bagration harekatının devamı niteliğinde olan başarılı bir kızıl ordu taarruzu. ikinci dünya savaşının en kanlı şehir çarpışmalarından olan berlin muharebesinin arka planı esasen burada başlar. savaşın sonunda kızıl ordu’nun taarruz çıkış hatları berlin’in dış yerleşimlerine 70 km uzaklıktaydı. bundan sonrası seelow tepeleri muharebesi, bir sonraki ise doğrudan berlin’dir. zaten vistül-oder'den sonra zorlanan alman savunması, topu topu iki ay sonra seelow'da, sovyet topçusunun şiddetine girecek ve ruslar, tarihin gördüğü en büyük topçu taarruzunu berlin kesimine yöneltecekti.
esasen bu taarruzun önemi, sovyet birliklerinin alman cephesini yarmasının yanı sıra, günde 30-40 km gibi bir hızla ilerleyip berlin'e 70 km uzaklıktaki oder nehrine yaklaşmasıdır.
müzikstalin, batılı müttefiklere, ocak ortasında vistül hattından onların ren hattına tasarladıkları taarruzla (vistül-oder taarruzu başlamadan evvel almanların ardenler karşı taarruzu yüzünden geciken) aynı zamana rastlayacak yeni bir taarruz başlatacağını bildirmişti. batı'daki yüksek çevrelerde rus taarruzuna dair büyük beklentiler yoktu. rusların hava koşullarına ilişkin bazı kuşkuları, rus kuvvetleri hakkında yeterli bilginin esirgenmesinin sürdürülmesi ve rusların temmuz sonunda vistül hattına ulaştıktan bu yana uzun süre hareketsiz kalması, rusların neler yapabileceklerine ilişkin küçümseme eğiliminin canlanmasına katkıda bulunmuştu.
aralık'ın sonunda önce , savaşın bu umutsuz geç döneminde, wehrmacht'ın kurmay başkanlığına getirilmiş olan heinz guderian, hayra alamet olmayan raporlar almaktaydı. kara kuvvetleri istihbaratı'na bağlı "doğu yabancı orduları" kısmının başkanı olan reinhard gehlen (daha sonra abd tarafından devşirilip cia'nın temellerini atacaktır), baltık denizi ve karpatlar arasındaki cephede taarruza hazır 225 rus piyade tümeni ve 22 zırhlı kolordunun tespit edilmiş olduğunu bildirmişti. istihbarat raporlarını incelerken alman karargahındaki kurmayların şöyle içten bir hassiktir çektiklerini tahmin etmek için çok fazla şeye gerek yok.
ancak guderian, muazzam rus hazırlıkları hakkındaki bu uğursuz raporları führerine arz ettiğinde hitler, buna inanmayı reddetti. ve rus hazırlıkları için
"cengiz han'dan bu yana en büyük aldatma! bütün bu zırvalardan kim sorumlu?"
diye öfkeyle kurmay heyetine bağırdı. hitler, himmler ve ss istihbarat teşkilatı'nın raporlarına güvenmeyi tercih etti. çünkü himmler ve waffen ss, hitler'e duymak istediklerini söylüyordu.
hitler, ardenler bölgesindeki karşı taarruzu durdurmak ve birlikleri doğu cephesi'ne nakletme fikrini "şu anda batı'da tekrar kazanılmış olan üstünlüğü" muhafaza etmenin çok önemli olduğu gerekçesiyle reddetmişti. fransa üzerinden alman sınırına dayanan general patton, bradley, eisenhower ve montgomery'nin üzerine yönelttiği walter model'ın b ordular grubunun başlattığı ardenler taarruzunun başarılı olacağına çok emindi. ne var ki birbirlerinden nefret eden üç generalin (patton-montgomery ve bradley) alman taarruzunun en kritik anında hasımlıklarını bir kenara bırakması ve montgomery ile bradley'in cephesi yarılırken patton'un 5.kolordusunun hücumu sayesinde hitler'in ütopik bir şekilde planladığı ardenler taarruzu, patton tarafından durdurulmuştu.
