wernher von braun

• alman asıllı roket uzmanı.
  
  üç yıl boyunca ingiltereyi bombaladıktan sonra amerikalılar'a esir düşmüş, amerikan vatandaşlığı almış, nasa'nın başına geçmiş ve apollo programını aya götürmüştür. savaş suçlarından dolayı asılmaması amerikan iki yüzlülüğünün en başarılı örneklerindendir. pek seveni bulunmaz.
• yakalandiginda amerikan askerleriyle gule oynaya kameraya bakmasi, buyuk bir keyifle sigara icmesi, bu goruntuleri goren insanlar uzerinde garip etkiler birakabilir. sava$ suclarindan dolayi cezalandirilmamasi icin ss ile olan baglantisi sava$ sonrasinda hasiralti edilmi$ bir ki$idir -zira von braun, 2. dunya sava$i'nin hemen arkasindan ba$layan soguk sava$ doneminde abd'ye cok yarar saglayacagi onceden bilinen bir ki$iydi.
  
  nitekim oyle de oldu, abd'ye geldikten sonra da eline neredeyse sinirsiz guc verilen bu adam, abd'nin ay'a insanli uzay ucu$u projesinin temelini olu$turdu ki zaten von braun'un asil hayali de buydu.
  
  olayin v1 ve v2 gibi silahlar yuzunden insanlarin hayatina mal olmasini bir kenara birakirsak (bu cok kolay degildir gerci), wernher von braun'un hareketleri bir bilim adaminin hareket tarzini yansitir. cogu ki$inin sandiginin aksine, bilim adaminin temel gudusu, icinden gelen en onemli istek; "vatana hizmet" degildir, bu genel anlamda cepte duran bir yan ozelliktir. bir bilimadami hayallerine ve yapmak istedigi $eylere buyuk bir tutkuyla baglandigi icin genellikle mensup oldugu irktan bagimsiz olarak bilim alanina atilir, kendi uzmanliginda yol actigi yeniliklerin bagli bulundugu ulkeye getirdikleri onun icin avantaj yaratir ancak temel amaci degildir.
  
  bu noktada sizi bilimin insanliga armagani ba$ligindan feyz alarak, atom bombasi, nukleer enerji gibi ba$liklara tarti$ma adina roketle yollayabilir miyiz? von braun'a sormak lazim.
• 1912 almanya dogumlu alman bilim adami. roketcilik tarihindeki en buyuk insan. almanya'da okudu ve berlin universitesi'nde makine muhendisi olarak master yapti. yirmili ya$larinin ba$inda, o donemde hemen her geli$mi$ ulkede varolan amator roket derneklerinden birinde faaliyet gosteriyordu. bu esnada naziler iktidar oldu ve roket teknolojisine buyuk ilgi gosterdi. bir sure sonra tum amator sivil roket dernekleri kapatilip hava kuvvetleri bunyesinde merkezile$tirildi. bu donemde genc wernher von braun nazilerin dikkatini coktan cekmi$ti.
  werner'in hayali en ba$indan beri uzaya cikmakti. aslinda naziler ile ideolojik olarak anla$amiyordu. ama o gunun almanya ortaminda cali$malari kisitlanmi$ti, devam edebilecegi tek yer, zaten katilmak icin baski gordugu luftwaffe idi. (alman hava kuvvetleri) hava kuvvetlerinin para ve gucunun sinirlari yoktu, cok istemese de katildi.
  sonralari v1 ve v2 tasarimlarini yapti. aslinda bunlar a1,a2,a3 ve a4 denen roket modelleriydi. luftwaffe von braun'dan kisa zamanda sonuc istiyordu. cunku sava$ aleyhlerine geli$meye ba$lami$ti.
  aslinda stratejik ba$arilar olmasalar da v1 ve v2'nin muhendislik geli$mi$ligi ve alman propaganda bakanliginin konuya baki$i ile en buyuk knights cross madalyasini aldi.
  sava$ sonunda amerikalilara esir du$tu ve amerikan roket ve uzay programinin ba$ina gecirildi. artik amerika hesabina rus rakiplere kar$i yari$iyordu.
  amerikan vatanda$i oldu, huntsville kasabasina yerle$ti. amerika'yi uzaya ta$idi. 1977'de amerika'da oldu. 3 cocuk babasiydi.
• dr strangelove karakterine ilham vermis tarihi kisilik.
• 1952 yilinda yayinlanan project mars adli kitabinda mars kolonilerinin elon isimli biri tarafindan yonetilecegini yazmis olan bilim insani. (bkz: elon musk) (bkz: spacex)
  
