hüdavendigar

• hükümdar, yöneten. osmanlı sultanlarından birinci murad'ın unvanı. (bkz: hüdavend)
• bursa'da bir semtin adı.
• istanbul sirkeci'de içinden tramvay geçen caddenin adı.
• (bkz: hüdavend hatun türbesi)
• istanbul haseki'de bir kız yurdu adı.(bkz: hüdavendigar kız öğrenci yurdu)
• fındıkzade'de bulunan bir devlet kız öğrenci yurdu. hatta seray sever'in proğramına hüdavendigar kız öğrenci yurdu'ndan gelen seyircilerini anons ederken "hüdaverdi kız öğrenci yurdu" diyerek pot kırmışlığı da vardır.
  (bkz: devlet yurdu sorunları)
• 1839 yılında hüdavendigar eyaleti olarak isimlendirilen bursa 1844 yılından itibaren mutasarrıflık ile yönetilmeye başlanmıştır. dilaver paşa, hüdavendigar eyaleti’nin ilk mutasarrıfı olup, bu dönemde 23 mutasarrıf görev almıştır.
  
  1855 yılında hüdavendigar eyaleti; kocaeli(izmit), hüdavendigar(bursa), kütahya,karahisar-ı sahib(afyon), erdek, karasi(balıkesir) ayvalık olmak üzere 6 liva ve 124 kazadan ibarettir.
  
  osmanlı’da idari teşkilatta yaşanan değişiklikle 1858 ve 1867 yılında yapılan yerel yönetim reformları sonrasında oluşturulan hüdavendigar liva ( il’i)sının merkez sancağı bursa olmuştur.
  
  1864 yılında ise vilayet oluşturulup 1867 yılı temmuzundan itibaren bursa valiler tarafından yönetilmeye başlanmıştır. bursa’nın ilk vali ünvanlı yöneticisi hamdi paşa’dır.
  
  1871 yılındaki yönetmeliğe göre taşra yönetimi vilayet, liva, kaza ve köy örgütü olarak dörde ayrılmış, hüdavendigar vilayeti’nin merkez sancağı da bursa olmuştur. bu düzenlemeye göre ise bursa sancağı’na, gemlik, mudanya, inegöl, yenişehir, harmancık, karacabey ve bilecik ilçeleri bağlıydı. 1881 yılında da orhaneli ile mustafakemalpaşa ilçe merkezi olmuştur. 1885 yılında bilecik'te ertuğrul sancağı kurulunca, inegöl ertuğrul sancağı'na bağlandı. 1887 yılında yenişehir bilecik'e bağlandı. gemlik'e bağlı bir bucak olan pazarköy/orhangazi de, 1893 yılında yeniden kaza (ilçe) oldu.
  
  1918 yılından sonra ise hudavendigar adı, bursa vilayeti olarak değiştirilmiştir. 1924 yılında çıkarılan yasalar ile yönetsel örgütlenmede livalar kaldırılıp iller oluşturulmuştur.
• aynı zamanda eskişehir'in sivrihisar ilçesine bağlı bir köy.
• kerem alp usal'ın yedinci romanı. adından da anlaşılacağı üzere sultan birinci murat'ın hayatını anlatıyor. ona paralel olarak teodora ile halil'in öyküsünün de anlatılması hoş olmuş. okunası.
• bursa'ya (ve çevresine) bir dönem verilen isim. osmanlı devleti'nin tam anlamıyla devlet olduğu bursa'da ilk 4 padişahın (bkz: osman gazi) (bkz: orhan gazi) (bkz: murat hüdavendigar) (bkz: yıldırım bayezit) ismi çok geçmektedir. bursa'nın merkez ilçesinin adı osmangazi, en büyük ikinci ilçesinin adı yıldırım'dır örneğin. yine bursa merkezli ile de hüdavendigar denmiştir.
  
  bu kadar şeyi neden söyledim, hep merak ederim bursa'nın adı hüdavendigar olsa nasıl olurdu diye. keşke hüdavendigar olsaydı.
  
  hazır konuşmaya başladım, şöyle bir şey de ekleyeyim. osmanlı padişahları yavuz sultan selim'e kadar "araplaşmış" değildi. hatta osman gazi ve orhan gazi'nin ayrıca öztürkçe isimleri olduğu, bir döneme kadar bu isimlerle anıldığını okumuştum, kaynak sorarsanız söyleyemem hatırlamıyorum ancak osman gazi'nin öztürkçe adı othan/odhandı sanırım. (od=ateş) (han han zaten)^* ilk okuduğumda "devletin adı osmanlı lan nasıl oluyor" demiştim ama devletin bir döneme kadar sadece "devlet-i ali" olarak anıldığını okuyunca bu düşüncem kaybolmuştu.
  
  kısaca hilafetle yoğun bir araplaşma olduğunu söyleyeyim.