selatin camileri
-
selatin- sultanın çoğullu, sultanlar
sultanların ve eşlerinin yaptırdığı camiler. genelde içlerinde hünkar mahfili bulunur. -
klasik donemde iki ve daha fazla minaresi olan camiler bunlardir.
-
insa masraflari savas ganimeti ile karsilanan camilerdir, en azindan klasik donem icin bu boyledir. doneminde herhangi bir galibiyeti olmayan sultanlar, selatin camii insa etmekten hicab ederlermis. bunun en guzel ornegi 3. murat'tir. 3. murat, kendi doneminde gelir getiren buyuk bir zafer olmadigi icin istanbul'da bir selatin camii insa ettirmekten ar etmis, gidip de sehzadelik yillarini gecirdigi manisa'da bir sehzade camii insa ettirmistir/boyle geleneklerine bagli bir adammis kendisi.
bunun istisnasi ise sultan ahmet camii olmustur. devletlu sultan 1. ahmet hazretleri doneminde her hangi ciddi bir zafer olmamasina, devletin dort bir yaninda isyanlar patlak vermis olmasina ragmen hicab etmemis. istanbul'un gobegine, ayasofya'nin tam karsisina kocaman bir camii insaati baslatmistir. halkin homur homur homurdanmasi karsisinda ise camiinin celali isyanlarinin bastirilmasini kutlama amaciyla yapildigini soyleyerek ortami yumusatmaya kalkmistir/boyle geleneklerine bagli bir adam degilmis kendisi.
bu da geleneklerden ne sekilde sapildiginin bir gostergesi olmustur.
on sekizinci yuzyilla birlikte bu gelenek ortadan kalkmis, onune gelen selatin camii insasina baslamistir. bu is o kadar ayaga dusmustur ki, param olsa ben bile selatin camii insa ettirebilirimdir. o denli yani... -
ayni semtte birden fazla bulunmasi durumunda minarelerinden fasilali ezan dinleyebileceginiz camilerdir. en guzel ornegini uskudar mihrimah sultan ile valide atik camilerinde dinleyebilirsiniz. fasilali ezan usulunde iki muezzin ezan in her misrasini sirayla okurlar. biri bitirmeden digeri kesinlikle baslamaz. bu uslun en guzel ornegi zamaninda sultan ahmet ile ayasofya camileri arasinda olduguna dair cesitli tarih kitaplarinda anlatilir.
-
-
osmanlı sultanları'nın yaptırdığı her cami bu kategoriye girmez. osmanlı'nın klasik döneminde selatin camiiler geleneğe göre ancak sefere çıkan padişahlar tarafından inşa ettiriliyorlardı zira bu camilerin bütün masrafı devlet kasası yerine padişahın cebinden çıkmalıydı. bu gelenek daha sonra birinci ahmet'in sultanahmet camii'ni inşa ettirmesiyle bozuldu. (bkz: #15116899) daha sonra selatin camii tanımı da 'sultanın ve ailesinin yaptırdığı camiler'e genişletildi. (bkz: selatin)
sultanların camileri hep bir külliyenin parçası olarak yapılmıştır. külliyelerin içinde hanlar, hamamlar, medrese, imarethaneler, çeşmeler, muvakkithaneler vardır. bazılarında hünkâr mahfili de bulunuyordu.
bunlar dışında bu camilerin olmazsa olmaz özellikleri arasında ve birden fazla ve çift sayıda (2, 4 ya da 6) minareye sahip olmaları, ramazan ayında minareler arasına mahya asılması ve 24 saat açık olmaları gibi özellikler sayılabilir. osmanlı'da bir camiye birden fazla minare yaptırma hakkı ancak padişah ve ailesine verilmiştir. bununla birlikte padişah veya ailesi tarafından yaptırılmış çok sayıda tek minareli cami de vardır. (bkz: yıldız camii) (bkz: üsküdar ayazma camii) (bkz: sultan mustafa iskele camii)
osmanlı’da selatin camilerde müezzin olmak güzel sese, ilmi bilgiye, usul ve makam bilgisine sahip olmak gibi bazı şartlara bağlıydı. ayrıca (bkz: fasılalı ezan)
edirne'deki selimiye camii, ikinci bayezid camii ve külliyesi ve bursa'daki ulu cami* hariç hepsi istanbul'dadır.
(bkz: süleymaniye camii)
(bkz: sultanahmet camii)
(bkz: şehzade camii)*
(bkz: nuruosmaniye camii)
(bkz: fatih camii)
(bkz: eyüp camii)
(bkz: yeni cami)
(bkz: beyazıt camii)
(bkz: pertevniyal valide sultan camii)
(bkz: lâleli camii)
(bkz: hırka-i şerif camii)
(bkz: yavuz sultan selim camii)
(bkz: edirnekapı mihrimah sultan camii)
(bkz: üsküdar mihrimah sultan camii)
(bkz: yeni valide camii)
(bkz: nurbanu valide-i atik sultan camii)
(bkz: üsküdar selimiye camii)
(bkz: beylerbeyi camii)
(bkz: nusretiye camii)
(bkz: dolmabahçe camii)
bunlar dışında cihangir camii'ni, ortaköy'deki büyük mecidiye camii'ni ve edirne'deki üç şerefeli camii ile eski cami'yi de selatin camii olarak kabul edenler vardır.
ayasofya için küçük bir not: ayasofya, istanbul'un fethinden sonra camiye çevrilmiş olsa da aslen bizans döneminde kilise olarak inşa edildiği için bir selatin camii değildir. hatta bu caminin minaresi de birden fazla olmasına rağmen selatin cami sanılmaması için minarelerinin farklı zamanlarda, farklı boyut ve şekillerde yaptırılmış olduğu rivayet edilir. ancak kendi selatin camiini (bkz: selimiye camii) çok sevdiği edirne'ye inşa ettiren ikinci selim, istanbul'da gömülmek istediğinden ve o dönem hemen hemen her padişah kendi yaptırdığı caminin haziresine gömüldüğünden ayasofya'yı onartıp burayı bir nevi kendisinin istanbul’daki selatin camii haline getirmiştir.
edit: eklemeleri için yazar kasa'ya teşekkürler. -
en genel tanimiyla zafer kazanmis seferi sultanlarin yaptirdigi camilerdir. basbakan erdogan da anadolu yakasindaki bir eksikligi gidermis.
(bkz: tayyeap the first of his name) -
bu camilerin bir özelliği de inşa masraflarının devlet hazinesinden değil, bizzat padişahın servetinden karşılanarak yaptırılan camiler olması idi.
anlayana... -
aydan görülebilen camii yapıldıktan sonra pabucu dama atılacağa benzer. toki sağolsun. afişi de fiyakalı:
`https://www.facebook.com/…8765589025&type=1&theater` -
http://www.zaman.com.tr/…mileri-ve-biz/2013986.html daha fazlasi icin yazarin onceki ve sonraki pazar gunleri yayinlanan diger yazilarina da bakmak gerek.
bugunku selatin cami ozentileri icin (bkz: hasan hezer)
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap