• vergi kanunları hükümlerine aykırı hareket edenlerin carptırılacakları ceza çeşitleri ve miktarları bu bölümde anlatılmaktadır. burada; zopaynan uyar beni gerekende dov beni gibi bir seçenek bulunmadığından vergi ile alakası olan tüm insanların bilmesi gereken kurallar yazılıdır.
    vergi sucları:
    vergi ziyaı sucu
    usulsuzluk fiili
    özel usulsüzlük fiili
    kaçakçılık suçları ve bu suçların oluşum şekilleri ile verilecek cezalar işlenmektedir.
    ayrıca kitabın bu bölümünde pişmanlık ve ıslah, uzlaşma ve cezalarda indirim hükümleri
    bulunmaktadır.
  • vergi ziyaı sucu ve cezası

    madde 341 - vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder.

    şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında gerçeğe aykırı beyanlar ile veya sair suretlerle verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız yere geri verilmesine sebebiyet vermek de vergi ziyaı hükmündedir.

    yukarıki fikralarda yazılı hallerde verginin sonradan tahakkuk ettirilmesi veya tamamlanması veyahut haksız iadenin geri alınması ceza uygulanmasına mani teşkil etmez
    vergi ziyaı suçu ve cezası

    madde 344 -vergi ziyaı suçu, mükellef veya sorumlu tarafından 341 inci maddede yazılı hallerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesidir.

    vergi ziyaı suçu işleyenlere vergi ziyaı cezası kesilir ve bu ceza ziyaa uğratılan verginin bir katına, bu verginin kendi kanununda belirtilen normal vade tarihinden cezaya ilişkin ihbarnamenin düzenlendiği tarihe kadar geçen süre için, bu kanunun 112 nci maddesine* göre ziyaa uğratılan vergi tutarı üzerinden hesaplanan gecikme faizinin yarısının eklenmesi suretiyle bulunur. (anayasa mahkemesi cezanın hesaplama şeklini anayasaya uygun bulmayıp iptal etti.(bkz: #8469353) )

    vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır. (bkz: #8130670)

    vergi incelemesine başlanılmasından* veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra verilen vergi beyannameleri için bu madde uyarınca kesilecek ceza yüzde elli oranında uygulanır
  • usulsuzluk fiili
    madde 351 -usulsüzlük, vergi kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesidir.

    usulsuzluk fiilinin cezalandırılması önem sırasına göre 1.derece ve 2.derece diye ikiye ayrılmıştır. bunlara ait cezalar her yıl gelir idaresi başkanlıgının internet sitesinde yayınlanır.

    usulsuzluk cezaları uygulanırken 1. ve 2. derecenin yanı sıra sermaye şirketlerine ayrı,bilanco esasına göre defter tutanlara ayrı ve diğerlerine ayrı ceza uygulaması öngörmüştür.

    bu cezalardan en sık karşılaşılanları ise:
    1. vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiş olması:
    2. bu kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerden herhangi birinin tutulmamış olması*
    3. defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkan vermeyecek derecede noksan, usulsüz veya karışık olması*
    4. bu kanunun kayıt nizamına ait hükümlerine (madde 215-219) uyulmamış olması (her incelemede inceleme tarihine kadar aynı takvim yılı için tespit edilen usulsüzlükler tek fiil sayılır);
    5. işe başlamanın zamanında bildirilmemesi*
    6. tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olması*

    2005 yılı cari listesi şu şekildedir :
    birinci derece usulsüzlükler
    1- sermaye şirketleri 66 ytl
    2- sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı 42 ytl
    3 - ikinci sınıf tüccarlar 21 ytl
    4- yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar 10,80 ytl
    5- kazancı basit usulde tespit edilenler 5,50 ytl
    6- gelir vergisinden muaf esnaf 2,70 ytl

