tüfenk

• (bkz: kılıç) (bkz: kılınç)
• (bkz: cek) (bkz: cenk) (bkz: çüş)
• askerde komutanlar tüfek omza derken komut gereği arada durmaları gerekir ve bazılarının ağzından tüfek yerine bu kelime çıkar.
• (bkz: çilenk)
• (bkz: elenktrik)
• ismet özel'in bir şiiri:
  
  tüfenk
  
  çocuk e harfine yaslanmış uyuyordu
  sonra saçlarımız kapandı, denklerimiz bağlandı sonra
  boyuna ateşler söndü dağlarda
  bir yıldız boyuna söndü durdu
  çocuk insan seslerine yaslanmış uyuyordu
  
  o zaman ben atlıydım işte
  saçlarımda geceler morarırdı
  yorgun olamazdım çok uzaklardaydı yurdum çünkü
  boyuna tüfenkler doldurmuştum sularım girilmezdi çığlıklardan
  canavarlar besliyordum ulu bir askerdim sanki
  
  ve artık çirkinim
  uykularımda örümcekler üreyor şimdi
  gelmiş geçmiş bütün gölgeleri denedim
  ellerim hala pençe gibi
  
  düşler, tüfenkler ve ayaklar
  gözlerimi engel oluyor güneş.
• icat olunduğunda mertliği bozan nesne, gereç. tüfekle yakın ilgilidir pek tabii, ancak tüfek, tüfeng icat edildikten sonra bu ateşli silaha verdiğimiz isimdir; tüfenk ise daha bir eski zaman sözü etkisi yaratmaktadır. bu bakımdan tüfek zaten mertliğin bozulduğu bir döneme aitken tüfenk mertliği bozan bir merettir.
• tüfeng diye yazınca buraya yönleniyor.
  
  osmanlı askerlerinin elindeki bu silahı, dersimliler ilk olarak 18.yy dönemi baskınlarında köylülerin üzerine açılan ateş vasıtasıyla görüyorlar. birbirlerini askere karşı ikaz etmeye çalışan komşu aşiretler, nasıl isimlendireceklerini hiç bilemedikleri bu yepyeni silah için "ucundan ateş saçan, tüf diye ses çıkaran demir bir boru" betimlemesini kullanıyorlar. hüseyin aygün, tüfeng kelimesinin bu "tüf" nidası ile, zazaca'da ses anlamına gelen "veng" kelimelerinin kaynaşmasıyla ortaya çıktığına dair teorisini bu rivayete dayandırmış; dersim 1938 resmiyet ve hakikat'te daha detaylı anlatılıyor.
• iki el ateş edildiğinde "dan! dan!" değil de "tüfeng! tüfeng!" diye bir efekt oluşmasına sebebiyet veren anadolu gereci.
• göller yöresinden benzeri sözcük: pıransa.
  çocukçada benzeri; paylanço.
  cümle içinde tüfenk ve tüfek için (bkz: hayatım/@ibisile).
  
  (bkz: tüfek/@ibisile)
  (bkz: pasank)
  (bkz: silbiç)