yolsuzluk algısı endeksi

• türkiye 2006'da 163 ülke arasında 60. sıradadır.
  "corruption perceptions index" adı ile geçer.
• transparency international'in 90larin ikinci yarisindan itibaren her sene yayimladigi endeks. turkiye bolumunun verilerini ve analizlerini tns piar sirketi yapar yanilmiyorsam.
  
  kamuoyunda algilanan yolsuzlugun derecesini olcen cesitli arastirma sonuclarinin birlestirilmesiyle her ulkeye 0 - 10 arasi puanlar verilir. 0 puan somali tadinda yolsuzluk almis yurumus ulkelerde, 10 puan finlandiya tarzi ulkelerde kullanilir. sonrasinda bu ulkeler tespih gibi siraya dizilir.
  
  ayrintili bilgi icin http://www.transparency.org/…ch/surveys_indices/cpi adresine bakilabilir
  2007 endeksine gore ulkelerin durumunu gosteren haritaya ise http://www.transparency.org/…/download/24101/360189
  adresinden ulasilabilir
  
  turkiye'nin son on yilda aldigi puanlar ve siralamada bulundugu yer su sekildedir (sanki eurovision sonuclari verir gibi oldu ama idare ediverin)
  
  arastirmaya dahil edilen ulke sayisi her sene degistiginden, siralamadaki yer verilirken arastirmaya dahil edilen toplam ulke sayisi da belirtilmistir.
  
  sene puan siralama/toplam ulke sayisi
  
  1996 3.5 33/54
  1997 3.2 38/52
  1998 3.4 54/85
  1999 3.6 54/99
  2000 3.8 50/90
  2001 3.6 54/91
  2002 3.2 64/102
  2003 3.1 77/133
  2004 3.2 77/145
  2005 3.5 65/158
  2006 3.8 60/163
  2007 4.1 64/179
• 2013 sonuçlarına göre ilk üç afganistan, kuzey kore, ve somali şeklinde olmuş. npr web sitesinde yayınlanan bir yazıda aşağıdaki ifadeler dikkat çekiciydi:
  
  "spain's five-year economic slump, which has forced it to adopt tight austerity laws, exposed how cozy relations between politicians and construction magnates fed a disastrous housing bubble. the former treasurer of the governing people's party (pp) told a judge that he had channeled cash donations from construction magnates into leaders' pockets, and he was found to have 48 million euros in swiss bank accounts. the king's son-in-law, inaki urdangarin, was also charged this year with embezzling 6 million euros in public funds."
  
  "politikacılar ve inşaat sektörü patronları arasındaki samimi ilişkiler" kısmı tanıdık geldi nedense. gerçi hepsi o kadar samimi değil, bazılarına küsüyorlar(!), konuşmuyorlar(!) yıllarca, vs.
  
  güven sak hoca bununla ilgili bir yorum yazsa da okusak.
• sözlükte yolsuzluk algılama endeksi diye geçiyor. ama asıl adı yukarıdaki gibidir. böyle geçiyor literatürde. neyse konu bu değil.
  
  şu an yurtdışındayım. bir kaç finansçı ve yatırımcıyla bu endeksin türkiye'nin yolsuzluk karnesini bu kadar kötü gösteriyor olmasının (dünyada 53.) ön yargı ve geçmişten gelen bir temayül olduğuna dair atışmalarımız olmuştu.
  
  bugün mesaj atmışlar, ne oluyor sizin ülkede diye. utandım hem kendimden hem de ülkemden. söz konusu index şudur:
  
  http://cpi.transparency.org/cpi2013/results/
• türkiye için 1995-2013 yıllarını kapsayan bir çalışma dikkat çekici. aykut kibritçioğlu hocamız tarafından hazırlanmış. medyanın bağımsızlığıyla yolsuzluk algısı endeksinin bağlantısına ve algının çok düşük olduğu (cpı değerinin en yüksek olduğu) 2013 yılında böyle bir yolsuzluk soruşturmasının gündemde olmasına vurgu yapmış. üşenmeyelim, inceleyelim.
  http://kibritcioglu.com/iktisat/blog/?p=4489
• dünyanın çeşitli ülke ve bölgelerinde algılanan, kamu sektöründeki yolsuzluk oranını gösteren bileşik endeks.
  
