yaş termometre sıcaklığı

• termometrenin ucuna islak bir bez veya islak bir pamuk sarilip, hava akimi etkisine maruz birakildiginda olculen degere denir. her zaman kuru termometre sicakligindan dusuktur. sebebi sudur, termometreye sardiginiz islak bezin/pamugun uzerindeki su, uzerinden gecen havanin etkisi ile buharlasmaya baslar. buharlastikca suyun sicakligi isil denge saglanana kadar duser. denge saglandigi anda okunan deger yas termometre sicakligidir. havanin bagil nemi ile direkt orantilidir. sicak yaz gunlerinde yikanip islak islak vantilatorun onune gectiginizde hissettiginiz deger budur. ornegin %50 bagil nemde 33°c kuru termometre sicakliginda, yas termometre sicakligi 24.5 derece civarindadir. (bkz: psikrometri)
• ingilizcesi wet bulb temperature olarak gecer.
• üzerine ıslak pamuk sarılmış bir termometrenin gösterdiği sıcaklık.
  
  belirli bir su kütlesi doygun olmayan hava tarafından etkilendiğinde suyun
  sıcaklığı bu havanın sıcaklığından daha büyük olursa sudan havaya ısı geçişi başlar ve su ağır ağır buharlaşarak^* soğur. suyun sıcaklığı havanın sıcaklığına eşit olunca, sudan havaya ısı akımı durur. ancak hava doygunlaşmadığı için buharlaşma devam eder. buharlaşmanın devam etmesi suyun sıcaklığının havanın sıcaklığının altına düşmesine neden olur. bu durumda da havadan suya ters ısı akımı başlar . belli bir noktadan sonra ısıl denge sağlanır. havayla suyun arasındaki ısıl dengenin sağlandığı sıcaklığa termodinamikte ve klima tekniğinde yaş termometre sıcaklığı denir.
  
  kısaca mevcut havanın ısısını değiştirmeden doyma durumuna getirilerek ölçülen sıcaklık, yaş termometre sıcaklığıdır.
• (ara: psikrometr*)
• bir hava akımı ile temasta olan su kütlesinin yüzeyinde, havadan suya aktarılan ısının sudan havaya aktarılan ısıya eşitlenmesiyle kurulan dinamik denge sırasında ulaşılan sıcaklık.
• eğer yaş termometre sıcaklığı insan vücudunun sıcaklığına ulaşırsa yaşamımız tehlikeye girer. çünkü terleyerek vücut ısımızı düşüremeyiz bu koşullarda.
• kısaltması tw ya da wbt olarak kullanılan
• önümüzdeki on yıllarda daha da sık duyacağımız terim.
  
  35 derecesinden yükseği ölümcüldür.
• tanımından ne olduğu anlaşılsa da kullanım sebebi pek bariz değil.
  
  "sıcaklığın nem de hesaba katılmış modifiye ölçütü" dersek biraz anlaşılır oluyor. vücudun terleyerek soğuyabilmesi havadaki nem arttıkça zorlaştığından insan vücudu için düz hava sıcaklığından daha çok anlam ifade ediyor bu ölçüt. yaş termometre sıcaklığı değeri 25'i geçince vücut için rahatsız edici olmaya başlıyor; 35'i geçtiğinde ise vücut yüzeyindeki ter buharlaşamadığı için vücudu doğal yollarla soğutamıyorsun ve uzun süre bu sıcaklıkta kalırsan ölüyorsun.
  
  bu adreste bir dijital hesap makinesi var. kullanarak örneklediğimizde ne için kullanıldığı daha bariz oluyor. örneğin 40 derece hava sıcaklığı. %25 bağıl nemde (görece kuru bir gün) bu derecenin yaş termometre değeri 24.4; %50 bağıl nemde (makul bir oda nem seviyesi) 30.9; %75 bağıl nemde (görece nemli bir gün) ise yaş termometre değeri 35.8. yani aynı sıcaklık kuru yerde yalnızca biraz rahatsız edici iken nemli yerde ölümcül olabiliyor.
• benim gibi herhangi bir düz adam için neden önemli olduğunu açıklayayım.
  
  antalya'yı ele alalım. bu antalya'da en durulmaz zamanlar 15 temmuz - 15 ağustos arası. ancak durumuna göre haziran ayının belirli günleri de böyle olabiliyor.
  
  şimdi neden dersek, bu antalya'da arabadaki termometrenin gecenin 12'sinde 46 dereceyi gösterdiği günler bile olabiliyor. evet yanlış duymadınız. gecenin 12'sinde!. hatta gece yarısı saat 2-3 gibi sıcaklık 40 dereceye düştü diye sevindiğimiz günler oluyor. neyse..
  
  ancak bu aşırı sıcaklar bile o kadar öldürücü olmayabiliyor. çünkü bu kadar yüksek sıcaklıklarda havadaki nem de kuruyor. dolayısıyla bir gölgeye geçsen rahatlıyorsun.
  tabii bu durum biz insanlar için geçerli. ormanlar için aynısını söyleyemeyeceğim. onlar direkt yanıyor.
  
  neyse efendim, hava sıcaklıkları bir kaç gün 40 derece üzerinde seyrederken sonra hava serinliyor ve 35-36 derecelere düşüyor. geceleri ise 31-32 derecelere düşüyor.
  işte antalya gibi bir yerde en yaşanmaz zamanlar bunlar oluyor. neden? çünkü düşen sıcaklık nedeniyle nem bir anda fezaya fırlıyor. sonra antalya ahanda şöyle oluyor hava sıcaklıkları 40 derece üzerindeyken yaşamadığın bunalmayı 31-35 derece aralığında yaşamaya başlıyorsun.
  
  işte yaş termometre sıcaklığı ile paralel olarak yaş termometre koşulları diye bir şey de var. hava sıcaklıkları 31 derece üstü ve nem oranı %95 üstündeyse yaş termometre sıcaklığı 35 derece oluyor ve bu şartlarda sağlıklı insanlar bile ölmeye başlıyor. neden? çünkü yaş termometre sıcaklığı 35 derece üstündeyken vücudun kendini soğutma mekanizması olan terlemek de bir işe yaramıyor.
  (bkz: #150769899)