zolgensma

• ilacın bu kadar pahalı olması normal bir durumdur. ben viral vektörler üzerine çalışan bir viroloji phd öğrencisiyim. önceki entrylerimde de bunu söylemiştim.
  
  pahalı olmasının asıl sebebi ilacın (ki buna ilaç değil tedavi demek gerekiyor) üretiminin çok meşakkatli olmasıdır. bu tarz ilaçlarda normal ilaçlar gibi aktif madde olmaz. ortada bir virüs bulunur ancak bu virüsün genomu hedef organizmaya aktarılacak genom ile değiştirilmiştir. normalde virüsler konak hücreye kendi genetik materyallerini sokarak kendilerini kopyalatırlar, bu sistemde ise hedef hücreye istenen geni sokarlar.
  
  aslında hücre kültüründe bu sistemleri sıklıkla kullanırız, mesela hiv temelli vektörler inanılmaz derecede etkilidirler. hatta sırf bu sebep ile hiv iyi ki var diyen araştırmacıları bile görebilirsiniz.
  
  ancak iş bu sistemi insana uyarlamaya gelince karışmaya başlar. bir hücre kültüründe 3-5 milyon hücre varken insanda trilyonlarca hücre vardır. bu sebeple üretimini yapmanız gereken virüs miktarı aşırı derecede yüksektir. insan için üretim yapacaksanız uygun besi yeri kullanmanız gerekecektir ve bunlar normalden pahalıdırlar. yüzlerce litre besi yerinden bahsediyorum, belki tonlarca. ve hepsi tek bir hasta için.
  
  virüsleri kültürde ürettiğiniz zaman bu virüsler ya hücrelerde kalırlar ya da besi yerine salınırlar ve bu haliyle kullanılamazlar. bunların insana enjekte edilebilecek hale getirilmesi gerekir. bu izolasyon süreci belkide üretimin en pahalı ayağıdır. her şeyi yaptınız ve ilacı ürettiniz diyelim, bitti mi? bitmedi.
  
  bu ilacı hastaya uygulamanız gerekecek daha, bir hap gibi ağzınıza atamazsınız ya da serum gibi öyle direkt damardan veremezsiniz. günün sonunda bunlar virüstürler, bu sebeple immün sisteminiz virüslere nasıl davranıyorsa bunlara da öyle davranacaktır. bunları immün sistemden korumanız gerekecektir vs.
  
  bu tarz bir ilacı karaciğer kanseri olduğunuzda kullandığınız kemoterapi ile kıyaslarsanız yanılırsınız. kıyaslama yapacaksanız karaciğer nakli ile kıyaslamanız gerekiyor. tek bir dozun üretilmesi için geçen zaman sürecinde ki personel maliyeti bile ciddi miktarlara denk gelir çünkü onlarca personele ihtiyacınız olur ve bunlar dünyanın en nadir uzmanlıklarından birine sahiptirler.
  
  ayrıca şuan covid-19 için üretilen adenoviral aşılarda asılda birer gen tedavisi vektörüdürler. ancak çok küçük miktarda olacakları için uygun bir fiyata elde edilebilecekler.
• işin komiği, hastalığın mevcut tedavisinden (spinraza, ömür boyu kullanılması gerekiyor) hem daha etkili hem de daha ucuzdur (spinraza'nın birim fiyatı daha ucuzdur ama ömür boyu kullanılması gerekir, zolgensma tek sefer kullanılır biter. zolgensma tedavisi 5 yıllık spinraza tedavisinden ucuzdur).
  
  motor nöronların temel özelliklerinden biri olan bir kere üredikten sonra ömür boyu bir daha değişmeme özelliğini kullanan bir ilaçtır. bu ilaçta içine smn geni yerleştirilen (yanlış hatırlamıyorsam) rotavirüs kapsidleri motor nöronları enfekte eder, içlerindeki viral dna normalde virüsün protein kapsülünü üretmesi gerekirken, bu parçanın yerine smn proteininin kodu koyulmuştur. bu sayede vücut eksik olan smn proteinini üretir, hastalık tedavi edilmiş olur.
  
