sons of anarchy

• çete üyesi, motosikletli hz. isa'yı izleyeceğiniz modern incil uyarlaması.
  
  dizinin yapımcısı, senaristi ve yönetmeni olan kurt sutter'ın bize 7 sezon boyunca anlatmaya çalıştığı şey ile anlaşılan şeyler birbirinden çok farklıdır.
  
  kurt sutter; dizi boyunca "iyi şeyler yapmanın önemini, ters giden bir hayatın düze çıkmasının zorluğunu anlatır ancak diziyi izleyenler 'hadi biz de bunlar gibi olalım' mesajını almıştır."
  tabii ki, bunu anlatırken kurt sutter'ın alegorili, arka planı olabildiğince az hissettiren senaryosunu da unutmamak gerek..
  
  sahiden "jackson teller" kimdi ve neyi temsil ediyordu?
  ...
  
  bundan sonrası spoiler
  
  bir yandan kapana kısılmış hayatların, doğruyu ve yanlışı ayırt edemezlerin hikâyesi olan dizi, bir yandan da bize modern hz. isa'yı izletir.
  
  hatta isa'lar birbirine benzetilmeye bile çalışılmıştır;
  
  hz. isa'nın resmi;
  görsel
  
  bu da jackson teller'ın;
  görsel
  
  bu hikâyede modern isa'yı izlerken, hayatının tümü elbette isa'ya benzemez; çünkü kurt sutter bize dizinin sadece "bir motosiklet çetesinin" hikâyesi olduğuna inandırma çabasının da büyük rolü vardır.
  motosiklet çetesiyle ilahi yolu birlikte harmanlayıp ve diziyi izleyen kimsenin bunu fark edemeyecek hâle getirmesi kurt sutter'a saygımı artırdı; çünkü ilk izlediğimde ben de anlayamamıştım.
  ...
  
  dizi; modern hz. isa uyarlaması gibidir demiştik, dizi de buna uyarak karga göndermesi yaparak başlar.
  
  incil: nuh ve karısının bir tekne inşa ederek, nuh'un yanında olan insanlığın geri kalanına hayat veren bir tufandan nasıl kurtulduklarını anlatır;
  
  sular nihayet çekilmeye başlamış ve tekne dağın üzerine oturmuştur; nuh hangi yöne uçacağını görmek için bir kuzgun gönderir (bu antik dünyada denizciler arasında karanın yakınlığını belirlemek için yaygın bir uygulamaydı)
  nuh da bunun için bir kuzgun gönderir ama o geri dönmedi.
  
  yaratılış 8:7 : "ve bir kuzgun gönderdi ve yeryüzündeki su kuruyuncaya kadar oraya buraya uçtu."
  
  karga'nın buradaki anlamına baktığımızda jack teller'ın hayat yolundaki kararsızlığına ve meçhule gidişine gönderme yapılmış olduğunu anlarız. dizinin ilk sezonu da bununla ilgidir zaten.
  
  bu aynı zamanda dizinin sonuna da bir göndermedir, çünkü karga'nın başka bir anlamı daha vardır;
  
  atasözleri 30:17'de şöyle der:
  
  "bir babayla alay eden, yaşlı bir anneyi küçümseyen göz, vadideki kuzgunlar tarafından gagalanacak, akbabalar tarafından yenilecek."
  
  bu ayette itaatsizliğin, tanrısız yaşamanın cezasının olacağı kastedilir.
  jack'in sonu, ilk sahnede motosiklet sürdüğü ilk anlarda gözümüzün önündedir, anlayamayız..
  ...
  
  hristiyanlık ile çok ilgisi var demiştik dizinin; hâliyle en temel hristiyanlık inanışı olan teslisin, yani üçleme inanışı dizide şu karakterler ile temsil edilmiştir:
  
  baba: tanrı
  oğul: jackson teller
  kutsal ruh: john teller
  
  incil'e göre;
  
  baba, yani tanrı hepimize kurallar koymuştur. onun hukukunu çiğnediğimizde cezası vardır.
  
  oğul, yani isa hepimize babanın sözlerini iletmiştir, bizim için acı çekmiş ve bir bedel ödemiştir.
  
  kutsal ruh, yani cebrail babadan oğula haberi iletmiştir.
  ...
  
  bir kez daha altını çiziyorum: dizi; yüzde yüz incil'deki hikâyeyi anlatmaz, biraz suyu bulandırır kurt sutter, ki kimse olayı kolayca anlayamasın diye, ki başarılı da olur.
  ...
  
  sons of anarchy çetesinin kuralları vardır. katı ve uygulanması gereken, kurallar aynı matta 5'teki şu ayet gibidir:
  
