alpullu şeker fabrikası ^*

• 1929'da ilk defa amerikalıların kurmuş olduğu bir sanayi kuruluşumuzdur. her ne kadar uşak şeker fabrikası ondan önce kurulmuş olsa da ilk şeker üretimine alpullu'da başlanmıştır. hayrabolu'ya çok yakın olmakla beraber kenarından ergene nehri geçer.
• hayri ipar ve 6 eski alman subayi onculugunde temeli 25 aralık 1925 tarihınde atılan fabrika, 26 kasım 1926 tarihinde işletmeye açılmıştır.
• yapı ve kredi bankası'nın kurucusu kazım taşkent, türkiye cumhuriyeti'nin ilk ekonomi bakanlarından olan şakir kesebir, dönemin edirne milletvekili faik kaltakkıran, tekirdağ milletvekili faik öztrak (sonradan içişleri bakanlığı da yapmıştır) ve bilecik milletvekili ibrahim çolak ile armatör (daha sonra şeker kralı olarak tanınan) mehmet hayri ipar gibi isimlerin kurdukları şeker şirketi'nin çatısı altında hizmete girmiştir. ancak bu şirketin ortaklarının fabrikanın toplam sermayesi içerisindeki payları sadece beşte bir kadarmış. fabrikanın kurulması için gereken sermayenin büyük kısmı (yüzde 70 gibi) türkiye iş bankası tarafından sağlanmış, geri kalan sermaye ise ziraat bankası ve trakya illeri özel idaresi'nce karşılanmış. buna rağmen fabrikanın yönetiminde tek söz sahibi olarak şeker şirketi kılınmış.
  
  kuruluş aşamasında ankara'dan istediği desteği fazlasıyla bulan şeker şirketi, devletin fabrikada üretilecek şekeri 18 yıl boyunca tüketim vergisinden, fabrika için şeker üretenleri 10 yıl için arazi vergisinden, fabrika personelini de yine 10 yıl süreyle gelir vergisinden muaf tutması ve daha başka ayrıcalıklar da tanımasına rağmen başarılı olamamış. neticede fabrika 1935'te tamamen devletleştirilerek türkiye şeker fabrikaları anonim şirketi'ne devredilmiş. şeker üretecek makineleri getirmesi, kurması ve trakya'da şeker pancarı ekimini öğretmesi amacıyla anlaşılan macar firmasının başmühendisi (fabrikanın da ilk müdürü) guters dışında pek çok yabancının bilgi ve birikimine muhtaç olunmasıyla dönemin yetişmiş eleman sıkıntısını gözler önüne seren fabrikadır bu. her şeye rağmen yerli sermayenin hayata geçirdiği bir tesis olması sebebiyle o dönemde henüz emekleme safhasındaki türkiye cumhuriyeti'nin gurur kaynaklarından olmuştur.
• canım dayıcığımın şeker fabrikasının güvenliklerinden olmasından mütevellit sıcak şekeriyle tat hafızamda özel bir yeri var. buradan tüm bekçi amcalarıma selam eder ilk fırsatta teliçinde lokalde görüşmeyi umut ederim amin
• --- spoiler ---
  
