focus breathing

• fotoğrafçılıkta odak soluması olarak adlandırılan bir objektif veya lens sorunudur. her ne kadar sorun gibi lanse ediliyor olsa da esasen bu durum bir lens kusuru değil, çeşidine göre kullanılan her bir fotoğrafik lensin karakteristik özelliğinin doğal bir sonucudur ve iki türlüdür.
  en iyi bilinen birincisi, netleme yaparken objektif içerisinde bulunan ilgili mercek ya da mercek grubunun ileri-geri hareketinden dolayı görüntüde zoom in/zoom out yani yaklaştırma veya uzaklaştırma etkisi yaratması,
  en az bilinen ikincisi ise, kullanılan zoom lenslerin odak mesafelerinin değiştirilmesine bağlı olarak bulundukları odak uzaklığı değerine ait görüş açısı (field of view) ve büyütme (magnification) etkisini verememesidir.
  
  bu durum, son derece kaliteli ve bir o kadar da popüler ve pahalı olan canon ef 70-200mm f/2.8l is ii usm ile af-s nikkor 70-200mm f/2.8g ed vr ii başta olmak üzere emsal değer taşıyan diğer tüm marka ve model telefoto ve geniş açı zoom lenslerde dahi görülür.
  ancak başta arri, leica, canon ve sigma gibi üreticilerin sunmuş olduğu kaliteli cine serisi zoom veya master prime serisi "cine lens"lerde bulunmaz.^*
  
  ister kadrajda zoom etkisi yaratsın ister en yüksek odak aralığında emsali prime lens gibi aynı görüş açısını sunamasın fark etmez, üretici firmalar tarafından bu durum hiçbir şekilde dile getirilmez, tanıtım broşürleri ile resmi internet sitelerinde dahi bahsedilmez ve test ortamlarına dahil edilmez. esasen çoğu kullanıcı ise bu olayı yine internet ortamında araştırma yaparken veya teknik olarak ekipman incelemesi yapan kullanıcıların sunduğu video ve yazılara denk geldiğinde fark eder.
  fotoğraf lenslerinin çoğunda az ya da çok focus breathing veya odak soluması bulunur ancak cine lenslerde asla bulunmaz. çünkü sinema ve film sektöründe "devamlılık" esas olduğundan sinema lensleri bu sorunu önlemek amacıyla tasarlanmışlardır.
  
  peki tam olarak ne demek bu?
  canon veya nikkor olsun hiç fark etmez herhangi bir prime ya da zoom lens ile çalışırken oluşturulan kadraj içerisinde bulunan yakın bir objeye netlik yapılır. sonra netlik daha uzak bir obje veya sonsuza doğru kaydırılır. mezopan olarak adlandırılan bu odak kaydırma işlemi esnasında kadraja dikkat edildiğinde netliğin yer değiştirmesine bağlı olarak bir yaklaştırma ve uzaklaştırma etkisinin oluştuğu görülür.
  esasen bu olay fotoğrafçılık için bir sorun teşkil etmez ancak sinema sektörü için sahnenin havasını değiştiren bir etki yaratacağından elbette sorun teşkil eder ve istenilen bir durum değildir.
  öte yandan lensin, netliği ararken oluşturduğu ve yine lens soluması olarak adlandırılan benzer durum, bu olaydan farklıdır ve karıştırılmamalıdır. (nefes alıp verme olayı ile nasıl ilişkilendirilmiş o da ayrı bir tartışma konusu.)
  diğer bir sorun ise özellikle telefoto zoom lenslerde kendini gösterir. biraz daha "gizli" bir gerçektir. örneğin canon ef 70-200mm f/2.8l is ii usm gibi bir zoom lens ile çalışılırken kullanılan 200mm değeri aslında 200mm prime telefoto lensin 200mm'sine denk gelmez. garip bir şekilde üreticilerin bazı zoom lenslerde belirtilen odak uzaklığı sayılarını yuvarlama veya yüksek gösterip tam değerlere eşitleme yoluna gittikleri görülür.
  diğer bir örnekle açıklamak gerekirse canon ef 100-400mm f/4.5-5.6l is ii usm telefoto zoom lensin 400mm değeri canon ef 400mm f/2.8l is ii usm telefoto lensin 400mm'si gibi davranmaz ve yapılan açısal ölçümlerde maksimum 383mm'ye denk geldiği görülür.
  hemen hemen bu tarz tüm lenslerin çoğunda yaklaşık %5'lik bir kayıp söz konusudur.
  lens kusurlarının giderilmesi ve fotoğrafçılık için önemli olan hızlı odaklama (af) performansı gibi unsurların bu tarz kayıplara neden olduğu yönünde yaygın dedikodular olmasına karşın üretici firmaların bu durum ile ilgili herhangi bir açıklamada bulunmaması ise yine şaşırtıcı bir durum olarak düşünülebilir.
  
  konu ile ilgili örnekler:
  
  üretici: / nominal odak uzaklığı: / ölçülen odak uzaklığı: / fark:
  nikon / 135mm / 126mm / %6.6
  canon / 300mm / 282mm / %6
  sigma / 400mm / 386mm / %3.5
  tamron / 300mm / 286mm / %4.7
  
  canon ef 70-200mm f/2.8l is ii usm telefoto zoom lens ile 200mm değerinde:
  odak mesafesi: /etkili odak uzaklığı: / yatay görüş açısı:
  sonsuz / 196mm / 10.5 derece
  30m. / 193mm / 10.7 derece
  10m. / 189 mm / 10.9 derece
  5m. / 185mm / 11.1 derece
  
  sonuç olarak en iyi ve bilindik lenslerin çoğu bunu yapmaktadır.
  örneğin af-s nikkor 70-200mm f/2.8g ed vr ii bu konuda biraz daha ağır davranır belki ama yinede en yakın odak mesafesinde (1.4m.) odak uzaklığı yaklaşık 135mm ve 5m.'de ise 175mm civarında bir görüş açısına denk gelmektedir. bu durum bazı kullanıcıları rahatsız etse de esasen çoğu kullanıcının umrunda bile değildir.