zülali

• 1873'te ardahan'ın posof ilçesi suskap köyünde doğdu. köyün bugünkü adı aşık zülali köyü. çocukluk yaşlarından itibaren aşıklığa merak sardı. kars ve çevresindeki usta âşıklardan usul, erkan, yol öğrendi. ilk ustası âşık abbas'dı. âşık şenlik, âşık sümmani gibi zamanın tanınmış ozanlarıyla görüştü, onlardan öğütler aldı. halk edebiyatının koşma, güzelleme, koçaklama, varsağı gibi hemen tüm örneklerinden ürünler verdi. sözü kadar sazının da güçlü olduğu söylenir. bir dönem istanbul'a gitti. bir yandan medrese eğitimi aldı bir yandan âşık kahvelerinde çaldı, söyledi. afyon, emirdağ yörelerini dolaştı. yaşamının son yıllarını eskişehir çifteler'de geçirdi. 18 aralık 1956'da yaşamını yitirdi.
• koşma-mani
  
  hâb-ı nazda yatar iken uyandım
  bir bâde verdiler nûş edip kandım
  içtim bâdeyi kandım
  ab-ı hayattır sandım
  ben bir ateşe yandım
  aşkın atına bindim
  yeri göğü dolandım
  bu yerde de avlandım
  seni buldum bir çobana efendim
  kudret kanadımı çalsam el kınar
  
  uyanmıştım hâb-ı nazdan havf ilen
  kırklar dolu verdi tabla raf ilen
  dolu tabla raf ilen
  divan durdum saf ilen
  öğüt almam laf ilen
  erenler taraf ilen
  yedi deryaları kûh-ı kaf ilen
  gavazsam kaynağa dalsam el kınar
  
  siftah yalvarırım gani subhana
  sonradan dönerim bir aç aslana
  dönerem aç aslana
  saldırıram cihana
  kâh o yana bu yana
  diyeceksin daha ne
  nece ki bir serçe geçer şahana
  kırsam kanadını yolsam el kınar
  
  zülâlî çağırır ben bir nökerim
  heyya gibi dilden zeher tökerim
  zeher meher tökerim
  aşk kılıcın çekerim
  tunçtan beden sökerim
  ey benim bal şekerim
  hiç deme mevlâ kerim
  haçan ki meydanda pençe çekerim
  her âşık sazını alsam el kınar
• koşma (zincirleme)
  
  o ki yaratıldık turab-ı tûr’dan
  perverdigâr hak subhan’ı biliriz
  turabın aslını yarattın nurdan
  nurdan evvel bir mekânı biliriz
  
  mekanda var iken nice bin şeher
  anı ziynet kıldı murg-u meher
  günde yetmiş kere eyledi teher
  ekl ettiği rızk u nânı biliriz
  
  rısk-u nâne visâl eyledi hûdan
  yoktan var edildi o zaman âdem
  cinandan cihana bassan da kadem
  anı nisbet dü cihanı biliriz
  
  du cihanda yer gök çarh u felekler
  hesaba muntazır suda semekler
  arş-ı alâ mühteha’da melekler
  ne zikirde kelâm kânı biliriz
  
  kelâm kânı zikir ederler gayet
  yalan değil günü bugün bir hayat
  altı bin altı yüz altmış âyât
  emr-i haktan biz furkan’ı biliriz
  
  furkan’da nice âyet yerince
  nice sinek nice murg u karınca
  mağrip meşrik kûh-ı kaf’a varınca
  hükmeyleyen süleyman biliriz
  
  zülâlî şevketten ummaz hiç bac’ı
  izhar eder günahkara ilacı
  başına örterler mürüvvet tacı
  fahr-î âlem şah sultanı biliriz
• bir kişi ki kemalini hifzetse
  
  bir kişi ki kemalini hıfzetse
  irfan meclisinde pir-î nur olur
  şeriat babına kayım olmayan
  daim onun altı üstü nar olur
  
  üç nedir ki üç kitapta yeri yok
  ziya vermiş her eşyada nuru çok
  ol kimidi beygafilden deydi ok
  mahşerde resula iddakar olur
  
  bendi yok başının yüce seri var.
  hak talânın hikmeti var, sırrı var
  ol nedir ki beş iklimde yeri var
  bunu bilmeyenin işi zar olur
  
  zülali derki zehnim bulanır
  didelerim gam bahrinde sulanır
  ol nedir ki dağ başına dolanır?
  çıkar can cesetten rüzügâr olur
• livana'dan çiktim şavkat dağina
  
  livana'dan çıktım şavkat dağına,
  allah'ın lütfundan ihsan göründü,
  sanarsın ki düştüm cennet bağına,
  insanları huri gılman göründü.
  
  sevgim kaldı vatan gazilerinde,
  hasretim varıdı bazılarında.
  bu dersim manevi yazılarımda,
  hubb'ül vatan, min-el iman göründü.
  
  bu vatana ağlar idim ıraktan,
  gördüm de kurtuldum gamdan fıraktan.
  açıldı gözümüz kudreti hak'tan,
  güzel çıldır, kars, ardahan göründü.
  
  hicran köprüsünden geçti ordumuz,
  kalmadı kasavat, asla derdimiz,
  posof mekanımız suskap yurdumuz
  her taşı cevherden vatan göründü.
  
  gönül der zülali vatana eriş
  vatanı dostlardan sual et soruş
  aleme yaz geldi gönlüm neden kış
  yaylasında karla duman göründü
• "güzelin eşiğinde
  öleydim beşiğinde
  tükten^* yapsalar yatmam
  çirkinin döşeğinde" ^*