la legende des siecles

• victor hugo’nun, insanlığın gelecekte ilerleyeceğine ve gelişeceğine dair inancını aşırı iyimser bir dille anlattığı ve bu medeniyetsel atılımların kaynağının, onu insan yapan özelliklerine her zaman sahip çıkmış, insana has sağduyuyu, soyluluğu, coşkunluğu her zaman koruyan halk olduğunu savunduğu kitabı. anlamı yüzyılların efsanesi'dir.
  
  napolyon'un 1851 yılında yaptığı darbeden sonra, fransa'dan kaçıp sürgün hayatı yaşayan hugo, bir yandan, siyasi eserler (örn; les chatiments, cezalar, 1853 ) ile monarşiye ve napolyon’a karşı muhalefet verirken, diğer yandan la legende des siecles gibi yapıtlarında da insanlığa dair umutlarını dile getiriyordu.
  
  kitabın sanatsal yerinin yanı sıra bizi ilgilendiren bir yanı da kazıklı voyvoda ve osmanlı arasında geçen olaylara değinmiş olmasıdır. kitabın önsözünde sultan murad, kazıklı voyvoda ve cem sultan (birçok kaynakta zim-zizimi olarak geçer) arasında geçen olaylardan bahseder. hatta 1476’da osmanlı ajanları tarfından suikast ile öldürülen voyvoda vlad’ın, cesedinin istanbula getirilişi, 1 ay kadar kazığa geçirilmiş şekilde teşhiri, daha sonra da kafasını kesilerek bilinmeyen bir yere gömülmesinden (bazı kaynaklara göre bu bilinmeyen yer şu anki bankalar cadesi’nin olduğu yerdir) kantemiroğlu’ndan da alıntılar ile vurgulanır (bu konu ile ilgili ayrıca #12677249).
• güneşin atlarının yola çıkış saatiydi,
  görkemli uyanışla boydan boya titreyen gök,
  ötümlü kapısının her iki kanadını açıyordu.
  aklar içinde şaşılası atlar görünüyordu şafakla,
  onların ardında koskoca bir küre benzeri,göz dayanmaz,
  pırıl pırıl koca arabanın değirmisi ışıldıyordu.
  atları süren tanrının kolu seçiliyordu.
  akilon dört atlı arabayı hazır etmişti.
  dört yaman at altın göğüslerini şişiriyor
  ilk adımlarını atarak;şahlanıyorlardı hala
  karanlık alanla ışığa boğulmuş alan arasında;
  yelelerinden,oradan tam,bir buğu yayılıyor gibiydi.
  inciden, gök yakuttan,somakiden,elmastan,
  doğanın derinliğine serpiştirilen,akıp giden bir buğu;
  ilk üçü,bakışlar soylu,soluk coşkulu,
  ışıktan çiy damlalarını silkeliyorlardı.
  sonuncusu geceden yıldızları silkeliyordu(.....)
  birden bir ışık huzmesiyle eğildi,
  ve de perde aniden aralanmışken,
  sonsuz neşeleri içinde müthiş tanrıları gördü
  o şaşılası ve o güçlü varlıkları, o görünmezleri,
  dipsiz derinliğin o bilinmezleri orada idiler işte,
  vulcanus'un özenle işlemiş olduğu on iki altın taht üzerinde
  asla tadına doyulmayan sofrada.
  tanrılar nektar ve ambrosia içiyorlardı.
  venüs beride,jüpiter ötedeydi.
  sakin bir köpüğün beyazlığı üzerinde kypris
  çıplak ve olağanüstü,dinleniyordu sere serpe.
  kendisine dikilmiş gözlerin aleviyle kuşatılmıs olarak,
  zaman zaman da övgü,aşk ve tatlı sözlerle.
  bütün deniz onun saçlarında dalgalanıyordu sanki
  keskin bakışlı jüpiter,bir ayağı kartal üstünde,dalgın duruyordu...
  