hitler aynı zamanda, guderian'ın, şu anda baltık devletleri'nde tecrit edilmiş durumda bulunan 26 tümenden oluşan ordular grubunun denizden tahliye edilmesi ve almanya girişlerini takviye etmek için geri getirilmesi gerektiğine ilişkin tekrarladığı talebini de reddetmişti. hitler'in stalin ile benzer olarak anlayamadığı şey, ikinci dünya savaşında amacın boş toprak parçalarını savunmak değil, muharip birlikleri korumak olduğuydu. hitler'in aktif savunma anlayışını reddedip "bir adım geri çekilmek yok!" emirleri önce stalingrad'da paulus komutasındaki 6. ordu'nun ruslar tarafından imhasına, sonra rommel'in libya'da çıkmaza girmesine ve şimdide kuzeyde 26 tümenlik devasa bir kuvvetin tamamen hitler'in sanrılarına kurban gitmesine sebep oluyordu.
burada biraz daha açalım, hitler neden 26 tümen askeri rusların insafına terk etti?
kartacalı hannibal'in cannae'de ; zhukov'un vistül-oder taarruzundan 2 sene önce kursk'da ve japonlar ile amerikalıların saipan, okinawa ve tarawa'da başarıyla uyguladıkları bir anlayış vardır, biz buna "defence in depth" veya "elastic defence", türkçe adıyla esnek savunma veya derinlemesine savunma anlayışı diyoruz.
en basit haliyle ifade etmemiz gerekirse,
esnek savunma zaman kazanmak için yapılır. güçlü düşman karşısında arazi terk edilebilir ama eldeki kuvvetler daha elzem bir durumda yapılacak karşı taarruzlar için elde tutulur. bir arazinin her ne pahasına olursa olsun savunulması amacıyla birliklerin kuşatılıp imhasına müsaade edilmez. derinlemesine savunma, aktif savunma anlayışı içerisinde daha başarılı olur. böylece ricat halinde dahi etkili bir yıpratma savaşı başarıyla icra edilebilir. hitler'in anlamadığı da bu idi işte. ikinci dünya savaşı gibi bir savaşta, hitler'in salt ideolojik bir bakış açısıyla verdiği bu emirler, milyonlarca alman askerinin esir düşmesine ve ölümüne yol açmıştır. zira hitler, "bütün mevziler her ne koşulda olursa olsun elde tutulmalıdır" diyordu. benzer şekilde stalin de 1941'de amerikalı danışmanlara "sovyet ordusunda geri gitmek, ileri gitmekten daha çok cesaret ister." diyordu. hitler bu anlayışı reddetmekle almanya'nın yenilgisini hızlandırmaktan başka bir amaca hizmet etmemişti. stalin de askerlerini boşu boşuna kaybetmekten başka bir amaca hizmet etmemişti...
hepsi de liderlerinin göz göre göre yaptıkları hatalara kurban gitmişti bu zavallı askerlerin.
guderian karargahına döndüğünde, nihai darbe olarak hitler'in kendisi teftişteyken yokluğundan istifade etmiş ve polonya'daki iki panzer tümenine budapeşte'ye yardım etmek için güneye macaristan'a gitmesini emretmiş olduğunu görmüştü. bu durum 1100 km uzunluğundaki ana cepheyi tutmak için yayılmış 50 zayıf alman piyade tümenini desteklemek için guderian'a sadece 12 seyyar ihtiyat tümeni bırakmıştı. burada bir ekleme daha yapalım, hitler, özellikle 20 temmuz suikast ve darbe girişiminden sonra wehrmacht'a güvenmiyordu. gehlen'in rus taarruzuyla alakalı istihbarat raporlarına güvenmemesinin de, guderian ve manstein gibi çok değerli kurmaylarının tavsiyelerini dinlememesinin de bunda etkisi vardır. dahası, waffen-ss ile wehrmacht askerleri arasında da derin bir uçurum şimdiden oluşmaya başlamıştı. hitler 20 temmuz 1944 sonrasında iyice artan paranoyası yüzünden rommel'i bile intihara zorlamış, daha sonra onun adına bir de askeri tören düzenlemişti.