  çok kişi farkında olmasa da tıpta gerçek anlamda devrim bir ilaçtır. her açıdan ilk defa böyle bir mekanizmayla çalışan, böyle işleyen, böyle bir hastalığı bu kadar kesin tedavi eden bir ilaç daha yoktur. her açıdan ilk olan bir ilaç olarak, bence fiyatını gayet haketmektedir.
• yurtdışında 36 hasta ile yapılan ve daha tamamlanmamış bir çalışma sonucunda ortaya çıkmış gen terapi ilacı.
  son zamanlarda instagram üzerinden yapılan bağış kampanyaları ile tanıdım ve araştırmalarım sonucu ekşisözlük ahalisini bilgilendirmek isterim.
  ilaç vektör bir virüs ile gen çoğaltma prensibi ile çalışıyor. virüs bu işi nasıl yapıyor diye sorarsanız, virüsler birkaç genden oluşan basit canlılar olmakla birlikte bizim dnamıza bağlanarak canlılıklarını devam ettirebilir. bizim organellerimiz ile protein sentezlettirebilirler. uykuda olan bir geni aktifleştirebilir, çalışan bir geni susturabilir. bu özelliklerinden faydalanarak kanser tedavisinde virüslerin kullanılması varolan popüler çalışmalardandır. konuyu dağıtmadan gelelim sma tedavisine. arkadaşlar bu ilacın türkiye'ye gelmesi imkansız. sgk daha ucuz, etkinliği kanıtlanmış, dünyada sıklıkla kullanılan, bir çok ilacı ödeme listesinde bekletirken ne idüğü belirsiz iki klinik çalışma ile 2.1 milyon dolar değerindeki bir ilacı ödeyemez. türkiye'de yüzlerce sma hastası var farkındayım ama maliyet etkin olmayan bir tedavinin sgk ödeme listesinde yeri olamaz. birçok profesör dahi bu ilacı önermemekte ve devletin parasının yabancı bir firmaya aktarılmasını onaylamamakta. kısaca hiçbir doktor o ilacın raporunun altına imza atmaz, hiçbir hastane o ilacı envanterine katmak ve uygulamak istemez.
  biraz bencilce gelebilir ama şöyle düşünün 100 tane sma hastasını 1 veya 2 yıl yaşatmak için toplamda 210 milyon dolar (1.5 milyar tl) para harcayacaksınız ve bu hastaların bir kısmı kaçınılmaz bir şekilde, kötü bakımdan ve komplikasyonlardan ölecek. geriye kalanlar için de hiçbirşey bitmiş değil daha farklı harcalamalar ve diğer gen terapi uygulamaları onlar için devam edecek. sağlık bakanı dahi olsanız bu memlekette açlıktan ölen onlarca insan varken bu denli bir harcamanın altına giremezsiniz.
  kısacası allah yardımcıları olsun. almamız gereken mesaj birçok kalıtsal hastalığın hala daha etkin bir tedavisi yok. akraba evliliğinden kaçınınız.
• adamlar kendi sitelerinde yazmış:
  
  zolgensma is not a cure and cannot reverse damage already caused by sma before treatment. link
  
  yani bu tedavi hastalığa kesin çare değil, ama nedense bu kampanyalarda sanki çocuklar bu tedaviyi almazsa ölecek, bunu alırsa tamamen düzelecek algısı oluşturuluyor. maalesef öyle bir dünya yok. evet çok üzücü bir durum, bu çocuklara şifa, ailelerine sabır diliyorum ama bu hastalığın çaresi yok.
  
  ayrıca bu ilacı almayan çocuklar ölüme terk edilmiş de değil, devlet çok daha önceden beri var olan spinraza tedavisini ücretsiz karşılıyor bu çocuklarda ki o da ucuz değil, yılda 750bin dolar maliyeti olabilen bir tedavi. aşağı yukarı aynı faydayı sağlıyor, hatta spinraza konusunda daha çok çalışma var. zolgensma konusunda peer reviewden geçmiş bir tane bile makale yok ve de uzun dönem etkileri bilinmiyor. hal böyleyken devletin bu ne idüğü belirsiz ilacı karşılamaması normal.
  
  bu iki tedavi de hastalar presemptomatik dönemdeyken yani daha semptomlar görülmeden uygulanırsa maksimum faydayı sağlıyor. yani kaybedilen beceriler geri kazanılmıyor.
  
  ilgilenenler bu iki tedaviyi fayda/maliyet açısından karşılaştıran şu makaleyi okuyabilir: https://www.jmcp.org/…10.18553/jmcp.2019.25.12.1300
• hakkında çok fazla bilgi kirliliği olan ilaç. evet tek doz uygulanıyor ama bu uygulama hastalığı sadece sonlandırıyor, geri döndürmüyor. ilacı almadan önce meydana gelen hasarlar aynen kalıyor. bizim ülkedeki sma hastası çocukları düşününce aslında çok fazla bir işe yarayacağı söylenemez. yani öyle lanse edildiği gibi mucizevi bir ilaç değil. ilaca mümkün olduğunca erken ulaşabilmek lazım. o kadar erken başlanınca spinraza da hastalığı durduruyor ki spinraza devlet tarafından karşılanan bir ilaç.
  
