doğa ya da var olan ^*

• tam bir savaş hakimmiş efendim; mitolojik düşünürlerin, ki onların insana dair duruşları günümüz insancıllarının çoğundan daha naturalisttir, doğayla iç içedir, hatta homerik metinlerde örneğin odysseus, kendisini bitirmek isteyen tabiatın kendisiyle bir olmuştur; ben bu çekilen acıyı biraz da isa 'nın acılarına benzetiyorum; odysseus - isa benzeşmesi diye ortaya koyduğum şeye fazla rağbet göstermeyin, zira bu çok cılız bir düşüncedir, sesli düşünüyorum efendim; daha doğrusu yazarak düşünüyorum; isa kahraman değildir, ama odysseus kahramandır.
  isa daha çok aeneas'laşır, zira misyonu vardır, tanrının krallığı hadisesi belki biraz da aeneas 'ın romanum imperium 'un pius atası olması açısından değerlendirilip, bir karşılaştırma yapılabilir.
  benim odysseus ile isa karşılaştırmam salt, goethe 'nin mephisto 'sunun "doğan her şey ölmeye mahkumdur" sözünden yola çıkarak, misyon sahibi isa 'nın görevini yerine getirmesi, insanlığın çekeceği acıları vücud halinde kendi üstünde tecrübe ederek görevinde başarılı olup, babasının yani o inanca göre tanrının yanına çıkmıştır.
  bu açıdan bakılınca aeneas'la benzeşir, fakat tabiatla bir olması, çektiği acıların hükmü açısından odysseus'a benzer. fakat dediğim gibi bu basiretsiz bir savdır. zira en büyük karşı kanıt; isa 'nın kahraman olmamasıdır. zaten bu özelliği de aeneas 'a benzer, aeneas da kahraman değildir, fazla uzatmadan bu konuyu anaksimandros 'a geçiyorum efendim; evet bu entirimizde; anaksimandros 'un doğa ya da var olan üzerine felsefesini kabaca irdelemeye çalışacağım;
  
  dediğim gibi tam bir savaş vardı; mitoslarla evreni açıklayanlar ve onların karşısında bilimsel araştırıcılar.
  bilimsel araştırıcılar aslında birbirinin yerini alan ardında dünyada hep kalan şeyin, dünyanın varlığının peşindeydiler. thales, bunu belli bir öğede bulduğu halde öğrencisi ve arkadaşı anaksimandros, bunu madde bakımından iyiden iyiye belirlenemeyen, latin dilinde substantia yani töz denilen kavrama yaklaşan, bir şeyde buluyor ve ne zaman ne de yer bakımından sınırı olmayan bu şeye apeiron yani sınırsız şey adını veriyor. bu bakış sonsuzluğa uzanıyormuş, sonsuz, öncesiz bitimsiz maddenin sonsuz olarak yeniden kendine kendisinden şekil verdiği ileri sürülüyor, hatta daha ileri gidilerek bu sınırsız meydana gelme ve yok olma için ilk defa olarak, daha henüz mitolojik nitelikte olmakla birlikte, insanı sarsan bir yasa ortaya atılıyor: her nesneye ve herbir varlığa zaman belli bir yaşama ölçüsü vermiş, sonra o çekilip gidecek, gelene -haksızlığının-, yani hükmetme dileğinin cezasını ödeyecektir. başlı başına var olma dileği; -ben- isteği de yine kendinin yok olmasına yol açar.
  
  filozofa göre; var olan nesnelerin başlangıcı yani arkhe nin apeiron -sınırsız olan- dur.
  bu durum, principium naturae yani doğanın ilk ilkesi olarak ne suyu, ne de öğe denen seylerden hiçbirini değil de, kendisinden bütün göklerin ve bu göklerdeki dünya - kosmos'ların meydana geldikleri, sınırsız başka bir fikri ortaya çıkarıyor. var olanlar nelerden meydana gelmişlerse, zorunlu olarak yok olup onlara dönerler; zira onlar birbirlerine zamanın düzenleyicisine göre; haksızlıklarının cezasını ve kefaretini öderler.
  
  "apeiron yaşlanmaz, ölmez, yok olmaz." (a 9, 11, 15 b 1-3)
  
  ilk canlılar dikenli kabuklara sarılı olarak yaşlık içinde meydana gelmişler, yaşları ilerleyince kuru yere çıkmışlar, kabuğun çepeçevre yırtılması ile kısa bir zaman başka bir şekilde yaşamışlar. — başlangıçta insanların başka kılıktaki canlı varlıklardan meydana geldiğini iddia ediyor, zira ötekiler az zamanda kendiliklerinden yiyeceklerini buluyorlar, yalnız insan, uzun süren bir bakıma gereksinim duyuyor ; bundan dolayı başlangıçta da kendini bu şekliyle kurtarıp yaşatamazdı. — insanların ilk önceleri balıklar içinde meydana geldiklerini ve köpek balıkları gibi büyüdüklerini ve kendilerine bakabilecek hale geldikten sonra karaya el attıklarını anlatıyor.
  
  görüldüğü gibi, anaksimandros'a göre meydana geliş, bitmiyor.
  sonsuz sayıdaki gökler, ona göre tanrıdır. yani kosmoslar tanrıdır.