yar olmayıcak cam-ı safayı çekemez dil

• zekai dede efendi'nin hisarbuselik darb-ı fetih bestesi. güftesi gammî'ye aittir.
  
  yâr olmayıcak câm-ı safâyı çekemez dil
  her ne ise çeker böyle cefayı çekemez dil
  hûn-i dili bir zevk ile nûş etmede gammî
  ol lezzet ile zehr-i safâyı çekemez dil
  
  edit: güfte aşağıda asplikuerta'nın yazdığı gibi nef'i'ye ait. detay ve doğru güfte şurada. lairocse osmanlıca nüshalarda gammî'nin "gam mı" biçiminde yazıldığını bildirdi. meral uğurlu ve bekir sıdkı sezgin de "gam mı" şeklinde icra ediyorlar.
• güftesi gammi'ye ait olmayan eser. gammi'nin yaşadığı dönem ile eserin ortaya çıktığı dönemin birbiri ile alakası yok. biri güfte gammi' ye ait diye uydurmuş. herkes de peşinden gitmiş. güfte nef'i'ye aittir. 3. mısranın sonunda "gam mı" derken gamdan bahsetmektedir.
  
  gönül, sevgili olmayınca safa kadehini içemez.
  her türlü derdi çeker de böyle cefayı gönül çekemez.
  gönül kanını zevk ile içmek de "gam mı"?
  bu lezzetle safa zehrini gönül çekemez.
• yâr olmayıcak câm-ı safâyı çekemez dil
  her ne ise çeker böyle cefayı çekemez dil
  hûn-i dili bir zevk ile nûş etmede gam mı
  ol lezzet ile zehr-i safâyı çekemez dil
  
  yâr cânım çekemez dil yel lel le le le lel
  lel lel le le lel lel lel li yel lel lel lel lel yâ lâ
  yel lel li yâr yâr dost beli yâri men
  
  kâni karaca https://youtu.be/jyhqttcwufq
• "hûn-i dili bir zevk ile nûş etmede gam mı
  ol lezzet ile zehr-i safâyı çekemez dil"
  semantik ve hatta gramer olarak anlamlı değil. doğrusu [lairocse'un aşağıda teyid ettiği gibi] nef'i divanında şu şekildedir.
  
  ---
  
  yâr olmayıcak câm-ı safâyı çekemez dil
  her neyse çeker böyle belâyı çekemez dil
  
  tehcüra-i hasret yeter âşüfte dimâğım
  peymâne-i lebrîz-i vefâyı çekemez dil
  
  hûn-ı dili bir zevk ile nûş etmede gamze
  ol lezzet ile zehr-i cefâyı çekemez dil
  
  aşk âfet-i akl oldu acep turfa belâdır
  hem silsile-i zülf-i dütâyı çekemez dil
  
  mecnûn gibi yok silsilecünbânlığa tâkat
  hem minnet-i imdâd-ı sabâyı çekemez dil
  
  düştü nazarı âyîne-i gayba mukâbil
  aslâ keder-i çûn u çerâyı çekemez dil
  
  nefî gibi bir rind-i sebük rûh ile hemdem
  hem siklet-i yârân-ı safâyı çekemez dil
• eserin "hûn-i dili bir zevk ile" diye başlayan dizesinin son kelimesinin "gammî", "gam mı" ya da "gamze" şeklinde farklı okunuşları söz konusu. divan makam sitesinde yayımlanan eserin notalarına ilişkin osmanlıca versiyonlarını (1, 2) dikkate alıp "gam mı" şeklindeki versiyonun doğru olduğunu düşünmüştüm. lakin sevgili badim asdf hjkl'nin gönderdiği divan-ı nef'i'nin tbmm'nin sitesinde bulunan osmanlıca orijinal el yazmasını kontrol ettikten sonra artık tereddütüm kalmadı: gamze. yani "hûn-ı dili bir zevk ile nûş etmede gamze"