  şimdi bizde adına yardım toplanan çocuklara bakınca 2 yaşa yakın, hatta üstünde olanlar da var, entübe edilmiş çocuklar. bu çocuklar zolgensma alsa bile ekstübe olamayacak, en iyi ihtimalle de ergenlik dönemini göremeyecekler. hal böyleyken boğazlarında hortumla, pek de bir hayat belirtisi göstermeden 5-6 yıl acı içinde yaşayacaklar diye gerek devletin gerek de şahısların sırtına bu denli bir maliyet yüklemenin, maliyetini de geçtim bu çocuklara acı çektirmenin kime ne faydası olacak bilmiyorum. tıbbi etiğin bug’ı gibi bir şey bu konu. isteyenle istediği kadar tartışabiliriz.
  
  mesele çocuk başına milyonlarca dolar harcamaktan ziyade sma hastalığını engellemek. bugün twitter’da bu varlık fonuna devredilen 75 milyon sma hastası çocuklara devredilsin mevzusu çıktı, bana kalırsa yanlış bakış açısı. 75 milyon liraya gerekli yatırımlar yapılarak evlilik öncesi gen testi yapmak en doğru yaklaşım bence. bu yöntem sma hastası çocuklar için spinraza ve zolgensma karşılamaktan hem daha ucuz hem de kesin çözüm. tanrı’yla, doğal seçilimle bu kadar anlamsız bir savaşın içine girmeye gerek yok diye düşünüyorum.
• almanya’da bir yakınımın kızında sma çıktı. bir kaç aylık sürecin sonunda lazım olan parayı sağlık sigortası ödedi. sağlık sigortası parayı ödemeyi kabul etmeden önce, yardım kampanyası başlattılar ve ulaşılan miktar 250bin€ falandı 2 ayda. ben şahsen kurum desteği olmadan bu parayı türkiye’de toplamayı mümkün olarak görmüyorum. kur olayı zaten büyük sorun. umarım devlet bu işe el atar..
• devletimizin halen tanımadığı, bu yüzden tedavi giderlerini karşılamadığı ,
  
  ilacı alabilecek dahi olsanız tedavinin türkiye' de yapılmasına izin vermediği ,
  
  kampanya ile para toplanırken bağışlanan sanat eserlerinin satışlarından ise çatır çatır kdv ve gelir vergisi aldığı ,
  
  bunun yanı sıra üretici firmanın toplanan paranın 1,7 milyon usd olduğunu gördüğü, buna rağmen kalan kısım için banka teminat mektubunu kabul etmediği,
  
  vize için başvurulan abd konsolosluğunun ise masraflarla beraber tüm paranın ( 2,4 milyon usd) banka hesabında hazır bulunmasını istediği ilaç ve tedavi yöntemidir.
  
  maalesef kuzenimin kızı bu şartlar altında yaşamaya,
  ailesi de gece/gündüz çalışarak, ellerinde ne varsa paraya çevirerek, herkesten yardım isteyerek o tatlı bebeği hayatta tutmaya çalışıyor.
  
  sakın kimse bana sağlık sistemi ve kapitalizm güzellemesi yapmasın sözlük, fena kalp kırasım var an itibariyle.
• onlarca sma hastası bebeğin ulaşmaya çalıştığı, dünyanın en pahalı tedavisinde kullanılan ilaç.
  
  malesef türkiye’deki sma hastası bebeklerin tek şanssızlığı bu hastalığa yakalanmış olmak değil, her geçen gün parası devalüasyon karşısında eriyen bir ülkede dünyaya gelmiş olmak.
  kanada’da 1 nisan 2020’de doğan lucy için 2.4 milyon$’lık yardım sadece 3 ayda toplanmış, hatta bebek -3 gün önce- 8 ağustos’ta gen terapisini almış bile. ailesi kampanya açıklamasında “2.4 milyon usd yani 3 milyon kanada dolarına ihtiyacımız var” demiş. aynı meblağın bizdeki karşılığı ise 17 milyon tl. kanadalı aile, ayda 1 milyondan bu parayı 3 ayda toparlayabildi desek, aynı hesapla bizde 17 ay geçmesi gerek -ki tedaviden sonuç alınabilmesi için bebeğin 2 yaşını geçmeden gen terapisini alması şartı var. yani zamana karşı yarışmanın haricinde, bebeğin yenidoğan olması ve tüm finansal planın saat gibi işlemesi gerekiyor.
  bildiğim kadarıyla bu zamana kadar başarıya ulaşan tek kampanya nil güleç‘inki oldu. bence aynı yöntemle yardım toplamaya çalışan aileler nil bebeğin kampasının a’dan z’ye nasıl yürütüldüğüne odaklanmalı ve birebir aynı adımları uygulamalılar.
  
