sinaplı

• tekinsiz. kötülük ve gizem üretebilir kişi veya mekan, şeytanlı, cinli yer. sinaplı kişi söz konusu olduğunda hırsız, uğursuz anlamlarını da içerebilir. fethiye çevresinin kültürü ve yaşantısına göre, başka yerde aynı anlamda denk gelmediğim bir terim. tarsus yayla tarafında sinap kalesi olduğunu öğrendim. fethiye'de kadınlar, yerler sinaplı olabilir. kadın olduğu zaman cinli gibi, cadı gibi bir çağrışımı çıkıyor. mekanda da böyle bir bağlantı var: sinaplı yerler bir olayla damgalanmış, adı kötüye çıkmış yerler olabiliyor. bir de küllük, kül dökülmüş yerlere genel olarak uğursuz, korkutucu, sinaplı gözüyle bakılıyor. sinaplı yollar var, tarif edilen, bilinen. çukur çeylen'in bağlı olduğu aykırı ceylan'da dömen (dümen) mezarlığı sinaplı bilinirmiş. nevse kamili'nin evinin üst yanında belen mezarlığı, onun daha üstünde dömen mezarlığı. şafiye ninemi (inanışa göre cinniler) çocukken dömen mezarlığında akşam götürmüşler, sonra sabah derede bulunmuş.
  
  küllük örneği, benim bebekliğimde yanıma çok gelen, ilgilenen, bakan kaşlı ahmet'in kızı nürfet (mürüvvet) birinde ben bizim yakın hasırlıkta eğik armutta salıncaktayken gene gelmiş. benimle bir süre ilgilenip uykusu gelmiş. o armutun veya kenarındaki eriğin dibine kül dökülürmüş, o anda küllü olmayabilir. nürfet ağacın dibinde uyumuş. ertesi gün kaşlı ahmet anamdan soruyor, çocuk nereye geldi, bir yerde yattı mı diye. sonra öyküden hep birlikte çıkartıyorlar ki, kül dökülen yere yakın yatmış. sorma nedeni nürfet'in kıvrılması. bir süre demek ki tutulmuş, eli kolu yamuk kalmış. babası tahmin edip soruşturuyor. anam da diyor ki kül dökülen yer sinaplıdır.
  
  başka bir olgu, halil adlı eski bir köylümüz amcaoğlunu öldürmüş. nar ağacı keserken mi ne vurmuş. bu ölen kişinin imgesi /hayali /hortlağı çığıralak çığıralak^* narın yanına varır şekilde göze görünürmüş. muhtemelen olaydan en çok etkilenen birkaç kişinin ayrı ayrı görme deneyimi var. buna yaptıkları açıklama eceliyle ölmüş olmayanların böyle göze görünebileceği, sinaplı yerler üretebileceği. ninemin de bir başka sahil yüzü noktada sinaplı yeri varmış. eceliyle ölmeme durumları insanları bir süre etkin şekilde tedirgin ediyor, sonraları genel bir duyarlılık ve çekinme bölgesi, işaretli bölgeler tanımlamaya götürüyor galiba. batı kültüründeki perili evlerin de gelişimi olasılıkla böyle ve psikolojiye oturuyor.
  
  not/ek: yogurtlumanti'nin demesine göre türkçede asıl anlamlı olan sözcük sinap/sinaplı değil sınap/sınaplı. onun dediğine göre sınap dolandırıcı, söz dinlemeyen, dikkafalı kimse, yahut sınaplı şeytanlı yer. fakat bu şeytanlı yer kısmı çok çok az sözlükte görülmekteymiş. sınap sözce.com'da içerilmekte, kayıtlara alalım. bizim yakın çevreden bir sınaplı kullanımlı metin..
  
  (bkz: işaretler/@ibisile)
  (bkz: sinap/@ibisile)