• taksicilik. yani umuyorum ki taksiler robotlar tarafından yönetilir ve trafikten katillerden kurtuluruz. düz şeridinde giden bir taksi düşünsenize. mükemmel olmaz mı?
  • akıl almaz hızda gelişen robotlar ve/veya yapay zeka sayesinde bundan 50 sene sonra, günümüzde yer bulan mesleklerin %80'inin ortadan kaybolacağı, kalan %20'nin de günümüzdeki manasıyla sürdürülmeyeceği belirtilmektedir. elbette yeni meslekler de türeyecek ancak harari'nin dediği gibi, meydana gelecek olan yeni bir tip olan "gereksizler" dünyanın çoğunluğu olacak gibi görünüyor. buna ilişkin olarak henüz sosyal bilimcilerin bir çözüm/çare aradığını görmemekle birlikte; özellikle yapay zeka hususunda öncü olup ilerleme kaydeden mühendislerden (örneğin ülkemizde en başta takip ettiğim prof. dr. levent akın ve prof. dr. cem say) okuduğum ve dinlediğim kadarıyla ortaya atılan tek çare "vatandaşlık maaşı" hususudur. elbette bunların hepsi tartışılacak, geliştirilecek ve neticeye zorla yahut ihtiyari olarak bağlanacaktır. fakat 50 yıl sonra yok olacak, yapay zekaya yahut robotlara devrolacak meslekleri ve derecelerini bir irdelemek gerekecektir. özetle yaratıcılık gerektiren mesleklerin bir çoğunun 50 sene sonra sağ kalacağını söylemek mümkün olabilecektir.

    kesinlikle yok olacak meslekler:
    taksicilik, çiftçilik, hayvancılık, inşaat işçiliği/ustalığı, garsonluk, balıkçılık, seyahat acentalığı, mavi yaka işçilik, postacılık, hosteslik, optisyenlik v.s.

    çok kısıtlı bir çerçevede insanlar tarafından ifa edilebilecek meslekler:
    öğretmenlik, aşçılık, vergi müfettişliği, editörlük, radyo-tv sektöründeki meslekler, pilotluk, insan kaynakları uzmanlığı, barmenlik

    görev tanımında daralmaya gidilecek meslekler:
    doktorluk ve avukatlık (özellikle ibm'in ürettiği robotlarda ve programladığı yapay zekalarda, her iki mesleğin de belli bir kısmının yapay zeka tarafından ifa edileceği anlaşılabilemektedir. dava başlangıcı için hazırlıklar ve basit davaların tamamını robot avukatların yapabileceği görülmekte olup, aynı zamanda özellikle tanı ve teşhis koyma hususunda yapay zekanın doktorlardan %25-%30 daha isabetli yorum yaptığı anlaşılmaktadır), birçok mühendislik dalı, yargıçlık, diş hekimliği, kimyagerlik,

    (şahsi kanaatimce) yapay zekadan etkilenmeyecek meslekler:
    mimarlık, yazılım mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, makina mühendisliği, ressamlık, müzisyenlik, yönetmenlik, aktörlük, futbolculuk,

    ekleme1: kime ait olduğunu hatırlayamadığım bir söz vardı: "bir gün çoğunluk, ingilizcenin yanında ikinci yabancı dil olarak almanca-fransızca-çince değil kodlama dili öğrenecek"

    ekleme2: mühendislik ilmine sonsuz saygı ve hayranlığın yanında, mühendis değilim.

    edit: başlık altında özellikle tartışılan doktorluk ve avukatlık mesleklerine ilişkin olarak birkaç linki şuraya bırakmak istiyorum, kimse kendini tam olarak güvende hissetmesin :)
    http://www.mirror.co.uk/…gence-can-diagnose-9975987
    http://spectrum.ieee.org/…gnosis-and-drug-discovery
    http://www.dailymail.co.uk/…telligent-attorney.html
    https://www.ibm.com/…oss-and-watson-tackle-the-law/
  • (bkz: kanzukluk)
  • garantisini veriyorum ki gerceklesmeyecektir. cok basit iki sebebi var:

    1. su anki yapay zeka sistemleri gorece cok dar sahalarda iyi calisabiliyor. ayrica henuz calisanlarin da neden iyi calistigini anlayabilmis degiliz. (diagnostic ai). more art than science su an.

    2. tum muhendislik sistemleri luzumsuzluk (redundancy) icermek zorundadir, ki birincil yontem/sistem fail oldugunda her sey cokmesin. ayrica sistem ve luzumsuzu mumkun mertebe birbirinden serbest olmalidir. (yani elektronik sistemin luzumsuzunu da elektronik yaparsaniz ve bunlar devre bazinda falan overlap ederse aptallik olur.) eger bahsedilen sistem insan hayatini iceriyorsa, redundancy hayatidir. eger ucagi sadece yapay zekaya emanet ederseniz, pitot tupune orumcek yuva yapmissa yere cakilirsiniz. ama ucakta ayni zamanda bir de pilot varsa, hiz gostergelerinde bir mallik oldugunu idrak edip, otopilotu devre disi birakmak suretiyle hayat kurtarabilir.

    bu meselenin bir diger tarafi da, yapilabilecegine de ihtimal vermiyorum, makinelerin insan gibi tek instance ile ogrenemiyor olusu. yine pilotluk uzerinden ornek. eger daha evvel kayitlara gecen hic ornegi yoksa, ki bu bir british airways ucaginin basina geldiginde yoktu, bir yapay zeka volkan tüfü içinden neden gecmemesi gerektigini bilemez, gecince de neredeyse tum elektronik aksam cokeceginden hayatinizin ustune soguk su icersiniz. ama bahsedilen british airways ucaginin pilotlari, ucagin neredeyse tum elektronik aksami pert olmasina ragmen ucagi basarili bicimde indirebilmistir. ayrica makine diyelim ki bu tek instance'i kullanarak ogrenmeye calisti ve buna uygun bir prediction gelistirdi, cok yuksek istatistiksel hata payi sebebiyle baska bir benzer case onune cikarsa yine uygulama riskli. pilotluk ornegini bu kadar desmemin sebebi, en ufak hata payinin bu kadar katastrofik sonuclara yol acabilecegi bir ornek olmasindan oturu akilda kalici oldugu icin.

    birakin pilotlugu falan, daha o kadar hype'i olan autonomous car meselesinde dahi, insanlarin arac kullanmasi yasaklanmadigi surece, maksimum gelinebilecek yer semi-autonomous araclardir.

    dolayisiyla genel olarak bugun yok olacagini soylediginiz mesleklerin bir cogu insan rolu azalsa bile insan supervision'i ile devam etmek zorunda.
  • (bkz: tercümanlık)
  • bazılarını o listede görmek insanı pek mutlu eder. taksicilik ve servis şoförlüğü yapay zekaya geçtiği zaman haber verin, havai fişek falan atayım. ya da haber vermeyin gerek yok, ben nasılsa sabah trafiğinde farkederim.
  • doktorluk, avukatlık yazanların olduğu başlık. beyler bu meslekleri yapacak yapay zeka geliştirildiğinde zaten robotlar için hayvanat bahçesinde beslenen maymun konumuna gelmiş oluruz. yapay zekanın çalacağı kasiyerler, sekreterler falan olur. bütün meslekleri yapacakları zaman da gelir elbet ama biz onu göremeyiz. daha uçan araba yok mühendislik yapan robot bekliyorsunuz.
  • yaratıcı yıkımdan geçmiştekine kıyasla daha fazla korkulduğunu bize göstermiş başlıktır. eğer bu durum gerçekleşirse ve bunun engellenmesine çalışırsak o zaman matbaayı istemeyen zamanın hattat yanlılarından ne farkımız kalır. önemli olan gelişimin ve yeniliğin beraberinde neler getireceğini bilmememize rağmen arkasında olmak ve desteklemektir.

    sırf insanlar işsiz kalacak diye bu tip yeniliklerin karşısında durmak insanlığa yapacağımız en büyük ihanet olur zira iktisat tarihi bize şunu der: işsizlik kötüdür ama alternatifleri daha kötüdür. bu haliyle sanayi devriminin gerçekleşmesini engellemeye çalışan aristokrasiden veya yeni icatların pratiğe geçilmesine, insanların işsiz kalacağı veya zenginleşecek yeni çevrelerin baskısından korktukları için engel olmaya çalışan monarklardan 2017 itibariyle hiçbir farkımız kalmaz.

    sanayi devrimi ile beraber gelen traktörler belki bir dönem için köylülerin işsiz kalmasına neden oldu ama şehirlerde onlar için bir sürü farklı alan açtı. hizmet toplumu ise sanayide çalışan nüfus oranını azalttı ama onların bu traktörlerin pazarlanmasında, tasarımında, reklamında ve daha bir sürü alanda çalışmalarının önünü açtı.