  kitap: http://www.wlym.com/…e/oakland/docs/marsproject.pdf
  
  kitaptaki ilgili bolum:
  --- spoiler ---
  the martian government was directed by ten men, the leader of whom was elected by
  universal suffrage for five years and entitled "elon." two houses of parliament enacted
  the laws to be administered by the elon and his cabinet
  --- spoiler ---
• 1950li yillarin hemen basinda tekerlek benzeri uzay istasyonu hakkindaki fikirlerini aciklayarak 2001 a space odessey gibi bir filmin yaratilmasina onculuk etmis deha.
• çok ilginç bir insandır kendileri şöyle ki: hollywood izleyicisinin seveceği türden bir hikayesi var ve filmi yapılmıyor. washingtondaki havacılık müzesine gidiyorum yine von braun ile alakalı bir sey bulamıyorum. hep merak ediyordum niye amerika bu adamı kilim altına saklamaya çalışıyor diye. bugun 1970lerde nasada sosyal projeler yapmış bir türkle tanıştım. laf bir ara bu adama geldi ve dedi ki "van braunu tanır mısınız" tabi kimseden ses çıkmayınca dedi ki "tabi tanımazsınız. eğer havacılık müzesine giderseniz tabi goremezsiniz halbuki bu adam amerikayi uzaya cikaran adamdir. amerika bu adami tarihten silmeye çalışıyor çünkü savaş suçlusu bir almandı. ama amerika bu adamı almanyada savaş sırasında esir alıp savaş suçlarına rağmen bu adama vatandaşlık verip bildigin nasanın başına geçirdi. ve şuanda ne hiçbir filmini ne de hiç bir müzede ismini gorebilirsiniz" ilginç bir şekilde gizemini öğrendiğim kennedy ile fotograflari bulunan alman amerikan vatandaşı.
• arastirma ile ilgili tanimi ilgi cekicidir.
  "arastirma, ne yapiyor oldugunu bilmedigin zaman yapiyor oldugun seydir."
  wernher von braun
  
  zaten ne yapiyor oldugumuzu bilseydik arastirma demezdik degil mi?
• “ruslara yakalanmaktansa amerikalılara teslim olurum” diyerek 30 bine yakın çizim ve planını alarak savaşın sonlarına doğru batı’ya kaçmaya başlayan von braun, meğerse hem amerikalıların hem de rusların kendisini ele geçirmek için yarıştığını öğrenir.
  
  iki ülke 2. dünya savaşında müttefiktiler ama von braun’a sahip olmak için savaşmaktaydı. sonuçta von braun “bize çalış nazi geçmişini silelim” teklifini alan 150’ye yakın alman bilim insanından biri olarak abd’ye gider.
  
  ingiltere ve belçika’ya kan kusturan v2’leri ve daha uzağa, aya, uzaya, mars’a gidecek araçları yapar. kendisi gibi öğrenciler yetiştirir. uzaya ilk uydu gönderen, ilk insani gönderen sscb’ye çalımın babasını atan apollo ay misyonunu hayata geçirir.
  
  öldüğünde abd için bir kayıp olmaz çünkü von braun önceden bir taneyken artık onlarca olmuştur.
  
  ama abd büyük ibneliklerinden birini yapar. nazilerin v2 ve diğer füze sistemlerinde von braun ile birlikte çalışan bir mühendis heyeti vardır. bunlara da abd kol kanat germiş, nazi geçmişlerinin üzerini örtmüştü. onlar da başta gemi ve uçaklara entegre füze sistemlerini geliştirmişti.
  
  bu teknolojik ve bilimsel gelişmeler ise yahudilerin umrunda değildi, onlar adalet ve intikam peşindeydi. nazilerin v2 ve diğer füze çalışmalarında toplama kamplarından getirilen yahudiyer çalışmıştı. binlerce yahudi açlık ve yorgunluktan ölene kadar von braun’un projesini hayata geçirdi. von braun ile v2 projesinde çalışan arthur rudolph daha sonra abd’ye transfer olup nasa’nın babaları oldular. yahudi lobileri baskı yapmasın diye ön plana çıkmayan ikiliden rudolph, von braun’un ölümüyle yalnız kaldı ve yahudi lobilerinin hedefi oldu. yahudiyeri ölümüne çalıştırmak ve ingiltere’yi bombalamakla suçlandı. abd en sonunda kurulan baskılara dayanamadı ve rudolph’dan vatandaşlıktan çıkmasını “rica etti.” bu ricayı yerine getiren rudolph uzaya götürdüğü, kahraman kabul edildiği amerika’dan bir savaş suçlusu olarak almanya’ya döndü.
  
  sormadan edemiyorum. abd uzay yarışında istediği noktaya gelmemiş ve rudolph ile von braun’a ihtiyacı olsaydı yahudilere yadirir miydi?
  
  toplama kampına ekmek taşıyan kamyonun şoförünün eski manitasını bile arjantin dağlarından bulup getiren israil ve nazi avcıları dünyanın konuştuğu rudolph ve von braun’u hiç mi duymadı?
  
  abd 1945’ten 70’lere kadar koruduğu gibi koruyamaz mıydı?
  
  yorumu tarihe ve bu alanda bilmediğim bilgileri bilenlere bırakıyorum
• amerikalilar ve sovyet rusya almanyayi isgale basladiktan sonra roket programini ele gecirebilmek icin birbirleriyle yarismislar, fakat olay mahaline once varan amerika von braunu kacirarak buyuk bir avantaj saglamistir. buna ragmen uzaya ilk insani sovyetlerin yollamasini ise engelleyememistir amerika. (bkz: konstantin tsiolkovsky),(bkz: sergei korolev)