  “atalarımıza, ‘adam öldürmeyeceksin. öldüren yargılanacak’ dendiğini duydunuz.
  22 ama ben size diyorum ki, kardeşine öfkelenen herkes yargılanacaktır. kim kardeşine aşağılayıcı bir söz söylerse, yüksek kurul’da yargılanacaktır. kim kardeşine ahmak derse, cehennem ateşini hak edecektir.
  23-24 bu yüzden, sunakta adak sunarken kardeşinin sana karşı bir şikâyeti olduğunu anımsarsan, adağını orada, sunağın önünde bırak, git önce kardeşinle barış; sonra gelip adağını sun.
  25 senden davacı olanla daha yoldayken çabucak anlaş. yoksa o seni yargıca, yargıç da gardiyana teslim edebilir; sonunda da hapse atılabilirsin.
  26 sana doğrusunu söyleyeyim, borcunun son kuruşunu ödemeden oradan asla çıkamazsın.”
  ...
  
  john teller; samcro'nun kurucusudur, aynı zamanda bir yazardır. yazdığı şeyleri bir gün oğlu eski eşyaların arasında bulur ve babasına hayran olur.
  
  yazdığı şeyler çeteyi kurmasının pişmanlığını anlatan düşüncelerle ve hayattaki deneyimleriyle doludur.
  
  jax başta bunları dikkate almasa da, zaman içinde babasını anlamaya başlar; çünkü çetenin ilk 9'unda (first nine) yer alan ve babasının eski dostu olan clay morrow'un hareketleri ve davranışları hoşuna gitmemeye başlar.
  ...
  
  clay morrow; dizide şeytanı temsil eder. herkesin aklına vesvese veren, en iyi arkadaşının kuyusunu kazıp karısını çalan bir adamdır bu clay, bok gibi adamdır anlayacağınız.
  
  jax'in onunla savaşı hiç kolay olmayacaktır. clay, jax'in ayağına kaydırmak için elinden geleni yapar ancak jax'in dostları -başka bir deyişle havarileri- vardır ve jax'in yanında olurlar.
  jax'in 12 havarisi yoktur ancak sağlam 5-6 adama sahiptir jax, ve adamları onun sözlerini, amacını dikkate alır.
  ...
  
  elbette hikâyenin bir de kudüs'ü vardır; o da charming adlı küçük kasabadır.
  herkes charming'e sahip olmaya çalışır, charming büyük ve küçük birçok oyuncuya sahiptir.
  ...
  
  kurt sutter, dizinin çekildiği dönemler da vinci's code'dan etkilenmiş olsa gerek, ki dizide magdalali meryem(ler) vardır.
  
  birisi jax'in uyuşturucu bağımlısı, motorcu erkek sevdalısı olan wendy case'dir; diğeri de jax'in unutamadığı aşkı tara knowles'dur.
  
  iki kadından da çocuğu olan jax, finalde çocuklarının kendi kaderini yaşamaması için onları nero adlı bir adam ve wendy ile birlikte uzaklara gönderir.
  
  da vinci'nin şifresi kitabında meryem'in avrupa'ya göçü gibi, burada da wendy ile magdalalı meryem göndermesi hissettim ben; emin olmasam da, aşırı derecede benziyor.
  
  böyle düşünmemi sağlayan diğer başka bir neden ise, jax'in isteğiyle meryem'imizin "nero" adlı bir adamla beraber gitmiş olmasıdır. adamın adının roma'yı yakan imparator neron ile benzerlik göstermesi bana acayip geldi.
  roma'nın çöküşünü getiren olaylar silsilesinin en başlıca nedeninin hristiyanlık olduğunu herkes bilir, işte tam da bu yüzden belki de dizinin spin-off'u için altyapı oluşturmak istemişti kurt sutter, şu an için bir dizi çıkmış değil ancak bundan 6-7 yıl önce spin-off dedikoduları yükseliyordu.
  ...
  
  bu denli hristiyanlık ve incil göndermesi yapan dizinin, bir meryem'i yoktur. gemma teller ya da morrow, ne denli jax'in annesi olsa da bir meryem ana değildir.
  
  ne denli gemma, jax'i her şeyden korumak için elinden geleni yapmış, oğlu için evli olduğu şeytanın ölümünde büyük rol oynamış olsa da kesinlikle bir meryem ana temizliğine ve saflığına sahip değildir.
  
  gemma.. hakkında çok şey söylenebilir.. kesinlikle iyi biri değildir. kocasının katili ile birlikte -sözde bilmese de- evlenmiş, oğlunu suçun ve günahın içine hapsetmiş ve de oğlunun karısını öldürmüştür.
  