    ikinci derece usulsüzlükler

    1- sermaye şirketleri 38 ytl
    2- sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı 21 ytl
    3 - ikinci sınıf tüccarlar 10,80 ytl
    4- yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar 5,50 ytl
    5- kazancı basit usulde tespit edilenler 2,70 ytl
    6- gelir vergisinden muaf esnaf 1,50 ytl
  • özel usulsüzlükler ve cezaları
    bu bölümde anlatılan eylemler aslında bir şekilde usulsuzluk fiili içerisinde cezalandırılabilecekken kanun koyucu buradaki eylemlere daha fazla önem vermiş ve verilecek cezaları agırlaştırmıştır. örneğin fatura fiş almama/vermeme eylemi kayıt nizamı hükümlerine göre 1.derece usulsuzluk eylemi sayıp cezalandırması uygun olacakken buna çok önem verdiğinden bu eylemi özel usulsuzluk saymış ve cezasını burada belirlemiştir. aynı şekilde tek duzen hesap planina uymamak kayıt nizamı hükümlerine göre ve geçerli listeye göre sermaye şirketi 66 ytl ceza ödeyecekken eylemin özel usulsuzluge girmesi nedeniyle verilecek ceza 2700 ytl cıkmaktadır.

    bunlardan sık karşılaşılanları ise;
    1.fatura fiş ve bunların yerine gecen belgelerin alınmaması verilmemesi veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; almayandan da vermeyenden de herbirine, her bir belge için 118 -ytl aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının % 10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.

    bu cezanın takvim yılı içinde toplamı 55.000, - ytl geçemez.

    2. yukarıdaki belgeler ve maliye bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespiti halinde, her bir belge için 118, - ytl

    bu cezanın takvim yılı içinde toplamı 55.000, - ytl geçemez.

    3. vergi levhası her tespit için 118, - ytl özel usulsüzlük cezası kesilir.

    4. bu kanuna göre belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve malî tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 2700, - ytl özel usulsüzlük cezası kesilir.

    5. vergi numarası almadan işlem yapanlara 140, - ytl özel usulsüzlük cezası kesilir

    6. yolda maliyeci cevirme yapıyor ise ve dur dediği halde durmayan ticari araçlara 420, - ytl özel usulsüzlük cezası kesilir.
  • bu madde vergi mükellefi olmayan kişi ve kurumları da kapsadığından daha bir önemlidir. vergi daireleri ve vergi inceleme elemanları vergilendirme ile ilgili konularda sizlerden bilgi isteyebilir. bu bilgiyi vereceksin vermez isen bu eylem özel usulsuzlük konusuna girer. ayrıca belli bir süre saklaman gereken defter ve belgeler var. bu belgeleri de istenildiğinde vermek zorundasın. vermezsen yada saklamazsan ne olur?

    1. birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.180, - ytl
    2. ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 550, - ytl
    3. yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 270, - ytl
    özel usulsüzlük cezası kesilir.

    ayrıca maliye bakanlığı belli bir miktarın üstündeki paranın da (8.000 ytl) kasa değil banka aracılığı ile tahsil/tediye zorunlululuğu getirmiştir. buna uymaz illa miktar ne olur ise olsun ben kasadan calışacagım dersen yukarıdaki cezalardan aşagı olmamak üzere inat ettiğin paranın % 5 i kadari ozel usulsüzlük cezası kesilir.
  • kaçakçılık suçları yasa burada artık para cezası vermekten vaz geciyor ve burada yapılan tanımlaramalara göre insanlara hapis cezası biciyor. önemli olduğundan kısalaştırma yapmadan madde metnini girmekte fayda vardır.

    madde 359 - a) vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;

    1) defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,

    2) defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler (varlığı noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz edilmemesi gizleme demektir.) veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar (muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge, gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belgedir.),

    hakkında altı aydan üç yıla kadar hapis cezası hükmolunur.

    hükmolunan hapis cezasının para cezasına çevrilmesinde, hapis cezasının her bir günü için, sanayi sektöründe çalışan 16 yaşından büyük işçiler için hüküm tarihinde yürürlükte bulunan asgari ücretin bir aylık brüt tutarının yarısı esas alınır ve hükmolunan bu para cezası ertelenemez.

    b) vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan;

    1) defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar (sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belgedir.),

    2) belgeleri maliye bakanlığı ile anlaşması olmadığı halde basanlar ile sahte olarak basanlar veya bu belgeleri kullananlar,

    hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar ağır hapis cezası hükmolunur.

