azerbaycan

• bakü'de bir süre yaşamış ve halihazırda azeri arkadaşlarımla iletişim halinde birisi olarak söylemek istediklerim var.
  
  öncelikle bu abiler türklerden daha çok türkçüler desem yeridir. ama çok uzun yıllar ruslarla yaşadıkları için halkın ciddi bir kesmi ruslar'ı türkler'den daha çok sevmekte,saymakta. türklerle olan ilişkileri biraz da mecburiyetten gibi; yani bir kardeşiniz var ne olursa olsun o sizin kardeşiniz, durum az çok bu şekilde.
  
  ermenilerle olan ilişkileri buradan bakınca çok aşırı gelebilir size ama inanın ki haklılık payları var. şöyle düşünün: kurtuluş savaşı zamanında türkler de fransızları,ingilizleri sevmiyorlardı. ama burada biraz ilginç bir şey var, azeri devletinin yönetiminde ermeniler de var. ben oradayken bir spor müsabakası için ermeni takımı gelmişti, azeriler uçaktan inmelerine izin vermediler, 'gerekirse kendi polisimizi de öldürürüz' dediler ve uçağı geri gönderdiler. sanırım bu içlerindeki kinin ne denli büyük olduğunu açıklıyor.
  
  azeriler ruslar'dan çok fazla etkilenmişler. 90 sonrası doğan çocukların dahi neredeyse hepsi rusça biliyor. dil de çok ciddi anlamda etkilenmiş rusça'dan; temeli türkçe olsa da bir sürü rusça sözcük var dillerinde.
  
  90'larda türkiye'yi düşünün, şimdi bir de bilgisayar gibi teknolojileri ekleyin; evet karşınızda aşağı yukarı bir azerbaycan modeli var.
  
  siyaset çok gelişmiş değil. türkiye'de muhalefet çok daha kolay kalıyor oraya göre. rusya desteğini çekerse ikinci suriye krizi azerbaycan'da patlak verebilir.
  
  medya da gelişmemiş durumda. yazılı basın yok denilecek kadar küçük. türk dizileri ve sineması burada da çok fazla takip ediliyor. öyle ki kurtlar vadisi'ni türkiye'dekinden çok daha fazla kişi takip ediyor. bu durumun çok ciddi bir geri dönüşü var. tv'de gösterilen türkiye, azerbaycan'la kıyaslanamayacak kadar güzel olunca azeriler bilhassa azeri kızları türkiye'ye gelmek için can atıyor. bir de oraya giden türkler azerilerden çok daha fazla para kazanıyorlar, aynı işi yapan bir türk'le bir azeri arasında çok ciddi maddi fark oluşuyor. genelleme yapmak istemiyorum lakin bunu farkeden azeri kızları türklerle birlikte olmak için ellerinden geleni yapıyor. aksini iddia eden mesaj kutumu yeşillendirebilir, bilerek konuşuyorum.
  
  ülkede verilen eğitim sovyetlerden çıkan diğer ülkelerdeki gibi çok zayıf, her azeri üniversite mezunu ama kimse mezun olduğu bölümün işini yapmıyor. misal taksici bir arkadaşımız beden eğitimi okumuştu abisi de siyaset okumuştu ama ikisi de taksicilik yapıyorlardı. bu sebeple yurt dışında eğitim çok cazip oluyor keza yurt dışında eğitim almış kişiler çok daha fazla para kazanıyorlar. türkiye bu konuda yine çok çekici bir konumda, çünkü rusya ve türkiye'de eğitim azeriler için diğer ülkelere nazaran daha kolay. bu arada belirtmek gerekir ki azeriler çok zeki insanlar, sayısal bilimlerde türklerden çok daha zeki olabiliyorlar.
  
  bakü'de meb'e bağlı bir türk lisesi ve türk iöo var. bunların yanında gülen cemaatine ait olan ülkenin her yerine dağılmış yayılmış 20 kadar kolej var.meb okullarında türkiye'den sınavla seçilen öğretmenler gidiyor,5 sene çalışma hakları oluyor ve bu süreçte çift maaş alıyorlar, ayrıca işini bilen öğretmenler özel dersten çok fazla para kazanabilirler keza türk okulları için dershane yok. meb'in iöo'na duyduğum kadarıyla son zamanlarda yoğun talep sebebiyle sadece tc vatandaşlarının çocukları kayıt yaptırabiliyor. lise ise kendi sınavını yapıyor, sınava yaklaşık 1000 civarında 8.sınıf öğrencisi katılıyor ve 100 kadarı kabul ediliyor (rakamlar değişmiştir muhtemelen,ben oradayken durum böyleydi). azeriler o liseden mezun olup yös'e girdiklerinde diğer öğrencilerden daha başarı oluyorlar ve sonrası malum hepsi burada tıp falan okuyor. cemaat okullarında farklı bir müfredat geçerli, sanırım ingilizce okuyorlar. o okullarda okuyanlar da aynı şekilde ama onların bir diğer artısı cemaatin içine girdikleri için her şey çok daha basit hale geliyor malumunuz.
  
  ruslar'dan ayrıldıktan sonra kendilerini çok fazla geliştirememişler. sanayi çok zayıf, ithalat hat safhada (özellikle türkiye'den). devlet'in fahiş vergi istekleri yok, bu sebeple sokaklarda çok fazla lüks araç var. devlet işleri türkiye'deki kadar organize değil.
  
  çok fazla rüşvet var. cebinizde paranız varsa size her kapı açılır, çok net.
  
  nüfusun yarısı başkent bakü'de yaşıyor. bakü diğer şehirlere göre açık ara daha gelişmiş ama bakü ,türkiye'deki büyük şehirlerle karşılaştırınca çok da gelişmemiş gibi. bakü dışında köyden ziyade belde yerleşimleri göze çarpıyor; belki de bu yüzden tarım ve hayvancılık gelişmemiş durumda.
  
  sanat ve eğlence sektörü de türkiye'ye göre çok zayıf, örneğin bakü'deki bar sayısı çok az ama kıraathane ile pub arası kafeler var pek çok yerde. yeni müzisyenler için yeterli ortam yok.
  
  ulaşım da çok gelişmemiş durumda, havalimanı sayısı az, demiryolu yok gibi, karayolu da idare eder düzeyde. şehiriçi ulaşım iyi organize olmamış.