  benim yazarken bile içim daraldı gece gece, evladını yaşatmak için mücadale tüm ailelere allah güç kuvvet versin.
• https://www.clinicaltrials.gov/…=&gndr=&type=&rslt=
  
  kendisiyle ilgili detaylı bilgilere yürütülmüş ve yürütülen klinik çalışmalar üzerine tıklayarak ulaşabilirsiniz.
  
  ben size anlatayım. faz 1 amerika'da 15 hastada deneniyor. mayıs 2014ten aralık 2017ye kadar sürüyor ve sonuçlar mayıs 2019da açıklanıyor. faz 3 amerika'da 22 hastayla yapılıyor. ekim 2017de başlıyor kasım 2019da bitiyor ve sonuçlar temmuz 2020de açıklanıyor. avrupa'da faz 3 yapılıyor. 33 hastada deneniyor. ağustos 2018den eylül 2020ye kadar sürüyor ve henüz sonuçlar açıklanmamış.
  
  bu ilaç 24 mayıs 2019da fda onayı alıyor.
  
  toplamda 70 hastada denenmiş. sadece amerika'da 10k ve 25k arasında bebek ve yetişkin sma hastası olduğuna inanılıyor ve bunların %60ı tip1. amerika'da faz döneminde bu ilacın denendiği bebek sayısı 37. bununla birlikte bir sürü exclusion kriteri var. yani bu ilacın denenmesi için bebekte bi sürü uygunluğa bakılıyor herkese uygun bir ilaç değil.
  
  asıl sorun burada başlıyor. türkiye'deki aileler bu ilaç için tedaviyi yapacak doktorla iletişime geçip uygunluk onayı aldı mı? herkeste denenebilir bir ilaç değil. bununla birlikte fda onayı bi tedaviyi tamamen deneysellikten çıkarmaz. özellikle böyle gen terapilerinde çünkü gen terapileri dünyada çok yeni şeyler. biz dna ile oynamayı daha yeni öğrendik. ben üniversitede okurken bir anda bir şeyler değişti crispr/cas ortaya çıktı mesela. ders içeriklerimiz değişim göstermişti fakat bunlar hala teorik bilgilerdi. dnada sonucunu bilmeden yaptığınız şeylerin dönüşü çok büyük problem olabilir.
  
  yan etkilerini de şurada görebilirsiniz
  https://www.drugs.com/…/zolgensma-side-effects.html
  
  basit yan etkileri de yok. bununla birlikte bu ilacı ödeyen herhangi bir ülke de yok. ödenmiyor arkadaşlar. spinraza ile arasındaki başarı oranı arasında dağlar kadar fark da yok. çocuğunuzun hayatı boyunca ilaç kullanmamasını istemek de bir tercihtir. sgk spinrazayı ödüyor mesela ama siz tek seferlik bir tedavi istiyorsanız bu lükse girer ve devletler bunu ödemek zorunda değildir. hele anne karnında anlaşılan bir hastalığın tedavisinin ödenmesi bence hiç zorunlu değildir. çünkü tip 1 çooook önceden fark edilebiliyor. genetik test yaptırmak ve çocuğunuzu aldırmak zorundasınız. derdi veren allah dermanını da verir diyerek acı çekecek bir bebek dünyaya getirmek sizin sorununuz kimsenin değil.
  
  sağlık bakanını yanlış bilgi vermekle suçluyorsunuz fakat tam olarak size yanlış bilgi vermiyor. siz daha 3 gün önce coronavac için olay çıkardınız. fda onayı yok dediniz. ki fda onayı alması da yakındır. fda onayı alınca mesela güvenecek misiniz bu aşıya o zaman oha ne iyi yaptılar diyecek misiniz? veya size şöyle anlatayım amerika'da çocuklarda kullanılması yasak olan ama türkiye'de uzun yıllardır çocuklarda kullanılan bir anestezi ilacı için geçen sene bir çalışma yürüttük. çalışma sonucunda herhangi belirgin bir yan etki bulamadık. çalışmaya amerika da katıldı. zaten çalışma ilacın amerika'da da çocuklarda kullanılabilmesi içindi. erken uyandırdığı için ameliyat sonrası komplikasyonları azalttığı düşünülen bir ilaçtı. e amerika bu ilacı çocuklarda kullanmıyor diye bu ilaç kötü bir ilaç mıydı?
  
  ilaç sektörü, fda onayları, klinik çalışmalar hakkında gram bilginiz yokken atıp tutmanız beni cidden çok delirtiyor bazen. bırakın biraz da bilgisi olanlar yorum yapsın. bu konu hakkında vicdansız görünüyor olabiliriz ama bilim realisttir. vicdanla yürümez. bazı şeylere dışarıdan tarafsız bakmak gerekir.
• bakın size hekim olarak daha ucuz toplumun hem sağlığını hem iq'sunu koruyacak bir tedavi yöntemi önereyim.
  (bkz: akraba evliliği yasaklansın)