  jax; neyi başardıysa, herkese ve her şeye rağmen başarmıştır, özellikle annesi gemma'ya karşı; bu nedenle sezonlar ilerledikçe jax'e gitgide üzülmeye başlarız; çünkü en büyük düşmanı en yakınındaki, yani hemen yanı başındaki annesidir...
  ...
  
  finale gelirsek..
  
  jackson teller, elinden geleni yapar ve samcro'yu düştüğü çukurdan çıkartır ancak kendi düştüğü çukurdan çıkamaz.
  
  samcro'yu bu çukurdan çıkartmak için kendi başına samcro'nun düşmanlarını alt eden ve dostlarını buna bulaştırmayan jax, kendi sonunu hazırlar. işin doğrusu, o da zaten böyle istemektedir...
  çünkü, içine doğduğu hayat onu bitirmiştir. ne doğru düzgün aşkını yaşayabilmiş ne de doğru düzgün çocuklarını sevebilmiştir. ne yapsa elinde kalmış, elleri kanlı vicdanı sızlayan bir adam hâline gelmiştir jax; hayatla hesaplaşmasını kendi bildiği yoldan yapacaktır..
  ...
  
  kurt sutter elbette hz. isa göndermelerini burada da eksik etmez.
  
  jackson teller, ölümüne gitmeden önce dostlarıyla vedalaştığı sahnede son akşam yemeği esintileri vardır. kendine bir veliaht seçer ve ölümüne doğru, babasının motorunu yola sürer..
  
  jackson, babasıyla konuştuğu anlarda polis onu görür ve kovalamaca başlar. aslında bir kovalamaca değildir, jax'in sonudur..
  
  jackson, babasının motorunu bir tır'ın üzerine kollarını özlediği eski bir dostuna açar gibi açarak sürer ve son sahnede karga'yı görürüz..
  ...
  
  jackson teller, modern isa demiştik; finalde bunu daha iyi anlarız.
  
  jax, kollarına açtığı anda âdeta çarmıhta ki isa'dır.
  
  görsel
  görsel
  ...
  
  velhasıl-ı kelam;
  
  dizi hakkında söylenebilecek daha birçok şey var elbette; mutlu sonla bitemeyecek kadar hüzünlü bir olay örgüsü vardır dizinin, ve bu olay örgüsü dizinin sonunu tayin etmiştir. şaşırmak mümkün değildir; sonuçta ne ekersen onu biçersin.
  
  dizi boyunca iki ayrı hikâye işlenmiştir. birisi hepimizin bildiği samcro hikayesidir, birisi de hz. isa'nın hikayesidir.
  
  dizide işlenilen hz. isa'nın hikayesi çok hissedilmeyecek bir düzeyde verilmiştir ancak bazen karşımıza çıkan evsiz kadın, karga, ekmek gibi göndermelerle aslında anlatılan hikâyenin isa'nın hikâyesi olduğunu anlarız.
  
  kurt sutter; bunu gözümüzün içine sokmadan, tadında bir dozda seyirciye vermiştir, bu yönden takdir edilesi bir işe imza atmıştır.
  
  belki bana katılmayabilirsiniz ancak dizideki karakterlerin içinde en kadersizi jackson teller'dır; çünkü dizideki her karakter kendi seçimlerinin kurbanıdır, ancak jackson'a hayat bir seçme hakkı bile tanımamıştır.
  
  olmak istediği ve olamadığı insan arasında kalmış jax; babasını geç de olsa tanıyarak değişebilmiş ve birçok insanın hayatının olumlu yönde değişmesine öncülük etmiştir ancak hiçbir şey onu, o kötü sondan çekip alamamıştır.
  jax'in başına gelen bir cinayettir, herkes onu öldürmüştür..
  zaten jax'in intihar ettiği anlarda çalan the white buffalo şarkısı bunu kanıtlar niteliktedir: gel katıl cinayete
  
  not: bu entry'nin yazılışı için bol bol incil araştırması yapılmış olup uzun bir yazma süreci de geçmiştir.
  bu nedenle buraya dek okuyan herkese teşekkür ederim.
  
  düzenleme: ufak tefek düzeltmeler
• rock'n'roll'un, motor sesinin, yoldayken, rüzgarın ve aracınızın altından akan yolun, bazen şu fani dünyada dertleşebildiğiniz yegane şeyler olduğunun sembolü olan dizidir.
• dizinin başlangıç bölüm hikaye ve oyunculuklari çok bayağı gelmisti. birkaç bölüm izledim dayanamadim biraktimdi.
• (bkz: mal beyanı)
  diziyi teolojik eksene çekmek tek kelimeyle saçmalık. dizi bal gibi de modern outlaw hayatının tasviri. izlemeyen yazar/çaylak'lara tavsiye edilir.