  2012 ve sonrasındaki yıllarda yapılan hesaplamalarda, metodoloji tamamen değiştirilmiştir. yeni metoda göre 0-100 ölçeğinde yapılan endeks hesaplamaları, 0- en yüksek seviyede algılanan yolsuzluk ve 100- en düşük seviyede algılanan yolsuzluk şeklinde yapılır.
  
  2012 yılı ve öncesindeki endeks verilerinin, 2012 ve sonrasındaki verilerle karşılaştırılmaması gerektiği, bu hesabı yapanlarca önemle vurgulanmıştır. buna rağmen yapan ve bilerek algılarda oynama yapan kişiler maalesef her zaman var.
  
  türkiye, 2012 ve 2013 yıllarında bu endekste 49 ve 50 puan almıştır. yani 0-100 skalasının tam ortasındadır.
  
  endeks rakamları ile yapılan en yaygın manipülasyon, o yılın endeksine dahil olan tüm ülkeler arasında bir karşılaştırma/sıralama yapılarak tespit yapılması istenen ülkenin (örneğin türkiye) diğer ülkelere göre çok daha yukarılarda olduğuna vurgu yapmaktır.
  
  örneklemek gerekirse, 2013 yılında türkiye'nin dünya'daki kamu yolsuzlukları alanında en iyi (en düşük seviyede) %30'a girdiği şeklinde bir çıkarım yanıltıcıdır. bu tespit, her ne kadar doğru olsa da, örneklenen ülkenin temiz olduğu algısını kişide oluşturur. kamu yolsuzluk oranlarının tüm ülkelerde çok yüksek olması, örneklenen ülkede kötünün iyisi mantığını derinleştirir.
  
  bir başka örnekte, endeksin ilk sırasında yer alan ülkesinin 20/100 puan aldığını var sayarsak, diğer ülke 19/100 puan alarak en temiz %5 içerisinde olduğunu iddia edemez. yani aslında eder ama bu okuyucuyu yanıltır ve doğru değildir. sistemin tamamının çürümüşlüğünü perdeler.
  
  bu tabloda asıl bakılması gereken, örneklenmek istenen ülkenin 0-100 skalasında nereye oturduğudur.
  
  türkiye bu endekste 50/100 puan almıştır. yolsuzluk endeksi çok düşük değildir.
• türkiye'nin 2013 yilinda 177 ülke arasindan 53.sirada oldugu yani türkiyeden daha kötü durumda dünyada 52 ülke oldugunu gösteren endeks. türkiye 1998 yilindan bu yani sadece 1 sira ilerleyebilmis.
  
  yalniz bu endeksin bir algi endeksi oldugunu yani sonuclarin anketlerle elde edildigini belirtelim.örnegin, 2013 yili icerisinde türkiyede insanlarin %27'si kamu kurum kuruluslarinda rusvet verdigini belirtmis.
• 2013'ü 50, 2014'ü 45 puanla kapatan türkiye, 2015 yılında 42 puana ve 66. sıraya gerilemiş.
• bir ülkenin ne yöne doğru gittiğini gösteren üç önemli endeksten biridir ancak bana göre en zayıf halka olanıdır zira anket çalışmalarına dayanmaktadır, yani subjektiftir. garip gurup ülkelerin türkiye'nin üstünde yer almasının sebebi budur.
  
  diğer 2 endeks için;
  
  (bkz: insani gelişmişlik endeksi)
  
  (bkz: freedom house)
• 2015 sonu itibarı ile türkiye'nin 42 puanla 66. sırada olduğu indeks. danimarka 91 puanla bu alanda dünyanın en iyi ülkesi konumunda.
  
  ing. corruption perceptions index