batılıların, rusların kapasitelerine dair kuşkuları almanların budapeşte'ye yaptıkları karşı taarruz haberiyle arttı. batılı müttefiklerin son karşı taarruzda maruz kaldıkları şok sonucunda almanların budapeşte'ye düzenledikleri karşı taarruzun gücünün yüksek olduğunu düşündüler. kuşatılmış durumdaki budapeşte'ye karşı girişilen karşı taarruz birkaç gün kaygı verici bir ilerleme kaydetti. kentin 65 km batısında komorn yakınlarında başlayan karşı taarruz, kuşatma altındaki garnizona olan mesafenin yarısından fazlasını kat etti. ne var ki daha sonra şiddetli mukavemet karşısındaki taarruzu sürdürme ısrarı ağır zayiata neden olan bir başarısızlığa dönüştü.
dolaylı olarak maruz kalınan bedel daha ağırdı. bu yeni müstahkem mevki savunma sisteminin (hedgehog) mukavemet gücü hitler'in muharebede çok uzun süre ısrar etme konusundaki karakteristik eğilimini cesaretlendirmişti. sonuçta oradaki birlikler kuşatılınca, ikinci bir stalingrad'dan kaçınma endişesi onu daha derin sorunlara yol açan bir adımı atmaya sevk etti, zira her ne kadar rusların beklenen kış taarruzunu karşılamak için polonya'da hazır bekletilen iki değerli panzer tümeni budapeşte'ye yardım teşebbüsünde öncü birliği teşkil etmesi amacıyla yılbaşı arifesinde alınmış olmakla birlikte, hitler yine de rusların taarruzundan evvel vistül hattından bunu telafi edecek herhangi bir geri çekilmeye izin vermeyecekti. bu zayıflayan hat, zamanında geri çekilmek suretiyle taarruzun şiddetini azaltarak kontrol altına lamak yerine, taarruzun bütün gücüne dayanmak zorunda bırakıldı. hitler ders çıkarmayı reddederek, bir kez daha "ne pahasına olursa olsun" bulunduğu hatta tutunmaya" ilişkin saçma sapan bir hareket tarzının ve derinlemesine savunma anlayışının amına koymakla psikolojik değerleri stratejik önemine mağlup etti ve bu durum, almanların bir kez daha iflasına yol açtı.
rus yüksek komutanlığı (stavka), almanların vaziyetinin temel zayıflığından yararlanmak için iyi hazırlanmıştı. harekatın ivmesinin devam ettirilmesinin belirleyici öneini ve çok büyük bir alana yayılan ulaşım ve lojistik tesislerin meydana getirdiği olumsuzlukların tam anlamıyla farkına varan rus yüksek komutanlığı, yeni cephenin gerisindeki demiryolları onarılana ve kıta avrupa'sının dar hattından kendisinin geniş hattına dönüştürülene kadar karşı taarruzu erteledi. demiryolu indirme (dağıtım) istasyonlarında bol miktarda ikmal malzemesi toplanmıştı. asıl hedef, hala zarar görmemiş ve müttefik bombardımanlarından korunmuş,önemli bir alman endüstri bölgesi olan, yukarı silezya'nın ele geçirilmesiydi. bu hedefin ele geçirilmesi güney polonya'da vistül nehri üzerindeki baranov köprübaşından neredeuse 160km'yi aşan bir ilerlemeyi gerektiriyordu. fakat, stalin ve kurmay başkanı aleksandr vasilievskiy'nin çerçevesini çizmiş oldukları büyük planda daha büyük ve derin hedefler vardı. gözlerini oder nehri'ne ve 500 km mesafede bulunan berlin'e dikmişlerdi. taarruzlarının çapını genişleterek, geniş manevra alanının verdiği imkandan yararlanacaklardı. rusların almanlar karşısındaki yaklaşık 1'e karşı 5 sayısal üstünlüklerinden daha da önemlisi artan manevra kabiliyetleriydi. amerikan kamyonlarıyla artan ikmal akışı ruslara artık piyade tugaylarının çok daha fazla bir bölümünü motorize hale getirme ve böylece kendi tanklarının üretimlerinin artmasıyla birlikte yarma harekatındaki başarıyı genişletmek için zırhlı ve seyyar kolordularının miktarını çoğaltma imkanı vermişti. aynı zamanda sayıları artan stalin tankları, rusların vurucu güçlerini artırdı. bu canavarların üzerinde, almanların tiger tanklarında bulunan 88'lik toplarla mukayese edildiğinde 122'lik toplar monteliydi. ayrıca, stalin tanklarının (js ağır tank) zırhları gerçi "king tiger" tanklarının zırhları kadar kalın olmamakla beraber, "tiger" tanklarından daha kalındı.
