michel vovelle

• 2018 yılında hayatını kaybeden, özellikle fransız devrimi alanında çalışıp bu uzmanlığıyla tanınan fransız tarihçi.
  
  "şimdi jakobenlik, tarihi şansının acı parsalarını topluyor ve günümüzde jakoben olduğunu söylemek için hayli cesur ve inatçı olmak gerekiyor. pek az kişinin hâlâ fransız devrimi'nden "öncelikler" (ilkler) devrimi olarak söz etme riskini aldığını bir dönemde, tarihi jakobenliğe ihtiyatlı bir sığınış bu bakımdan çok anlamlıdır. yine de bütün bu mirastan sadece kolektif bir dünyayı değiştirme iradesi ve bu amaçla bireysel iradeleri dev bir cömertlik ve uyumlu eylem çabasına dönüştürmek anısı kalsa dahi, jakobenlik yanıt veremeyeceği bütün beklentilerden soyutlanmış bir hâlde, yüceltici bir tecrübenin anısını koruyor.
  
  ve insan, bir zamanlar jaures'in robespierre'in yanına oturmayı düşlediği jakoben sıraların yanında bize de küçük bir yer kaldığını umut etmekten kendini alamıyor."