  şeker pancarında kota aldatmacası
  geçtiğimiz günden bu yana yerel basında "akp edirne milletvekili rafet sezen, kırklareli milletvekili selahattin minsolmaz, tekirdağ milletvekilleri mustafa yel, ayşe doğan ve metin akgün’ ün şeker pancarı kotası hakkında çiftçilere müjdeler verdiği yönünde haberler yer almaktadır.
  akp milletvekilleri yaptıkları ortak yazılı açıklamada özetle daha önce 35 bin ton ile sınırlı olan şeker pancarı kotasının şeker fabrikaları genel müdürü ergin içenli ile yapılan görüşmeler neticesinde, esnetildiğini belirtmişlerdir. bunun yanı sıra pazartesi gününe kadar tüm şeker pancarı üreticilerinin ön talepte bulunarak şeker pancarı üreticimizin ne kadar şeker pancarı ekeceğinin taahhüdünü yapmasını ve bu taahhüt yerine getirilse tüm alımları şeker fabrikalarını yapacağını ve üreticimizin mağdur olmayacaklarını söylemişlerdir.
  geçtiğimiz yıllarda da alpullu şeker fabrikası'nın çalışması için 35 bin ton kota konulmuştu. ama fabrika 35 bin tonla çalışamamaktadır. bundan dolayı da fabrika kapatılmıştı. geçen yıl trakya olarak 65 bin tona ulaştık. fakat bu rakam da 100 bin tonu aşmaması nedeniyle alpullu şeker fabrikası yine açılmamıştır. toplanan şeker pancarı eskişehir'deki fabrikaya götürülmüştür. dolayısıyla kotanın kaldırılmış olması fabrikanın açılacağı anlamına gelmemektedir. eskiden olduğu gibi pancar üretimi 100 bin tonu aşarsa fabrika açılacaktır.
  maalesef akp'li milletvekillerinin söz konusu açıklamasında cumhuriyetin ilk kalkınma hamlelerinden biri olan alpullu şeker fabrikası'nın açılacağı yönünde bir bilgi yoktur. ne yazık ki trakya'mız için çok önemli olan alpullu şeker fabrikası dört yıldır kapalıdır. akp vekilleri üreticilerimizin pancar ekmesini istemektedir. ancak bu partilerinin izlediği tarım politikaları ile olanaklı değildir. akp genel başkanı ve başbakan binali yıldırım partisinin 8 kasım 2016 tarihli grup toplantısında şeker pancarının 2017 avans alım fiyatını ton başına 210 tl olarak belirlemiş ve kamuoyu ile paylaşmıştı. ancak üreticilerimiz 2016 yılının taban fiyatlarının açıklanmasını bekliyordu. maalesef hükümet 2016 yılı ürün fiyatında hiçbir artış yapmamış, 2017 yılının fiyatını sanki 2016 yılının fiyatıymış algısı yaratılarak açıklamıştı. o zaman da şeker pancarı üreticisine "fiyat kandırmacası" yapılmıştı ve üreticilerimiz hayal kırıklığına uğramıştı. görünen odur ki alpullu şeker pancarı fabrikası'nın açılması konusunda da üreticilerimiz hayal kırıklığına uğrayacaklardır.
  2017 yılı taban fiyatı olan 210 tl'de üretim maliyetlerinin her geçen yıl arttığı dikkate alınırsa çok düşük bir fiyattır. çiftçimizin şeker pancarı ekmesi için ektiği pancardan para kazanması gerekmektedir. fakat 210 tl taban fiyatı beklentililerin altındadır.
  düşük fiyatın yanı sıra üreticilerimizin şeker pancarı üretimi yapabilmesi için akp hükümeti'nin nişasta bazlı şeker sevdasından vazgeçmesi gerekmektedir. bakanlar kurulu'nun 29.6.2011 tarihli resmi gazetede yayımlanan 2011/2003 sayılı kararı ile şeker kurumu tarafından “türkiye’de üretilen şekerin % 10’u nbş’den elde edilir” denilmektedir. daha sonraki yıllar akp hükümetleri tarafından % 50 arttırma yetkisi alınmıştır. buna göre başlangıçta 244 bin ton olarak belirlenen nbş kotası % 50 oranında artırma yetkisi vardır. her yıl, nbş kotası % 10 yerine genelde (yani % 50 arttırılarak) % 15 olarak uygulanmıştır.
  türkiye 320 bin ton nbş kotasıyla 27 ülkeden oluşan ab’nin kotasının yaklaşık % 40’ına sahiptir. ab ülkeleri içerisinde şeker üretiminde fransa birinci sıradadır ve üretiminin tamamını şekerpancarından sağlamakta olup nbş üretimi yoktur. üretimde 2.sırada olan almanya’nın nbş üretiminin toplam şeker üretimi içindeki payı % 2.5’tur. toplam 27 üyeli ab’nin nbş kotası ortalaması % 1,5 civarında olup türkiye % 15 ile 10 kat fazla bir büyüklüğe sahiptir.
  tüm bu nedenlerden dolayı pancar üreticilerimizin akp iktidarından beklentisi daha yüksek taban fiyatı ve türkiye’nin şeker ihtiyacının ekonomiye katma değer sağlayan, istihdam yaratan, hayvansal üretime ciddi olarak kaynak sağlayan ve de gdo'lu olmayıp sağlıklı olan şeker pancarından sağlanmasının önünü açacak icraatlardır.
  doç.dr. okan gaytancıoğlu
  chp edirne milletvekili
  genel başkan başdanışmanı
  --- spoiler ---
• 4 yıl aradan sonra yeniden üretime geçmesi için çiftçilerin yoğun çaba sarf ettiği fabrika. yeniden faaliyete geçmesi için 150 bin ton pancar üretimi yapılması şart koşulmuş.
  
  link
• 2 sene önce burayı ziyaret etmiştim türkiye'nin caddelerin sokakları dik kestiği planlanarak kurulmuş küçük şehri. şeker fabrikası çalışmadığında sadece yaşlılar kalmıştı. sevindirici bir haber.
• atatürk'ün bu topraklardağa kurduğu işletmelerin veya fabrikaların teker teker çökertilmesi kapsamındaki hareketin son hedefi olan fabrika.
• an itibariyle satış görüşmelerinin sürdüğü şeker fabrikasıdır.
• 150 milyon tl bedel ile nevzat demir'e ait binbir gıda firmasına satılmıştır.