yeni sefer başlamadan evvel cephe komutanlıkları yeniden düzenlendi ve rusya'nın üç olağanüstü taarruz lideri ana harekatı komuta etmekle görevlendirildiler. ivan konev, güney polonya'daki 1.ukrayna cephesi komutanlığında kalırken, , zhukov merkez bölgede bulunan 1.beyaz rusya cephesi komutanlığını, varşova'nın kuzeyinde narev'de bulunan 2.beyaz rusya cephesi komutanlığına atanan konstantin rokossovsky'den devir ve teslim aldı.
rus taarruzu konev'in kuvvetleri tarafından 12 ocak 1945 günü saat 10:00'da, yaklaşık 50 km genişliğinde ve derinliğindeki baranov köprübaşından başlatıldı. taarruza ikisi tank ordusu olmak üzere, iki hava ordusu tarafından desteklenen yaklaşık 70 tümenden oluşan toplamda 10 ordu katıldı.
başlangıçta, taarruzun yarma hızı, muharebe alanının üzerindeki sis nedeniyle sovyet hava kuvvetleri'nin uçuş yapamaması yüzünden engellendi. ancak, sis taarruz eden birliklerin gizlenmesine de yardımcı oldu. çok iyi sevk ve idare edilen büyük topçu birlikleri savunmayı çok şiddetli bir şekilde, muntazaman dövdü. böylece üçüncü gün, taarruz çıkış hattından 30 km ileride bulunan pinczow'a girilmişti, geniş bir cepheden nida nehri geçildi ve daha sonra başarıyı genişletme safhası başladı. alman cephesinde açılan gedikten içeri dalan zırhlı kolordular, taşkın bir sel gibi polonya düzlüğüne yayıldılar. o an için gediğin genişletilmesi, derinleştirilmesinden daha önemliydi.kielce 15 ocak'ta, kuzeybatı istikametinde lysa gora tepelerinin eteklerine doğru ilerleyen bir kol tarafından ele geçirildi ve böylece zhukov'un cephesinin karşısındaki alman kuvvetlerinin geri cephesi tehdit altına girdi.
zhukov, taarruzunu 14 ocak'ta magnuszev ve pulawy civarındaki köprübaşlarından başlattı. sağ kanadı, kuzeye varşova'nın arkasına doğru ilerledi, sol kanadı ise 16 ocak'ta radom'u ele geçirdi. o gün, ivan konev'in öncü birlikleri, silezya sınırından sadece 50km mesafede bulunan pilica nehri'ni geçtiler. bu arada rokossovsky'nin birlikleri de 14 ocak'ta narev nehri üzerinde bulunan iki köprübaşından taarruza geçmiş ve doğu prusya güney yaklaşma istikametini örten savunma mevzilerini yarmıştı. gedik 320km genişliğindeydi ve şimdi ihtiyatların dahil olduğu yaklaşık 200 tümen seli hep birlikte yarılmış alman cephesinden batıya doğru akıyordu.
17 ocak'ta, varşova, her iki kanattan kuşatmış olan zhukov'un kuvvetlerinin eline geçmiş ve zırhlı birlikler batı istikametinde neredeuse lodz'a kadar ilerlemişlerdi. konev'in ileri kuvvetleri silezya sınırına yakın czestochowa kentini ele geçirdiler ve daha güneydeki krakow kentinin yanından geçip gittiler.
19 ocak'ta, konev'in sağ kanadı silezya sınırına ulaştı, sol kanadı ise krakow'u kuşatma taarruzu ile ele geçirdi. zhukov'un kuvvetleri lodz'u ele geçirdiler ve rokossovsky'nin birlikleri, mlawa yakınlarında, doğu prusya'nın güney girişine ulaştılar. chernyakhovsky'nin ve petrov'un kuvvetleri en dış iki kanattan ilerlemişlerdi. böylece ilk haftanın sonunda, taarruzun derinliği 160 ; cephesinin genişliği ise yaklaşık 640 km'yi bulmuştu.
