formel bilim ^*

• deney yöntemi kullanmayan, konuları doğadan soyutlayarak insan zihninde aksettiren ideal, soyut kavramlar yaratan bilim sınıflamasıdır. elle tutulmaz gözle görülez insan aklına gökten zembille inmiştir. bir aksiyomdan yola çıkarak özel sonuçlara ulaşır yani tümdengelir. dedüksiyonun hassas noktası olan sadece kendi kabul ediş sınırları içerisinde doğruluk taşırlar. yani x düzleminde örneklemlendirdiğiniz b teziniz sadece x örnekleminde geçerlidir aynı işlemi y örnekleminde gerçekleştirmeniz ve doğruluk kazanmanız mümkün değildir.
  
  bazı bilim felsefesi fikir yürütücülerine göre bilim sayılmazlar, diğer yandan pozitif bilimlerin ölçülebilirliği, tutarlılığı ancak bilim sayılmayan matematik veya mantık disiplinleriyle mümkün olmaktadır. bu durumda formel bilimler pozitif bilimler için temel oluşturur demekte de bir sakınca yoktur.
  
  formel bilim; aksiyomatik bilimler, normatif bilimler, ideal bilimler ve disiplinler(mantık, matematik, geometri vs.) olarak da sınıflandırılır. bir diğer sınıflama yöntemini aksettiremememin nedeni pek de aklıma yatmamış, sineğin yağını çıkarmış olması olsa gerektir. ben bilemedim bilen ekleyiversin...
• mantık ve matematik sevişmesiyle oluşan bilim.
  
  formel bilimlerin konusu, duyularla kavranmayan, zaman ve mekan dünyasında (doğada, orda, bizim evde) yer almayan varlıktır. örneğin; matematiğin konusu sayılardır; sayılar 2,3,4 doğada mevcut değildir. ancak biz bu sayıları zihinde düşünebiliriz. bir üçgen doğa da değil, ancak düşüncede, akılda vardır. bu nedenle de bunları deney yöntemiyle elde etmemiz mümkün değildir.
  
  (bkz: matematik süje ise üçgen obje midir)
  (bkz: alem lamerse biz ne yapalım)
  (bkz: lamer)
  (bkz: süje)
• doğada bulunmayan, duyularla algılanamayan, yalnızca düşüncede olan soyut objeleri konu alan bilim türüdür. bu bilimlerin konuları doğada olmadığından dolayı onları deney yöntemiyle incelemek mümkün değildir.
• deneyle ispatlanmasına gerek olmayan , matematik ve mantığı barındıran bilim dalı.
• nesneleri dogada olmayan, sadece insan zihninin urunu olan konulari inceleyen bilim dali. ornegin, matematik, mantik.
  ayrica
  fizik, kimya biyoloji --->(bkz: doga bilimleri)
  tarih, sosyoloji, psikoloji ---> (bkz: sosyal bilimler)
• formel bilim nedir
  formel bilim kısaca doğada bulunmayan ve duyu organlarımızca algılanayan zihinsel konuların incelediği bilim dalıdır. daha geniş bir tanımla formel bilim doğa olayları yerine zaman ve mekana bağlı olmayan tamemen zihinsel kavramları inceleyen matematik ve mantık gibi bilimlerdir. doğada karşılığı yoktur ve tamamen zihinsel oldukları için diğer bilim dallarından ayrılırlar.
  
  formel bilimlerin özellikleri
  1. apriori (deney öncesi) yargılar sonucu oluşur. bu nedenle, ortaya konan ürün de sadece düşüncede bulunur.
  2. formel bilimlerin araştırdığı konular doğada bulunmazlar.
  3. bu bilimlerin özelliği konu ve kavramlarını duyularımızla kavrayamadığımız, ancak zihinsel olarak var olduklarını kabul ettiğimiz ilke ve sembollerin oluşturmasıdır.
  4. formal bilimler teorik sembol ve kurallardan oluşurlar.
  5. genel olarak kural koyuculuk özelliği vardır. metot olarak tümdengelimi kullanır. örneğin, matematikte kullanılan sayılar gerçeklikte gösterilemez, genel bir kural olan asal sayıların kendisinden ve 1 (bir)’den başka sayılara bölünememesi kuralı bütün asal sayılara uygulanır.
  6. deney yöntemiyle incelemek mümkün değildir.
  
  formel bilimle fen bilimlerinin farkı
  fen bilimleri ile formal bilimler arasındaki fark, formal bilimlerin teorik fikirlerle başlaması ve düşünme süreci sayesinde diğer farklı teorik fikirlere ulaşmasıdır; oysa fen bilimleri gerçek dünyadaki çeşitli gözlemlerle başlarlar ve gerçekliğin bir bölümü için bir ölçüde kullanışlı olan modellere ulaşırlar.
  örneğin: deney yöntemi formel bilimlerde mümkün değilken fen bilimlerinden en önemli yöntemlerin başındadır.
• deneysel bilimlerden yapısal olarak farkı; herhangi bir olguyu konu almamaları, içlerinde “formel” yani soyut, düşüncenin biçimiyle alakalı incelemelerin, araştırmaların hakim olmasıdır. mesela bir matematikçi önermelerin olgularla arasındaki uyumuyla ilgilenmez, önermelerin birbiriyle bağıntısını inceler. deneysel bilimlerde ise olgular incelenir ve içerikle alakalı kaygılar mevcuttur.