    371 inci maddedeki pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.

    kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında bu maddede yazılı cezaların uygulanması 344 üncü maddede yazılı vergi ziyaı cezasının (bkz: #8130251) arıca uygulanmasına engel teşkil etmez.
  • pişmanlık ve islah
    vergi ziyaı meydana getirecek bir iş yaptınız ama bu daha vergi idaresi yada inceleme elemanları tarafından yakalanmadı ama siz yapılacak ilk incelemede kör gözüm parmagına dercesine defterin açıldığı anda bunun görülebileceğini biliyorsunuz. yapmanız gereken hemen vergi dairesine koşup ben yaptım siz yapmayın pişmanım demek.

    işte 371 numaralı madde bunu anlatıyor.
    beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren (360 ıncı maddede yazılı iştirak şeklinde yapılanlar dahil) kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber veren mükelleflere aşağıda yazılı kayıt ve şartlarla vergi vergi ziyaı cezası kesilmez(bkz: .#8130251)
    1. mükellefin keyfiyeti haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından herhangi resmi bir makama dilekçe ile veya şifahi beyanı tutanakla tevsik edilmek suretiyle haber verilen husus hakkında ihbarda bulunulmamış olması (dilekçe veya tutanağın resmi kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.)
    2. haber verme dilekçesinin yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde herhangi bir vergi incelemesine başlandığı veya olayın takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden evvel (kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce) verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması;
    3. hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlıyarak 15 gün içinde tevdi olunması;
    4. eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının mükellefin keyfiyeti haber verme tarihinden başlıyarak 15 gün içinde tamamlanması veya düzeltilmesi;
    5. mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödenmenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden başlayarak 15 gün içinde ödenmesi.
    yukarıdaki şartların yerine getirilmesi halinde kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında 360 ıncı madde hükmü uygulanmaz.
    bu madde hükmü emlak vergisinde uygulanmaz
    (360. nolu madde iştirak halinde vergi kacırmayı işliyor.)
  • uzlaşma ve indirim

    vergi ziyaı #8130251 meydana getirecek bir iş yaptınız ve pişmanlık hükümlerinden faydalanmadınız. yada usulsuzluk #8130336 veya özel usulsuzluk fiili #8130545 işlediniz idare bunu fark etti ve vergi/ceza ihbarnamesini size tebliğ etti. ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük bir karar verme süreniz vardır. ( bu süreden sonra da 30 günlük ödeme süresi ayrıca vardır.) bu karar verme süresinde yapılacaklar

    a) uzlaşma talep edersiniz
    b) indirim talep edersiniz
    c) dava acarsınız. (bkz: vuk beşinci kitap vergi davaları)

    uzlaşma teknik bir konudur ve iki başlık altında işlenir.
    birinci başlık tarhiyat öncesi uzlaşma ikincisi tarhiyat sonrası uzlaşma.

    tarhiyat öncesi uzlaşma; vergi inceleme elemanı henüz incelemesini tamamlayıp raporunu idareye teslim etmeden talep edilir ve yasada belirtildiği gibi uzlaşılır.

    tarhiyat sonrası uzlaşma; tarafınıza vergi/ceza ihbarnamesi tebliğ edilir 30 günlük karar verme süresinde uzlaşmaya karar verir iseniz ilgili vergi dairesine durumu dilekçeyle bildirirsiniz onlar size randevu verir sizde gider derdinizi anlatır pazarlık edersiniz. (önemli not her iki uzlaşmaya da meslek mensubu muhasebecinizi yanınıza almadan gitmeyin.)

    bunları yapmadınız ve indirim talep ettiniz. onu da kanunun 376 numaralı maddesi inceler.

    madde 376 - ikmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkını ve aşağıda gösterilen indirimlerden arta kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarını mükellef veya vergi sorumlusu ihbarnamelerin tebliği tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı kanunda*belirtilen türden teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeyeceğini bildirirse:
    1. vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben kesilenlerde üçte biri,
    2. usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarının üçte biri,
    indirilir.
    mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını yukarıdaki yazılı süre içinde ödemez veya dava konusu yaparsa bu madde hükmünden faydalandırılmaz.
    yukarıdaki hükümler vergi aslına tabi olmaksızın kesilen usulsüzlük cezaları hakkında da uygulanır.
hesabın var mı? giriş yap