorum bazen yazmayı düşünüyorum ama bazen niye yazayım bunlar çok özel şeyler diyorum. ama öyle birisini , o yaşta öyle birisini daha önce hiç tanımadım.
  yasemin bozkurt: biraz önce uzay'ın resimleri eşliğinde küçüğüm şarkısını dinledik. biraz bize mırıldanır mısın?
  sezen aksu: (gözleri dolar, birkaç saniye bekler) mırıldanamayacağım yasemin…(ağlamaya başlar)
  
  yasemin'in penceresi (1997)
• 21 temmuz 1969'da doğduğu için babası ona bu ismi vermiştir.
• nedense bulastigi albümler hep basucu albümlerim olmus, erken yitmis kücük prens. zuhal olcay 'in 'kücük bir öykü bu ' sunda piyano calarak ilk kez görünmesi. sonra sezen aksu 'yla bulusmasi. onunla deli kizin türküsü'nde akabinde sertab erener 'in lal, levent yüksel'in med cezir , askin nur yengi'nin sirami bekliyorum albümlerinde aranjörlük yapmasi...
  
  son isi türk pop müzigindeki en özel ve bütünlüklü albümlerden olan demet in kinali bebek albümüdür. diyebilirim ki , uzay hepari öldügünden beri türk müzik dünyasinda ayni heyecani doguran baska bir aranjör gelmedi, gelemedi.
  
  gözlerindeki hüznün anlaminin genc ölümünde gizli oldugunu anladigimiz müzisyen, oyuncu, adam.
• lisedeyken^* pek okula uğramayan, bunun üzerine hocasının, arkadaşı vasıtasıyla onu çağırması üzerine, hocasına "hayrola?" diye cevap veren öğrenci.
  (bkz: yaran öğretmen öğrenci diyalogları)
• kesinlikle kendisine hakaret maksadıyla yazmıyorum, nur içinde yatsın... amma velakin ben küçükken, ufacık beynimle "hepar"ı bir çeşit hayvan (kaplan benzeri...), "uzay heparı"nı da o hayvanın cinsi sanıyordum. kedi, van kedisi gibi; hepar, uzay heparı...
  
  edit: how i met your mother izliyorsanız denk gelmişsinizdir; bir durum vardır da farketmezsiniz, biri söyleyince şakkadanak dank eder. hatta dizide cam kırılma efekti ile oluyordu bu aydınlanma anı. ne zaman bu uzay heparı olayını anlatsam insanlarda böyle bir aydınlanma anı oluyor. bir de başta yazmadım ama ben baya 14-15 yaşıma kadar böyle düşünmeye devam ettim. mantığını sağlam kurmuştum çünkü. benim gözümde bu bir adam değil, gruptu. grup da ismini bu hepar isimli hayvandan alıyordu, sadece enteresanlık olsun diye başına uzay koymuşlardı. asteroid kaplumbağsı gibi..
• besteci, aranjör ve enstrümanist olarak katkida bulundugu yapimlar:
  
  kücük bir öykü bu | zuhal olcay | 1988
  klavye: uzay hepari
  
  iki cift laf | zuhal olcay | 1990
  piyano: uzay hepari
  
  hesap ver | askin nur yengi | 1991
  serserim benim (söz: sezen aksu / müzik + düzenleme: uzay hepari)
  karanfil (söz: sezen aksu / müzik: sezen aksu + uzay hepari / düzenleme: uzay hepari)
  
  dag cicegi | akrep nalan | 1991
  piyano: uzay hepari
  
  sakin ol | sertab erener | 1992
  aldirma deli gönlüm (söz + müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  sucluyum (söz: sezen aksu / müzik: attila özdemiroglu / düzenleme: uzay hepari + attila özdemiroglu)
  sakin ol (söz: sezen aksu / müzik: sezen aksu + uzay hepari / düzenleme: uzay hepari)
  vurulduk (söz: sezen aksu / müzik + düzenleme: uzay hepari)
  unutamadim (söz: sezen aksu / müzik + düzenleme: uzay hepari)
  oyun bitti (söz + müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  elele (söz + müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  o ye (söz: aysel gürel / müzik: attila özdemiroglu / düzenleme: uzay hepari + fahir atakoglu + tahir atakoglu)
  
  med cezir | levent yüksel | 1993
  yeter ki onursuz olmasin ask (söz: sezen aksu / müzik: sezen aksu + uzay hepari / düzenleme: uzay hepari)
  med cezir (söz: sezen aksu / müzik: levent yüksel / düzenleme: levent yüksel + uzay hepari)
  istanbul (söz: sezen aksu / müzik: fahir atakoglu / düzenleme: uzay hepari)
  kadinim (söz: sezen aksu / müzik + düzenleme: uzay hepari)
  beni birakin (söz: sezen aksu / müzik: onno tunc / düzenleme: uzay hepari)
  ucurtma bayramlari (söz: sezen aksu / müzik: onno tunc / düzenleme: uzay hepari)
  dedikodu (siir: orhan veli / müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  bu gece son (söz + müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  yeniden basla (söz: sezen aksu / müzik: fahir atakoglu / düzenleme: uzay hepari)
  