silezya yaklaşma istikametlerinin geciken himaye görevini ifa etmek için 7 alman tümeni slovakya cephesinden hızla kuzeye doğru kaydırıldı. aslında slovakya'daki birliklerin komutanı olan alman general gotthard heinrici, taarruz patlak vermeden önce kuvvetlerinin bir kısmını ihtiyat birliği olarak vistül hattına tahsis edebileceğini teklif etmişti. ne var ki böyle bir yeniden görevlendirme hem hitler'in bir kez daha derinlemesine savunma anlayışının amına koyarak "her asker bulunduğu hatta savaşmalıdır" ilkesine hem de onun muharebeyi her birliğin görevlendirildiği bölgenin dışındaki alanlarda icra etme alışkanlığına aykırı olarak reddedildi. slovakya cephesindeki birliklerin ve silahların neredeyse büyük bir kısmı başka yerlere sevk edilmiş olduktan sonra, hala birkaç haftadır dayanması, almanların başlangıçtaki gücünün ihtiyacından çok fazla olmuş olduğunu göstermişti. ancak karpatlar'ın kuzey tarafına fazladan 7 tümenin gelmesi, rus taarruzu başlamadan önce gelmiş olacak bir çift tümenden daha az önemliydi. çünkü alman cephesinde açılan gedik, kapatılamayacak kadar genişlemişti ve kanamaya devam ediyordu.
batı polonya'nın birçok kısmı o kadar açıktı ki, şayet mütecavizin üstün gücü ya da geniş arazilerden yararlanacak hareket kabiliyeti varsa avantajlıydı ; harekatın başarısını genişletmesi kolaydı. bu nedenle almanlar, 1939'da bu avantajlardan yararlanmışlardı. artık savunmada olan almanlar hem kuvvetten hem de hareket kabiliyetinden yoksundular. mekanize savaşın bir savunucusu olan guderian, katı savunmanın beyhude olduğunu ve bir yarma taarruzunu durdurmanın tek şansının zırhlı ihtiyat birliklerinin karşı manevrasında yattığını fark etmişti. ne var ki, guderian hem vistül hattı üzerinde kalmaya zorlanmış hem de taarruzdan hemen önce yetersiz zırhlı birliklerinin bir kısmının, budapeşte'ye gönderilmesini görmek zorunda kalmıştı. kalan birliklerin bir kısmını kielce yakınlarında muharebeye iştirak ettirmekle, vistül nehri'nin kıvrımında kuşatılan birliklerin kurtarılması için zaman kazanıldı ; bu nedenle rusların taarruzunun ilk haftasında böylesine muazzam bir yarma harekatında aldıkları 25.000 esir fevkalade azdı. fakat almanların hızlı bir geri çekilme için hareket kabiliyetleri unsurlarındaki giderek artan bir noksanlık üçüncü haftada üç kat daha fazla artarak 86.000'e yükselen esir sayısına yansımıştı. rusların artan hareket kabiliyeti benzer şekilde uzun mesafeli ilerlemelerine yansımıştı.
almanya'nın sınırları içerisinde bulunan kasabalardaki sivil nüfusun acele tahliyesi, rus ilerleyişinin hızının bütün hesapları altüst etmiş olduğunun bir işaretiydi ve alman kuvvetlerini tutunmayı ummuş oldukları ara mevzilerden apar topar attı. konev'in kuvvetleri, 20 ocak'ta silezya sınırını geçtiler ve alman toprakları üzerinde köprübaşı tesis ettiler. daha korkutucu olanı, rokossovsky'nin doğu prusya'nın güney sınırının ötesindeki tarihi tannenberg alanına ulaşmasıydı. bu kez orada, rusların 1914 yılındaki hezimetinin tekrarı olmayacaktı. ertesi gün rokossovsky'nin öncü birlikleri, allenstein kavşağına ulaştılar ve doğu prusya'ya giden ana demiryolu hattını kestiler. doğudan ilerleyen chernyakhovsky ise, insterburg'u ele geçirdi. şiddetli taarruzunu sürdüren rokossovsky, 26 ocak'ta elbing yakınlarında bulunan danzig körfezi'ne ulaştı, böylelikle doğu prusya'daki bütün alman birliklerini tecrit etmiş oldu. buradaki birlikler, kuşatıldıkları königsberg'e çekildiler.