  victor hugo
  satyr, yüzyılların efsanesi, 1859
• targovişte gece baskınından da söz eder.
• vazifesinin yakın olduğu içine doğmuştu
  metindi, kimseyi kınamıyor, incitmiyordu
  yolda gördüğü kimselerle selamlaşıyordu
  her gün sanki biraz daha yaşlanıyordu
  oysa sadece yirmi ak vardı siyah sakalında
  durup su içen develeri izliyordu arada sırada
  böylece, deve güttüğü zamanları hatırlıyordu
  sanki cenneti görmüş, ilahi aşkı bulmuştu
  sanki kâinatın yaratılışına şahit olmuştu
  alnı dik, yanakları kusursuz, benzersizdi
  kaşları ince, bakışları anlamlı ve keskindi
  boynu, gümüş bir testinin boğazıydı sanki
  tufanın sırlarını bilen nuh’un havası vardı
  ona danışmaya gelenlere, adil davranırdı
  kimi itiraf eder, kimi güler ve inkâr ederdi
  sessizce dinler, en son konuşurdu kendisi
  ağzından dua ve zikir hiç eksik olmazdı
  çok az yer, karnının üzerine taş koyardı
  boş durmaz, koyunlarını sağıp oyalanırdı
  oturur yere, elbiselerini kendi yapardı
  artık genç değildi, eski gücü de kalmamıştı
  yine de, herkesten daha fazla oruç tutardı
  altmış üç yaşında, bir ateş sardı vücudunu
  kutsal kitap kur’an’ı bir kez daha okudu
  sonra, sancağı, said’in oğluna teslim etti
  onlara: “artık aranızdan ayrılma vakti geldi
  allah birdir, hep onun yolunda savaş” dedi.
  mahzundu, bakışlarında, yurdundan zoraki
  sürülen yaşlı bir kartalın hüznü vardı sanki
  yine, her günkü vaktinde mescide geldi
  ali’ye tabi olanlar da arkasından geliyordu
  ve kutsal sancak rüzgârda dalgalanıyordu
  benzi soluktu, döndü ve kalabalığa seslendi:
  “ey insanlar, ömür bitiyor, hayat gelip geçici
  biz, karanlıkta birer zerreyiz, yüce olan o’dur
  ey insanlar, o’ndan başka rehberim yoktur
  onsuz bir değerim olmazdı.”
  bir zat ona : “ey müminlerin gerçek sultanı!
  seni dinler dinlemez, herkes inandı sözüne
  sen doğduğunda bir yıldız doğdu gökyüzüne
  kisra sarayı’nın üç kulesi birden devrildi.” dedi.
  o da: “melekler ölümümü müzakere etti
  vakit tamam, dinleyin! eğer herhangi birinize
  bir kötülük yaptıysam, çıksın herkesin önünde
  ben ölmeden, gelsin intikamını alsın şimdi
  kime vurmuşsam, o da bana vursun.” dedi.
  ve uzattı usulca asasını oradan geçenlere
  yaşlı bir kadın, bir koyunu kırpıyordu eşikte
  ona: “tanrı yardımcın olsun!” diye seslendi.
  bakışlarında bir hüzün vardı, oldukça bitkindi
  dalgındı, birden, şöyle dedi: “herkes duysun!
  allah benim adımı andı! bundan emin olun!
  topraktan insan, nurdan bir peygamberim
  isa’nın getirdiği dini tamamlamaya geldim
  ashabım, ben sabır taşıyım, isa tatlı dilliydi
  zira her şafak, doğacak güneşin müjdecisi
  isa benden önce, ama ne tanrıdır ne de oğlu
  o, gülü koklayan bakire meryem’den doğdu
  unutmayın, ben de etten kemikten bir faniyim
  kuruyan bir balçıktan başka bir şey değilim
  şu dünyada başıma gelmeyen şey kalmadı
  çektiğim çilelere, yol olsa, dayanmazdı
  baskı ve işkenceden, şu bedenim çok çekti
  ve eğer işlediğimiz her bir günahın bedeli
  korkunç bir haşere olsaydı, o karanlık mezarı
  bize dar eder, cehenneme çevirirdi orayı
  tekrar tekrar bedenlenir cehennem ehli
  ve kurtlar yeniden kemirir tüm bedenlerini
  böylece, defalarca tükenir ve yeniden dirilir
  cezalarını çekince de yeniden huzura erişir
  ben, kutsal savaşların mütevazı meydanıyım
  bazen bir efendi bazen de bir köle gibiyim
  kelamım, tıpkı çöldeki kum ve kuyular gibidir
  bir sözüm korkutuyorsa, bir diğeri müjdecidir
  ey inananlar! çektiklerimi görüyorsunuz işte!
  karşıma alıp, insanı aldatıp yeniden delalete
  sürüklemek isteyen o dehşet saçan iblisleri
