652 entry daha
  • -ilk türk dünya haritası

    -kaşgarlı mahmut, araplara türkçe öğretmek ,türkçe’nin de arapça kadar zengin bir dil olduğunu göstermek için arapça-türkçe bir sözlük hazırladı. bu sözlüğe türk dünyasının ne kadar büyük olduğunu göstermek için de bir harita ekledi. bu harita türklerin yaptığı ilk dünya haritasıdır.

    -kaşgarlı mahmut divanı lügatit türk’te haritayı şöyle açıklıyor : “rum ülkesinden maçine dek türk ellerinin hepsinin boyu beşbin, eni sekizbin fersah eder. iyice bilinmek için bunların hepsi, yer yüzü biçiminde daire şeklinde gösterilmiştir”.

    -bu harita bugün bildiğimiz haritalarla karşılaştırıldığında oldukça basit ve ilkel kalır. dünyanın düz bir yuvarlak kabul edildiği ortaçağ görüşüne uygun olarak harita yuvarlak çizilmiştir. haritanın merkezinde karahanlı devleti’nin başkenti balasagun vardır. balasagun’un hemen yakınında dönemin önemli kültür merkezi kâşgar bulunur. diğer önemli türk şehirleri beşbalık, semerkant, talas, iki öküz de gösterilmiştir (diğer türk şehirleri: kuça, barman, uç, koç?arbaşı, yarkend, hoten, curcan, özçend, margınan, hucend, mankışlak ). merkezin dışında türklerin yaşadığı bölgeler oğuz ülkesi, kıpçak ve oğuz yerleşimleri, başkırt bozkırları, ötüken, horasan, harezm, azerbaycan adlarıyla da belirtilmektedir.

    -haritada dağlar kırmızı, denizler yeşil, ırmaklar mavi renkle gösterilmiştir. haritaya göre dünya bir denizle çevrilidir. japonya’dan endülüs’e kadar oldukça geniş bir alan işaretlenmiş olsa da, asıl amaç orta asya’daki türk boylarını ayrıntılı bir biçimde göstermektir.

    -haritanın doğusunda çin seddi(zülkarneyn) gösterilmiştir. çin seddi’nin arkasında “yecüc ve mecüc diyarı” bulunuyor. aradaki dağlardan dolayı bu insanların dillerinin öğrenilemediğini söylemiş kaşgarlı mahmut.
    güney doğuda ise serendib dağı’nın üst tarafında hz. âdem’in ayak izi gösterilmiştir. bugün sri lanka’da adem tepesi olarak adlandırılan yerde bir ayak izi bulunmaktadır. aynı bölgeyi gösteriyor muhtemelen. haritanın güneyi muhtemelen afrika kıtasını göstermektedir. berber ülkesi denilen yer muhtemelen kuzey afrika kıyılarıdır. çad ve habeşiler ülkesi ise afrika’nın daha iç kesimleridir.

    -güneybatı yönünde horasan, iki ırak, hicaz diyarları iran’ın kuzeydoğusundan mekke-medine’ye doğru bir hattı gösteriyor. biraz daha batıya doğru kürt ülkesi, mısır sınırı, suriye diyarı gösterilmiştir.

    -haritanın güneybatı yönünde zenci ve endülüs bölgeleri arasında “aşırı sıcak nedeniyle yaşanmaz” yazmaktadır.
    japonya’da haritanın kuzey doğusunda “cabarka” ismiyle bir ülke olarak gösterilmektedir. kaşgarlı mahmut aradaki denizin bu ülkenin dilini öğrenmeyi engellediğini de söyler.bu arada japonya’nın ilk kez bir haritada gösterimi kaşgarlı mahmut sayesinde olur.

    entry daha iyi görmek için video
    yaklaşık bir yıldır tarih ve genel kültür içerikli videolar hazırlıyorum. amacım güzel vakit geçirirken bir şeyler öğrenmek/öğretmek. youtube kanalıma bakmak isterseniz buradan ulaşabilirsiniz.

    kaynakça
    http://galeri.genelturktarihi.net/…n-dunya-haritasi
    • sevim tekeli, ilk japon haritasını çizen türk kaşgarlı mahmud
    http://tdk.gov.tr/…i-mahmud-ve-divanu-lugatit-turk/
1939 entry daha
hesabın var mı? giriş yap