  sirami bekliyorum | askin nur yengi | 1993
  imdat (söz: sezen aksu / müzik: askin nur yengi + uzay hepari / düzenleme: fahir atakoglu)
  unutursun (söz: sezen aksu / müzik: sezen aksu + uzay hepari / düzenleme: uzay hepari)
  
  deli kizin türküsü | sezen aksu | 1993
  sude (söz: mazhar alanson + özkan ugur / müzik: özkan ugur / düzenleme: uzay hepari)
  masum degiliz (söz: sezen aksu + meral okay / müzik: uzay hepari + sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  adem olan anlar (söz: sezen aksu / müzik: sezen aksu + uzay hepari / düzenleme: uzay hepari)
  deli kizin türküsü (siir: gülten akin / müzik: sezen aksu + bülent özdemir / düzenleme: uzay hepari)
  dert fasli (söz: sezen aksu + sehrazat + yelda karatas / müzik: özkan ugur + sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  tenna (siir: nazim hikmet / müzik: onno tunc / düzenleme: uzay hepari)
  dua (söz: sezen aksu / müzik: anonim / düzenleme: uzay hepari + attila özdemiroglu)
  kücügüm (söz + müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  
  nükhet duru | nükhet duru | 1994
  yasaksa yasak (söz: bülent cinar / müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  sürgün (söz + müzik: sehrazat / düzenleme: uzay hepari)
  cay (söz: nükhet duru / müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  
  kinali bebek | demet sagiroglu | 1994
  kinali bebek (söz: sehrazat / müzik + düzenleme: uzay hepari)
  yagizim (söz: sezen aksu / müzik: sehrazat / düzenleme: uzay hepari)
  bicare (söz: sehrazat / müzik + düzenleme: uzay hepari)
  gönlünce yasa (söz: demet sagiroglu / müzik: paul danney / düzenleme: uzay hepari)
  hazan mevsimi (söz + müzik: demet sagiroglu / düzenleme: uzay hepari)
  bu saatten sonra (söz + müzik: sehrazat / düzenleme: uzay hepari)
  oyunbozan (söz + müzik: sehrazat / düzenleme: uzay hepari)
  yadigar (söz: sehrazat / müzik: demet sagiroglu / düzenleme: uzay hepari)
  benden vazgecme (söz + müzik: sehrazat / düzenleme: uzay hepari)
  
  la'l | sertab erener | 1994
  rüya (söz + müzik: sezen aksu / düzenleme: uzay hepari)
  la'l (söz: sezen aksu / müzik: fahir atakoglu / düzenleme: uzay hepari)
  dargin degilim (söz: sezen aksu / müzik: fahir atakoglu / düzenleme: uzay hepari)
• bugun alakasız bir zamanda aklıma izlediğim bir roportajı gelen guzel insan. roportajı yapan arkadas uzun guzel saclarını neden kestigini soruyordu o na. o da her zamanki uslubuyla cevap veriyordu:
  (hatırladıgım kadarıyla)
  
  - ya bir gece zeynep le cok içmiştik. sacını keseyim mi dedi. sabah kalktıgımda bu haldeydi...
• ne zaman adı geçse 2 şey gelir aklıma. birincisi motoruyla arkadan çarptığı demet akbağ'a ait o gıcık ford taunus, ikincisi de çocuk aklımla "heparı" ismini anlamlandırma biçimim.
  
  efendim, malumunuz "uzay heparı" pek sık rastladığımız bir isim kombinasyonu değil. "uzay"ın anlamını biliyoruz ama "heparı"ya gelince benim için işler değişiyordu. çünkü kelimeyi "hep" ve "arı" şeklinde ikiye ayırmayı akıl edemiyor, bu yüzden de "hepar" diye bir şeyin olduğunu zannediyordum. evet "hepar". hatta heparların çeşitleri olduğunu ve bunların "galaksi heparı", "uzay heparı", "gezegen heparı" gibi abuk subuk belirtisiz isim tamlamalarıyla adlandırıldığını sanıyordum. hatta kendi kendime "hepar dedikleri bir ışık kümesi veya ışıma gibi bir şey olsa gerek" diye muhteşem çıkarımlar yaptığım da oluyordu.
  
  kendisini böyle bir gülümsemeyle anmak istedim...