konev dört gün önce, 65 kilometrelik bir cephe üzerinde yukarı silezya endüstri bölgesi kuzeyinde bulunan oder nehri'ne ulaşmıştı. taarruzun ikinci haftasının sonunda, sağ kanadı taarruz çıkış hattından 100 km mesafedeki, breslau'nun güneyindeki 100 kilometrelik cephe boyunca birçok noktada yukarı oder nehri'nin karşısındaydı. diğer kollar, silezya'nın haşkentini kuzeyden sarmışlardı. öncü birliklerin tesis ettiği bu hattın gerisinde bulunan diğer birlikler, gleiwitz kavşağını ele geçirmek ve yukarı silezya endüstri bölgesini tecrit etmek için güney istikametine yönelmişlerdi. bütün bölge, siperler, dikenli tel ve avcı boy çukurlarının bulundukları tanksavar hendekleriyle kaplıydı fakat bu muhtemel müstahkem mevkiyi tutacak kuvvetler eksikti. mevcut ya da gelmekte olanların durumu sivil mülteci akınıyla güçleştiriliyordu. yollar, tahrip olmuş araçlar ve öteberilerle tıkanmıştı. kargaşadan yararlanan rus kolları, cephe engellendiğinde, cephe gerisinden girebildiler. alman hava kuvvetlerinin raporları, rusların ilerlemesinin silezya kasabalarının arasında dolanan muazzam büyüklükteki bir ahtapotun uzun kollarına benzediğini çok canlı bir biçimde tasvir etmişlerdi. almanlar görünüşe göre doğuya kadar uzanan, ikmal malzemeleri ve takviye birliklerle yüklü ucu bucağı olmayan kamyon kolları gördüklerinden bahsediyorlardı.
büyüklüğü açısından daha çarpıcı ve beklenenden daha ölümcül olan, zhukov'un merkez cephedeki her şeyi silip süpüren ilerleyişiydi. zhukov, cepheye eğimli açıdan yaklaşan manevra ile zırhlı birliklerinin büyük kısmını sağ kanadına kaydırdı. bu birlikler vistül ile warta arasındaki koridordan aşağı doğru indi. bu beklenmedik dönüşten, geçide takviye birlik sevk edilemeden önce koridorun en dar kısmında bulunan gniezno'nun doğusundaki göller bölgesine girmek için yararlanıldı. bu harekat onları 23 ocak'ta vistül nehri üzerindeki ünlü torun kalesinin ötesine bromberg'e ulaştırdı. diğer zırhlı birlik kolları daha büyük ulaştırma ve lojistik kenti olan poznan'a yaklaşıyordu. burada daha sert bir direnişle karşılaştılar. müstahkem mevkinin etrafından dolanarak batıya ve kuzeybatıya yöneldiler; hafta sonuna doğru varşova'dan 350 ve berlin'den ancak 160 kilometre uzakta bulunan brandenburg ve pomeranya'ya ulaşmışlardı. aynı zamanda, zhukov'un sol kanadı, warta nehri'ni geçip kalisz'i ele geçirdikten sonra konev'in sağ kanadıyla aynı hizaya gelmişti.
üçüncü hafta, konev'in sol kanadının katowice'nin ve yukarı silezya'daki diğer büyük endüstri kentlerinin işgal edilmeleriyle başladı, aynı zamanda sağ kanadı breslau'nun 65 kilometre kuzeybatısında oder nehri üzerinde bulunan steinau'da yeni bir köprübaşı tesis etti. zhukov'un ileri kuvvetleri, 30 ocak'ta brandenburg ve pomeranya sınırlarını geçtiler ve daha sonra donmuş bulunan oder nehri hattındaki alman direnişinin üstesinden geldiler. 31 ocak'ta, landsberg işgal edildi, aynı zamanda burayı yarıp geçen zhukov'un öncü tank birlikleri, berlin'in eteklerinden 65 kilometre mesafedeki kustrin yakınlarında aşağı oder'e ulaştılar. şu anda rusları, batılı müttefiklerinin ileri mevzilerinden sadece 600 kilometrelik bir mesafe ayırıyordu.
