• sinema yaklaşık 120 yıllık bir geçmişe sahip bir sanat dalı, edebiyat ise binyıllardır var. her iki alanda da öyle usta isimler yetişti ki, kendi alanlarını aşıp başka sanat dallarına da etki ettiler. tabi bu tip etkinin dışında farkında olmadan büyük benzerlikler gösteren sanatçılar da mevcut, işte birkaç örnek:

    charlie chaplin-shakespeare: shakespeare edebiyat denen türün tanrısıdır birçoklarına göre. kendisinden sonra gelen hemen hemen tüm yazarları, şairleri etkilemiş, edebiyatın bir sanat dalı olarak yücelmesini sağlamıştır. işte bu da tam da vatandaşı chaplin'in sinemada gerçekleştirdiğiyle benzer bir durumdur. gerçekten de chaplin olmasaydı sanırım sinema belli başlı ülkelerde tıkılı kalmış olacaktı. bir başka benzer noktaları da hem güldürü hem de drama alanında aynı ustalıkla eserler üretebilmeleridir. güldürürken hüzünlendirebilen nadir adamlardandır chaplin. " hüzünlenmek istediğimde arada bir chaplin filmleri izlerim" sunay akın.

    ingmar bergman-dostoyevski: kendi türlerine göre favorilerim olan bu iki dahi sanatçı, teknikten ziyade insana, insan psikolojisine verdikleri önemle tüm dünyayı kendilerine hayran bıraktılar. denilebilir ki, dostoyevski'nin edebiyatta yaptığını bergman sinemada başarıyla gerçekleştirmiştir. şahsi kanaatimce, edebiyatta dostoyevski, sinemada ise bergman'ın üstüne insan psikolojisini daha iyi anlatan yoktur.

    stanley kubrick - james joyce : sinemanın en tartışmalı yönetmenlerinden biri olan kubrick, tartışılamayan bir özelliğiyle james joyce ile büyük bir benzerlik göstermektedir: aşırı titizliği...diğer yönetmenlerin aksine 5-6 senede bir ancak bir film çekebilen kubrick, filmlerinin kusursuzluğunu işte bu detaycılığına borçludur. nitekim aynı dili konuşan joyce da edebiyat tarihinin en titiz yazarıdır. kılı kırk yaran deyimini sonuna kadar hak eden bu iki usta ismin tüm yapıtları işte bu detay farkı nedeniyle başyapıt düzeyindedir.

    alfred hitchcock - agatha christie : polisiye dendiğinde akla ilk gelen isim olan a. christie bitmek tükenmek bilmez enerjisi ve dolayısıyla roman yazmadaki üretkenliğiyle de meşhurdur. bu cümlelerin hemen hemen aynısı hitchcock için de geçerlidir. gerçi hitchcock'un filmleri her ne kadar gerilim türüne sokulsa da, bu filmler polisiye türünü ucundan kıyısından da yakalıyor aynı zamanda.
    edit: adamkurt'un önerisiyle hitchcock karşılığı olarak agatha christie yerine edgar allan poe daha uygun düşüyor, kendisine teşekkür ederim.
  • agota kristof - michael haneke : kristof fethi naci'nin deyimiyle insanı allak bullak eden bir yazar. romanlarında gelişen olaylar bizleri kendi karanlığımızla yüzleştirir. haneke de bu bağlamda farklı sayılmaz, o da şiddetin ışığında siyah bir ayna tutar izleyiciye.

    thomas mann - edward yang : büyük laf etmeden çok büyük işlere imza atan iki sanatçı. ikisinin de bugün klasik sayılan birden çok eseri var. üretkenlikleri arasında uçurum olsa da karakterlerin psikolojisini izleyiciye/okuyucuya yansıtış biçimleri birbirleriyle paralallik taşıyor.
  • yakın akrabalar:

    john huston -- jack london
    costa-gavras -- jorge semprún
    hiroshi teshigahara -- abe kobo
    nagisa ooşima -- yukio mişima
    joachim trier -- marcel proust
    mohammad reza aslani -- sadık hidayet
    jean-luc godard -- andre breton
    david lynch -- javier cercas
    ousmane sembène -- chinua achebe
    nuri bilge ceylan -- anton çehov
    jean-claude brisseau -- marquis de sade
    claude chabrol -- georges simenon
    david lean -- e. m. forster
    michelangelo antonioni -- cesare pavese

    bir edebiyatçıdan çok bir filozofa yakın hisseden, filmlerinde kendisine sık sık atıflar yapıp alıntılar kullanan éric rohmer ise blaise pascal ile yakın akrabadır.

    ve...

    edebiyattan gelip yalnızca kendisine benzeyenler:

    marguerite duras -- marguerite duras
    alain robbe-grillet -- alain robbe-grillet
  • tim burton-lewis carroll
    çağan ırmak - kemalettin tuğcu/ömer seyfettin
  • quentin tarantino- orhan veli kanık. aykırı.
  • tinto brass - ahmet altan diyeceğim ama ilk isme büyük haksızlık etmiş olacağımdan korkuyorum.
  • nuri bilge ceylan - hasan ali toptaş

    ömer lütfi akad - fakir baykurt

    onur ünlü - ah muhsin ünlü
  • gus van sant - j. d. salinger
  • guillermo del toro - h.p. lovecraft
hesabın var mı? giriş yap