    dolayısıyla bu tip yaratıcı yıkımların neler getireceğini elbette ki bir kamu görevlisi veya ekşi sözlük yazarı bilemez ama tam da bu nedenle bu tip yeni teknolojilerin ortaya çıkaracağı yeni fırsatlar hiçbirimizin hayal dahi edemeyeceği kadar büyük olur ve tarih de bunları korkmadan gerçekleştirenlerle bunların karşısında olanlar arasında şekillenmiştir.
  • memleketin hepten gerizekalılaştığını gösteren başlık. şura da o olmaz buna bişey olmaz diyenlerin hepsi kendi işini dolayısıyla vicdanını aklamaya çalışıyor ama nafile.

    diyelim ki doktorluğa bir şey olmayacak veya modacılığa, iyi de geri kalan işsiz ve daha yoksul kitleler de mecburen doktor veya yukarıda adını saydığınız meslekleri icra etmeye kalkmayacak mı? tabi ki de evet. diyelim ki yapmadılar, işsiz insanlar sizin daha fazla para kazanmanıza yardım etmez, edemez. yani millet işsiz kalır ben modacıyım geçinirim demeyin işsiz kıyafet alamaz, herkes modacı olmaya kalkar. vb. vb.

    yani yök öyle işsiz kalmam tesellisi sike sike geleceğin işsizler ordususunuz, daha doğrusu karın tokluğuna çalışacak köleden beterler sürüsü olacaksınız.

    peki çözüm ne, tabi ki sosyalizm, herkes paşa paşa 2 saat çalışır, işi de makineler yapar siz de geri kalan 22 saatinizde kafanıza göre takılırsınız. gelir adaleti olacağı içinde, kimse diğerini daha fazla para için sikmeye de kalkmaz. işte bu kadar basit bir mantığı insanlık kavrayamıyor ben ona yanıyorum.
  • burada ahkam kesip olmaz öyle şey, diyenlere bakmayın. yapay zeka halihazırda bir çok iş kategorisini tarihe gömülmüşten beter etmiş durumda. mesela gelişmiş ülkelerde zamanında taksi telefon operatörlüğü diye bir meslek vardı. tezgahtarlık, tornacılık, muhasebecilik, havaalanı kontrolörlüğü, gazetecilik, televizyonculuk, taksicilik, emlak komisyonculuğu gibi bir dakikada aklıma gelen bütün meslekler bilişim sektörünün hayatlarımızı değiştirmesiyle çökmeye yüz tuttu ki bu daha işin başlangıcı.

    machine learning ve otomasyonun patlamasıyla bunlara diğer monoton, öğrenmesi kolay, tekrarlayıcı, çok kişi tarafından icra edilen veya riskleri, zorlukları gibi nedenlerle ücreti yüksek meslekler eklenecek. ilk etkilenecek mesleklerin başında profesyonel şoförlük, denizcilik, fast food restoran kasiyerliği gibi meslekler var. işin içine skill denen şey girdiği zaman çalışanların algoritmalara karşı direnişi daha uzun sürecek. mesela bugün abd'deki mc donalds'larda siparişinizi vermek için kasiyere ihtiyacınız yok. hatta satın aldığınız ürünlerin bazıları otomatik olarak makinalar tarafından yapılıyor. gün gelecek, mc donalds'larda çalışan görmemeye başlayacaksınız. sonrasında köşe başındaki dinerlar, büyük restoran zincirleri çalışanlarının büyük kısmını makinalarla değiştirecekler. en uzun vadede buna karşı duracak son restoranlar tanınmış şefler çalıştıran, yemek yerine neredeyse sanat eseri üretenler olacak. çünkü o restoranlara giden müşteriler yemeklerinin bir şef tarafından pişirilmesi için ekstra ödemeye razı olan kitle olacak. yani otomasyon o restoranın sahibine para kazandırmak yerine müşteri kaybettirecek.

    sonuçta, ben geleceği en az riskli meslekler olarak programcılık ve mühendisliği görüyorum. ne kadar kişiyi işinden etmeyi başarırsanız o kadar talipliniz olacak. burada en önemli iş hükümetlere düşüyor. eğer otomasyona evrilen işlerin sahiplerini yeterince vergilendirip bu vergi gelirlerini işlerini kaybedecek kitlelere aktarmayı başaramazlarsa gelecek göründüğü kadar parlak olmayabilir, zira yeni doğacak mesleklerin artan nüfusu besleyip besleyemeyeceğini henüz bilmiyoruz.
hesabın var mı? giriş yap