  engellemeye çalıştım, bağladım o pis ellerini
  çoğu zaman, yakup gibi, karanlıklar içinde
  çarpıştım durdum, görmediğim kimselerle
  fakat insanlar beni özellikle öldürmek istedi
  bana karşı sürekli kin ve kıskançlık besledi
  ben ise asla hak davamdan vazgeçmedim
  onlarla savaştım, ama kimseden incinmedim
  savaş boyunca: “bırakın yapsınlar!” diyordum
  kanlar içinde tek yaralı ben olayım istiyordum
  varsın hepsi vursun bana, zaten durmazlar ki
  zira sağ ellerine ayı, sol ellerine güneşi
  versem de düşmanlarım vazgeçmezdi asla
  yine de saldırırlardı bana şu çileli yolculukta
  fakat ne olursa olsun geri adım atmadım
  zira bu kutsal dava uğruna tam kırk yıl savaştım
  işte, böyle geçen bir ömrü nihayet tamamladım
  şimdi allah’a gidiyorum, dünyayı geride bıraktım
  greklerin hermès’i, yahudilerin de lévi’ yi
  desteklediği gibi siz de hiç bırakmadınız beni
  çektiğiniz bu sıkıntılar, mutlaka son bulacak
  bu soğuk, ıssız geceye elbet güneş doğacak
  müminler, asla ümidinizi kesmeyin o’ndan!
  zira kronnega dağlarını aslan yuvası yapan
  denizleri incilerle, karanlıkları da yıldızlarla
  donatan allah, elbet sizleri de koymaz darda
  sonra: “o’na inanıp teslim olun” diye ekledi.
  inanmayan, ancak, inkâr da etmeyenlerin yeri
  cennet ile cehennemi ayıran duvarın üzeri
  kararmıştır kalpleri, günah işlemek tek işleri
  hiç kimse tamamen günahsız değildir belki
  ama çabalayın ki, allah cezalandırmasın sizi
  namaz kılın, bütün azalarınız değsin yere
  zira o dayanılmaz cehennem ateşi, sadece
  o’nun için yere kapanmayan bedenleri yakar
  o, kapkaranlık dünyayı, masmavi gökle açar
  misafiri sevin, dürüst olun, adaletle hükmedin
  yüce katında türlü türlü nimetler var sizin için
  yedi göğü geçmek için altın eğerli atlar
  ve yıldırımları geride bırakan hızlı arabalar
  huriler, tertemiz, hep ter ü taze ve neşeli
  incilerden yapılmış köşklerde oturur her biri
  cehennem ateş ehlini bekler, vay hallerine!
  ateşten ayakkabıları olacak ve giydiklerinde
  sıcaklıkları kazan gibi beyinlerini kaynatacak
  cennet ehli ise, pek neşeli ve gururlu olacak.”
  biraz durdu, hep ümitli olmalarını öğütledi
  sonra, ağır adımlarla yürümeye devam etti
  ardından : “ey insanlar! size sesleniyorum
  vakit saat doldu, ebedi bir âleme gidiyorum
  belki bu sizinle son görüşmemiz, acele edin
  beni tanıyan herkes gelip son kez dinlesin
  bir hatam olduysa, yüzüme söylesin.” dedi.
  kalabalık sessizce sağa sola açılıp yol verdi
  gitti ve ebufleya kuyusunda sakalını yıkadı
  biri ondan üç drahmi istedi, çıkardı verdi
  “şimdi, mezara bırakmaktan daha iyi” dedi.
  herkesin, bir güvercininki gibi ışıl ışıldı gözleri
  bakıp kendilerini hep kollayan o yüce insana
  ağlıyordu halk, evine kadar eşlik ettiler ona
  birçoğu gözünü bile kırpmadan orada bekledi
  bütün geceyi dışarıda taşların üzerinde geçirdi
  ve ertesi sabah, günün ağardığını fark edince
  “ben artık kalkamıyorum” dedi ebubekir’e
  kitap’ı alıp yanına, sen kıldıracaksın namazı.”
  eşi aişe de o sırada cemaatin arkasındaydı
  ebubekir okuyor, muhammed ise dinliyordu
  nihayet, okuduğu ayetleri usulca bitiriyordu
  o, dua ve zikrini yaparken herkes ağlıyordu
  ve ölüm meleği çıka geldi akşama doğru
  “içeri girebilir miyim” diye müsaade istedi
  “gelsin” dedi. dünyaya açtığı o ilk günkü gibi
  yine ışıl ışıl parlıyor ve gülümsüyordu gözleri
  ve, melek ona: “allah seni bekliyor” dedi.
  “memnuniyetle” dedi. şakakları şöyle bir titredi
  bir an aralandı dudakları ve ruhunu teslim etti.
  
  hz. muhammed (s.a.v.) için bu şekilde dizelerin bulunduğu victor hugo şiir kitabı.