ne var ki, sonunda aşırı yayılma ilkesi, rusların oder nehri üzerinde kurabilecekleri baskıyı azaltma ve alman komutanlığının o hattı birlikte tutmaları için toparlamış oldukları düzenli birliklerin karışımından ve volkssturm adı verilen "yurt muhafızları"ndan meydana gelen karma kuvvetin direnme gücünü artırmada almanların imdadına yetişti. poznan'daki inatçı savunma, rusların ileri kuvvetlerine ikmal malzemeleri ve takviye birliklerini getirebilecekleri güzergâhları tıkamaya yardımcı oldu. ayrıca şubat'ın ilk haftasında eriyen karlar yolları bataklığa dönüştürerek harekâti frenledi, aynı zamanda oder nehri'nin buzlarını çözdü, böylece engel vasfını artırdı. her ne kadar zhukov'un birlikleri, şubat ayı sonuna gelindiğinde geniş bir cephe halinde nehre yaklaşmakla ve kustrin yakınlarında ve frankfurt-an-der-oder hattında birçok geçiş noktalarını ele geçirmekle birlikte, bunlardan istifade ederek başarıyı genişletme harekatına girişecek yeterlilikte kuvvete sahip değildi ve daha sonra orada derinliği olmayan köprübaşlarında hapsolup kaldılar.
konev şu anda, kanatlarda üstünlük sağlamaya ve yan yaklaşma istikametlerinden berlin'e ilerlemeye gayret ediyordu. breslau'nun kuzeyinde yeni köprübaşları tesis eden konev'in kuvvetleri, 9 şubat'ta batıya doğru ileri harekata başladılar ve daha sonra geniş bir cephe üzerinde kuzeybatıya dönerek oder'in sol yakasından aşağı doğru ilerlediler. 13 şubat'ta, berlin'den 130 kilometre mesafedeki sommerfeld'e ulaştılar (nihayet aynı gün budapeşte toplam 110.000 esirle birlikte düştü). iki gün sonra ve 30 kilometre daha ileride neisse nehri'nin oder nehri'ne karıştığı yerin yakınlarına ulaştılar ve böylece zhukov'un ileri kuvvetleriyle aynı hizaya geldiler.
ne var ki almanların savunması bir kez daha dosdoğru aşağı oder ve neisse nehirlerinin oluşturduğu daha kısa hatta püskürtülmekten yararlandı. o hat üzerindeki cepheleri, baltık denizi'nden bohemya dağ sınırına uzanan, 300 kilometreden az olan eski cephe genişliğinin sadece küçük bir kısmıydı. himaye edilecek alanın bu kadar azalması, almanlara durumun aleyhlerine değişmesinden bu yana şimdiye kadar yararlanmış olduklarından daha makul bir kuvvet ve arazi oranı elde etmesine imkan tanımak suretiyle, kuvvet kayıplarının dengelenmesine katkıda bulundu. rus cephesinin gerisindeki breslau hâlâ dayanıyordu ve bu nedenle, nihayet 23 'ocak ta düşen poznan'ın daha önce zhukov'un ilerlemesini engellediği gibi konev'in ilerlemesini arkasından engellemişti. konev neisse nehri'nde, zhukov'un doğrudan taarruzu ise aşağı oder'de durdurulmuş vaziyetteydi. şubat'ın üçüncü haftasına gelindiğinde doğu'daki cephe almanya'nın batı'dan ve iç bölgelerden getirilen takviyelerin yardımıyla istikrara kavuşturuldu. ruslar, meselenin nihayet kati olarak sonuçlandırıldığı ren nehri'ndeki çöküşe kadar, o hat üzerinde baskı ve kontrol altındaydılar.
bununla birlikte, rusları uzakta tutmak için ren nehri'nin savunmasının oder hattının ihtiyaçlarına feda edilmesi gerektiğine ilişkin almanların kaderini belirleyecek kararlarını vermelerine yol açmış olan, rus tehdidinin neden olduğu krizdi. batı cephesi'nden, doğu cephesi'ne sevk edilen tümenlerin gerçek sayısından daha önemli olan, birliklerin büyük kısmının doğuya gönderilmesiydi. böylelikle, ingiliz-amerikan taarruzunun ren'e ulaşması ve onu geçmesi kolaylaşmıştı.