planlı davranış teorisi ^*

• kişilerin gerçekleşen davranışlarının niyetleri tarafından etkilendiğini, niyetlerinin de davranışa yönelik tutumları, öznel normları ve algılanan davranışsal kontrolleri olmak üzere bir üçlü tarafından belirlendiğini belirten ve icek ajzen tarafından ileri sürülen teori.
  
  teknoloji kabul modeli sanırım buradan geliştirilmişti, şimdi herhangi bir davranışı açıklamakla alakalı olan her şeyde kullanılıyor sanırım.
• planlı davranış teorisi, 1960'larda iki sosyal psikolog olan martin fishbein ve icek ajzen tarafından geliştirilmiştir. bu teori, insan davranışının planlı ve öngörülebilir olduğunu varsayar ve insan davranışının, belli bir amaç doğrultusunda planlama, hedef belirleme ve uygulama aşamalarından geçtiğini öne sürer.
  
  fishbein ve ajzen, planlı davranış teorisini geliştirirken önceki davranış teorilerinin eksik kaldığı alanlara odaklandılar. özellikle, insan davranışının birçok faktörünün bir araya gelmesi sonucu ortaya çıktığına ve bu faktörlerin bazen birbirleriyle çeliştiğine dikkat çektiler. planlı davranış teorisi, bu faktörlerin nasıl birleştirilebileceği konusunda bir çözüm sunmaktadır.
  
  bu teori, insanların davranışlarını değiştirmeleri için öncelikle isteklerinin farkında olmaları gerektiğini savunur. bu istekler, kişinin bir hedefe ulaşma arzusu veya bir sorunu çözme niyeti olabilir. daha sonra, kişinin bu isteğine uygun olarak davranışlarını planlaması ve uygulaması gerekmektedir.
  
  planlı davranış teorisi, bireyin belirli bir davranışı gerçekleştirmesi için gerekli faktörleri analiz eden bir sosyal psikoloji teorisidir.
  
  bu teori, bir davranışın gerçekleşmesi için üç temel faktörün varlığını öne sürer; davranışa yönelik tutum, öz yeterlilik ve sosyal normlar.
  
  davranışa yönelik tutum, kişinin bir davranış hakkındaki olumlu ya da olumsuz düşünceleridir.
  
  öz yeterlilik, kişinin belirli bir davranışı gerçekleştirebileceğine yönelik inancıdır.
  
  sosyal normlar ise, kişinin davranışı gerçekleştirme kararını etkileyen toplumsal beklentiler ve çevresel faktörlerdir.
  
  planlı davranış teorisi, bu üç faktörün bir arada olduğu durumlarda bir kişinin bir davranışı gerçekleştirmesi olasılığının daha yüksek olduğunu savunur. bu teori, bir kişinin bir davranışı gerçekleştirme kararını etkileyen faktörleri analiz ederek, davranış değişikliği sağlamayı hedefler.
  
  planlı davranış teorisi, birçok alanda uygulanabilir. örneğin, sağlık alanında sigara bırakma, diyet ve egzersiz yapma gibi davranış değişiklikleri için kullanılabilir. ayrıca, çevre koruma, enerji tasarrufu gibi alanlarda da kullanılabilir.
  
  örnek vermek gerekirse, bir kişinin egzersiz yapma davranışını değiştirmek için uygulanan bir planlı davranış teorisi örneği verilebilir;
  
  öncelikle, egzersiz yapmanın kişinin sağlığına olumlu etkisi olduğuna dair tutum oluşturulur. bu tutum, egzersizin kişinin hayat kalitesini artırdığı ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek için önemli olduğu şeklinde olabilir.
  
  daha sonra, kişinin egzersiz yapabilme yeteneği olan öz yeterlilik inancını artırmak için egzersiz yapmaya yönelik stratejiler belirlenir. örneğin, kişi için uygun egzersiz programları, egzersiz yapma motivasyonunu artırmaya yönelik teknikler veya bir antrenör ile çalışmak gibi seçenekler sunulabilir.
  
  son olarak, kişinin egzersiz yapmaya yönelik sosyal normlarla uyumlu davranması için etkili stratejiler belirlenir. bu stratejiler, örneğin egzersiz yapmak için uygun bir ortam hazırlamak, bir egzersiz arkadaşı bulmak, ya da sosyal medya gibi platformlarda egzersiz yapmanın olumlu sonuçlarını paylaşmak olabilir.
  
  bu şekilde, kişinin egzersiz yapma davranışını değiştirmeye yönelik bir plan hazırlanarak, planlı davranış teorisi uygulanmış olur. bu yaklaşım, kişinin egzersiz yapma davranışını değiştirme olasılığını artırır ve dolayısıyla sağlığına olumlu etki yapabilir.